Yerli kömürde yatırımcıya alım garantili destek modeli

Yener Yalçın

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Türkiye'nin enerji üretiminde alternatifli ve daha dengeli bir portföye ihtiyacı olduğunu belirterek, yeni dönemde yerli kaynaklara ağırlık verileceğini söyledi. Örnek olarak yerli kömüre dayalı termik santrallerden elde edilen elektriğin tüm kurulu gücün yüzde 12'sini oluşturduğuna dikkat çeken Albayrak "Bu düşük, artması lazım. Üzerinde çalıştığımız modeller arasında alım garantisi de olabilir" dedi. Albayrak, geçen hafta salı günü gittiği Çin gezisinin son durağı Şangay'da Nükleer Mühendislik, Ar-Ge ve Tasarım Enstitüsü'nü ziyaret etti, güneş enerjisi şirketleri Trina, Yingli, Shunfeng Clean Energy ve HT-SAAE'nin temsilcileriyle görüştü. Bakan Albayrak, Özelleştirme İdaresi Başkanı Mehmet Bostan, Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanı Arda Ermut, Bakanlık Müsteşar Yardımcısı Necati Yamaç ve Dış İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Safa Uslu'nun yer aldığı ekiple DAP uçağı ile Şangay'dan İstanbul'a dönerken Çin gezisini değerlendirdi.

PAYI ARTMASI LAZIM

Türkiye'nin enerjide portföy çeşitlendirmeye ve denge kurmaya ihtiyacı olduğunu belirten Bakan Albayrak, şöyle konuştu: "Nükleerden kömüre, rüzgardan güneşe kadar enerjinin tüm dallarını kapsayan verimli bir seyahat yaptık. 'Nükleer olmasın, kömür olmasın' diyorlar. Çin elektrik enerjisinin yüzde 55'ini kömürle, toplam enerjisinin yüzde 64'ünü kömürle sağlıyor. ABD yüzde 40. Örneğin bizde yerli kömüre dayalı termik santrallardan elde edilen elektrik, tüm kurulu gücün yüzde 12'sini oluşturuyor. İthalle birlikte oran yüzde 18-20 arasında değişiyor. Ondan sonra cari açık var. Bu düşük, artması lazım. Öncelik yerli kaynağımızı daha fazla değerlendirmek olacak. Biz de yerli kömüre dayalı termik santralların daha fizibl olması için elimizden geleni yapacağız. Bu konuda yeni modeller üzerinde çalışıyoruz. Modeller arasında alım garantisi de olabilir. Kısacası yatırımcı dostu ama devletin de kazanacağı model arayışı içindeyiz."

EMİSYONU GAZDAN DAHA DÜŞÜK

Bakan Albayrak, kömür santrallerinin teknolojinin geliştiğine işaret ederken "Hem enerji bağımlılığı olmasın, hem elektrik kesilmesin... Ne yapacağız? Kaynağım varsa değerlendirmem lazım. Yoksa ithal enerji ile besleyeceğim sıkıntı yaşandığında ne olacak? Vatandaşın her türlü güvenliğini sağlamak zorundayım. Kirlilik açısından bugünkü teknoloji 30 yıl önceki santraller gibi değil. Emisyon açısından neredeyse gazla aynı, hatta gazdan daha çevreci santraller var. Teknoloji gelişti" dedi.

İTHALE OLUMLU BAKMAM

Bakan Albayrak "Yerli kömürümüz varken ithal kömüre olumlu bakmam" dedi. Araya girerek, "Yabancı yatırımcı geldi 'ithal kömürle santral yapmak istiyorum' derse ne olacak" diye sorduğumuzda da şu yanıtı verdi: "Çok teşekkür ederiz ama öncelik yerli kömür olsun, deriz. Yerli kömürüm varsa Türkiye'nin önceliği yerli kömürdür. Birileri 'ithal kömür, ithal kömür' diyor. Açıkçası ben yeni dönemde ithal kömüre olumlu bakmayı düşünmüyorum. Bakanlık olarak yeni dönemde ithal kömürü öncelik olarak olumlu bakmıyoruz. AK Parti hükümetleri zamanında yeni keşfedilen rezervler var. Geçtiğimiz dönem ithal kömür santralları oldu. Yeni dönemde bundan sonraki dönemde önceliğimiz yerli kömür olmak zorunda. 10 yıl önce düşük kaloriye göre teknolojiler daha kısıtlıydı. Maliyet yüksek, verimliliği düşüktü. Son 10 yılda ciddi gelişti. 800 kaloriye kadar kömürü yakacak teknolojiler gelişti. Çin'de bir kez daha gördük bunu. Türkiye'de gündemimizde 5 önemli saha var. Bu sahalarda 1.200 kaloriden başlıyor 2.800 kaloriye kadar giden bir portföy var elimizde."

Bakan Albayrak, uçakta gazetecilerle sohbet etti.

ZİHİNLERDE ANAYASA DEĞİŞTİ ZATEN

Bakan Albayrak'la sohbetimiz Anayasa değişikliğine geldiğinde "Toplum Anayasa'yı kafasında değiştirdi. Zihinlerde bunun kararı verildi. Bu değişecek" dedi. Albayrak, Türkiye'nin atılım yapması ve büyümesi için başkanlık sistemine ihtiyaç olduğuna da vurgu yaptı.

GÜNEŞ VE RÜZGARDA YABANCI ŞİRKET ALMANIN TAM ZAMANI

Bakan Albayrak, güneş ve rüzgar enerjisinde de yerlilik oranını artırmayı hedeflediklerini belirtirek, şunları söyledi: "Güneş ve rüzgar enerjisi yatırımlarında maliyetin yüzde 25-30'u navlundan oluşuyor. Her iki alanda da yerli üretime ağırlık vermek gerekiyor. Güneş panellerinin, rüzgar türbinlerininin ülkemizde üretilmesini istiyoruz. Bu alanda yurt dışında şirket satın alınması arayışına girilmesi gerektiğini söylüyorum. Gördüğüm kadarıyla değeri epey düşmüş şirketler var. Türk yatırımcısının gidip bu şirketleri alma fırsatını değerlendirmesi gerekir. Bastır parayı, al arkadaş. 10 yıl Ar-Ge yapma, direkt al getir buraya kur, Türkiye'de yerli üretim yap. Enerji firmalarının değerleri yüzde 90 düşmüş. Teknoloji getirecek böyle satın almalara destek de verilebilir. Ciddi rakamlar değil. Milyar doların altındaki fiyatlardan bahsediyoruz. Teknoloji getirecek satın almalara destek de verilebilir."

KUŞLAR GÖÇ EDERKEN SANTRAL DURACAK

Tüm enerji yatırımlarına yapıcı eleştiriye açık oduklarını vurgulayan Bakan Albayrak "Almanya'da kuşların göç yollarında bulunan rüzgar santrallari göç döneminde durduruluyor. Biz de bu yönde bir çalışma yapıyoruz. Kuşların göç dönemlerinde, gerekirse kaç günse santralın çalışması duracak."

ÜÇÜNCÜ NÜKLEER BU YIL BELLİ OLACAK

Bakan Berat Albayrak'a 3'üncü nükleer santralı üstlenecek şirket konusunda kesin kararın ne zaman verileceğini ve Rusya'nın üstlendiği Akkuyu Nükleer Santralı'nda yaşanan sıkıntıyı anımsattığımızda, şunları söyledi: "Çin, ABD'li ortağı ile birlikte üçüncü nükleeri yapmak istiyor. Üçüncü santralde bu yıl sonuna kadar durum netleşir. Akkuyu'da ise şu ana kadar bize ulaşmış sıkıntı yok. Tarafların yükümlülükleri var. Biz üzerimize düşenleri yapıyoruz. Resmi olarak bize ulaşan olumsuz bir şey yok. Yükümlülüklerini herkes yerine getirdiği süreç bu süreç nihayete erer, iş ilişkisi içerisinde yürür." 3'üncü nükleer santralin yeri konusunda henüz bir karar vermediklerini de ifade eden Bakan Albayrak "Bu çok hassas konu. 18 tane kriter var. Dünyada aklınıza gelen her ülkede, ABD, Japonya, İsviçre, Belçika, Hollanda İsveç, Finlandiya, İngiltere, Fransa, İspanya gibi bu ülkelerin tamamında bir sürü nükleer santral var. Şehir efsaneleri var ya, 'nükleer atıklarını şuraya attı, şu ülkeye sattı' diye... Hiçbir ülke nükleer atıklarını bulunduğu lokasyonun dışına çıkarmış değil. En son teknolojide 70 kilo olan atık miktarı, şu anda 3 plus teknoloji ile yapılan nükleer santrallerde 50 kilonun altında.. Dünyada yeni nesil teknolojiler nedeniyle nükleere olan talep daha da arttı."