Kişi başına milli gelir 2003'te 3 bin 383 dolara yükselerek tarihi bir rekor kırdı
2001 kriz yılında 2 bin 101 dolara düşen kişi başına milli gelir, 2003'te 3 bin 383 dolara yükselerek tarihi bir rekor kırdı. Bu rekorda %5.9'luk büyüme ve dolar kurundaki gerilemenin katkısı oldu.
Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) verilerine göre geçen yıl gayri safi milli hasıla (GSMH) cari fiyatlarla yüzde 29.7 artışla 356 katrilyon 680.2 trilyon liraya ulaştı. Türkiye'nin 2003'teki yıl ortası nüfusunun ise yüzde 1.55 artışla 70 milyon 712 bin kişi olduğu tahmin edildi. Buna göre kişi başına milli gelir cari fiyatlarla 5 milyar 44 milyon 135 bin 199 lira oldu. Kişi başına milli gelirde cari fiyatlarla TL bazında yüzde 27.7'lik artış yaşandı.
İthalat ağırlıklı olarak hesaplanan ortalama dolar kuru ise geçen yıl yüzde 1.95 gerileyerek 1 milyon 491 bin lira düzeyinde gerçekleşti. Buna göre kişi başına milli gelir dolar bazında yüzde 30.2 artarak 3 bin 383 dolar düzeyinde oluştu. Bunun Türkiye tarihinde yıllar itibariyle en yüksek kişi başına milli gelir düzeyi olduğu belirlendi.
Kişi başına milli gelirde bundan önceki en yüksek düzey 3 bin 171 dolarla 1998 yılında yaşanmıştı. Asya, Rusya krizlerinin dünya ekonomilerini etkilediği ve Marmara Depreminin yaşandığı 1999 yılında 2 bin 839 dolar gerileyen kişi başına milli gelir, Türkiye'de baskılı kur politikası izlenen 2000 yılında 2 bin 839 dolara yükselmişti.
EKONOMİ 2003'TE YÜZDE 5.9 BÜYÜDÜ
DİE, 2003 yılının son çeyreğinde büyüme hızını yüzde 7.2 olarak açıkladı. Yıllık
büyüme hızı ise tahminlerin üzerine çıkarak yüzde 5.9 olarak gerçekleşti.
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), 2003 yılının tamamı ile son üç aylık dönemine ilişkin GSMH ile harcama yöntemiyle hesaplanan GSYİH geçici sonuçlarını açıkladı.
Geçen yıl 'sabit fiyatlarla' ticaret sektörü yüzde 8.1, ulaştırma ve haberleşme sektöüzde 8.4, sanayi sektörü yüzde 7.8, serbest meslek ve hizmetler sektörü yüzde 5.2 büyürken, devlet hizmetlerindeki büyüme yüzde 0.8, konut sahipliğindeki büyüme ise yüzde 1.4'te kaldı.
Aynı dönemde tarım yüzde 2.5, inşaat sektörü yüzde 9, mali kuruluşlar yüzde
6.3, kar amacı olmayan kuruluşlar ise yüzde 1 küçüldü. Yılın son çeyreğinde
ise geçen yılın aynı dönemine göre, inşaat sektörü yüzde 1.3 büyürken, mali
kuruluşlar sektörü yüzde 3.2, tarım sektörü yüzde 9.6 küçüldü.
'Cari fiyatlarla' ise Türkiye'nin GSMH'si yılın son çeyreğinde yüzde 18.3, yılın
tamamında yüzde 29.7, GSYİH ise son çeyrekte yüzde 17.6, yılın tamamında ise
yüzde 29.6 arttı.
ÖZEL TÜKETİM HIZLANIYOR
Harcamalar yöntemiyle hesaplanan GSYİH sonuçlarına göre, 2003 yılıdördüncü üç
aylık döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre özel nihai tüketim harcamalarında
sabit fiyatlarla yüzde 10.3'lük bir artış görüldü. Bu dönemde kamu kesimi yatırımları
yüzde 5'lik, özel kesim yatırımları ise yüzde 30.1'lik artış kaydetti.
DEVLET HARCAMALARINI KISIYOR
Devletin nihai tüketim harcamaları ise yılın son çeyreğinde yüzde 4.2, yılın
tamamında da yüzde 2.4 azaldı. Gayri safi sabit sermaye oluşumunda, 4. üç aylık
dönemde yüzde 19.2, yılın tamamında ise yüzde 10 artış oldu. Mal ve hizmet ihracatı,
son çeyrekte yüzde 16.9, yılın tamamında yüzde 16, mal ve hizmet ithalatı ise
son 3 ayda yüzde 33, yılın tamamında yüzde 27.1 arttı.
İMALAT SANAYİİ YÜZDE 10 BÜYÜDÜ
DİE'nin 2003 yılının son üç ayına ilişkin açıkladığı rakamlara göre, imalat sanayiindeki büyüme, özel sektör kaynaklı oldu. Bu dönemde özel sektör imalat sanayinde yüzde 14.4 büyüme olurken, kamu imalat sanayi yüzde 2.2 küçüldü.
Kamu kesimi imalat sanayiinde, gıda yüzde 12.8, içki yüzde 21.1, tütün sanayi
yüzde 18.8, dokuma sanayi yüzde 84, ayakkabı dışında giyim eşyası ile ayakkabı
sanayi yüzde 100, kağıt ve kağıt ürünleri yüzde 80.3, çeşitli petrol ve kömür
türevleri yüzde 67.2, plastik ürünler yüzde 45.6, makine sanayi yüzde 25.3,
taşıt araçları da yüzde 56.2 oranında küçüldü. Diğer gıda maddeleri yüzde 82.4,
basım, yayın yüzde 11.6, ana kimya sanayi yüzde 2.6, diğer kimyasal ürünler
yüzde 12.1, petrol rafinerileri yüzde 7.1, metal ana sanayi yüzde 6.8, elektrik
makineleri ve aygıtları yüzde 48.9, metal eşya sanayi de yüzde 14.7 oranında
büyüdü.
ÖZEL KESİM
Özel sektör imalat sanayiinde ise en yüksek üretim artışı yüzde 48.6 ile taşıt
araçları sektöründe kaydedildi. Yılın son çeyreğinde, özel sektör imalat sanayiinde;
gıda maddeleri yüzde 8.3, içki sanayi yüzde 21.2, deri ve benzeri maddeler yüzde
32.9, mobilya yüzde 15.3, kağıt ve kağıt ürünleri yüzde 11.4, petrol rafinerileri
yüzde yüzde 5.9, lastik ürünleri yüzde 22.3, makine sanayi yüzde 29, elektrik
makineleri ve aygıtları yüzde 20.4, metal eşya sanayi yüzde 9 büyüdü.
Buna karşılık diğer gıda maddelerinde yüzde 6.7, tütün sanayinde yüzde 3.5, diğer imalat sanayinde de yüzde 31.6 oranında daralma yaşadı. Bu yılın son çeyreğine ilişkin toplam imalat sanayii üretim değeri içinde kamu kesiminin payı yüzde 24.5, özel kesimin payı ise yüzde 75.5 düzeyinde bulunuyor.
hürriyet