'Mili Muharip Uçak için şunu seçtik demedik'

Savunma Sanayii Müsteşarı (SSM) İsmail Demir, milli muharip uçağı konusunda kavramsal tasarımla oluşturulan 3 modele ilişkin henüz karar verilmediğini bildirdi. Demir, uçağa yönelik benzetmelere ilişkin, "Tamamen bizim gündemimiz dışında olan ve nereden geldiğini anlamadığım bir konu" dedi.

Demir, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından düzenlenen Stratejik Hava Savunma Sistemleri ve Türkiye'nin Yol Haritası Paneli'nde basın mensuplarının gündemdeki konulara ilişkin sorularını yanıtladı.

Uzun menzilli hava savunma sistemi teminine yönelik çalışmalarda ülkelerle yapılan görüşmelerde çeşitli mesafeler alınmaya devam ettiğini belirten Demir, görüşmelerin sürdüğünü, teknik ekiplerin görüşmesi sırasında devletler, devlet yöneticileri seviyesinde tıkanmaların aşılması için gayretler gösterilmesinin de doğal olduğunu söyledi. Demir, şöyle konuştu

"Bütün teklif ve alternatifleri elde tutarak amacımız olan teknolojik yetkinlik kazanma, ortak üretimin kapsamlandırılması gibi unsurları gidebileceğimiz maksimum ölçüde sürekli olarak gündemde tutuyoruz. Projede bir dönüş söz konusu değil ancak değerlendirmeler ihalenin ilk olduğu zamanki fiyat ve teknik dokümanların bir adım ötesinde. Artık kim, neyi, ne kadar başarabilir ve uzun sürecek bir işbirliğinin imkanları nedir gibi parametrelere dayanıyor. Görüşmelerde sanayicimizin katılımcıları birebir teknik görüşmelerde bulunuyorlar.

Sürecin dışarıdan bakanlara belki anlamsız gelecek kadar uzaması aslında teknik detayların çalışılmasından kaynaklanıyor. Yoksa bir oyalama, dönüş söz konusu değil. İhale, klasik ihale kavramının ötesinde tartışıldığı ve Türkiye'nin uzun soluklu bir proje yürütme yöntemi için nasıl daha iyi olabileceğini konuştuğumuz için bu şekilde gelişiyor. Ülkelerle görüşmelerimizin herhangi birinden geri dönüş ya da herhangi birisinin hemen yarın öne çıkacağı gibi bir durum söz konusu değil. Ama karar verilmesiyle ilgili artık belli bir netliğe ulaştık diyebiliriz. Çeşitli parametreleri tekrar gözden geçirip daha fazla uzatmadan karar vermek istiyoruz."

Demir, finansman modeliyle ilgili sorulara karşılık, tekliflerden birinde finansman modeli bulunduğunu ifade ederek, "Finansman sağlanması avantaj olabilir ama finansman, projenin karar mekanizmalarının ana hatlarından birisi dersek yanlış olur. Finansman sorunumuz yok. Finansman olmazsa olamaz değil ama finansman olması da artı değerdir" dedi.

Uzun menzilli hava savunma füzesi ihalesinde Rusya ile yeni bir görüşme olup olmadığı yönündeki soruya Demir, "S-300 teklifinin yeniden gündeme getirilmesi söz konusu değil. Bir görüşmemiz olmadı" yanıtını verdi.

- Mili Muharip Uçak Projesi

Demir, Milli Muharip Uçak Projesi'nin ne zaman hayata geçirileceğine yönelik soru üzerinde, şunları kaydetti:

"Bugün basına düşen haber var. Beni çok şaşırttı. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ'nin (TUSAŞ/TAI) yaptığı bir sunumu almış birisi, karar verildiği, seçildiğiyle ilgili bir şey. Kavramsal tasarımla oluşturulan 3 model içerisinde 'şunu seçtik' demedik henüz. Bu proje yürütülürken Türkiye'nin bu konudaki teknik yetkinlik seviyesine ve tecrübesine baktığımızda bir yabancı destek sağlayıcıyla çalışmak zaten ana prensiplerden biriydi. Diğer türlü projenin belirsizliğe gitme ihtimalini de düşünmemiz gerekiyor. Bütün dünyada olduğu gibi bu tür projelerin uzmanlıkların içine katılarak yürütülmesi gayet tabii bir olaydır. Şu anda teknik destek sağlayıcı firmanın seçimi sürecindeyiz teklifler elimizde. O seçimden sonra beraberce tasarlama sürecine gireceğiz."

Savunma sanayisi projelerine yönelik millilik, yerlilik kavramlarına yönelik yanlış değerlendirmelerde bulunulduğunu dile getiren Demir, şöyle konuştu:

"Millilik, yerlilik kavramları çoğu zaman karıştırılıyor. Yararlanabileceğimiz her türlü destekten yararlanarak proje geliştirmek durumundayız. Bunun yabancı bir firma olmasında bir mahsur yok ama asıl olan bizim için burada bu tasarım ve geliştirme sürecine tamamen hakim olmamız. Uçağın, Çin'in ürettiği uçağa benzediği yine basında yer aldı. Bir resim alınıp, koyulup 'şuna benzediği' yorumu tamamen gündemimiz dışında olan ve nereden geldiğini anlamadığım bir konu. Göklerde ne zaman olacağına yönelik bir süre vermek zor. Daha önce 2023, prototipimizin hazır olduğu tarih olarak söylenmişti. Bu hedefi tekrar tutturmak için çalışmalar devam ediyor."