Sınavı kazanan çıkmayınca, görevde yükselme sınavı tekrarlanmak zorunda mı?

Soru: Merhaba. Ben üniversitede bilgisayar işletmeni kadrosunda çalışan bir bilgisayar mühendisiyim. Kurumum unvan değişikliği sınavı açtı fakat kimse kazanamadı; kadrolar boş kaldı. Kimse atanamadığı için bu sınavı tekrarlatma hakkım var mı? Çünkü kuruma başvurduğumda boş kadroların olmadığını söylüyorlar. Şimdiden teşekkür ederim yardımınız için.

Cevap: "Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik"in "Amaç" başlıklı 1 inci maddesinde, "Bu Yönetmeliğin amacı, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Devlet memurları ile 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki kamu iktisadi teşebbüslerinde görev yapan sözleşmeli personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir." hükmü bulunmaktadır. Genel Yönetmeliğin 12 nci maddesinde, "...Ayrıca, yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarından talep gelmesi halinde, bu kurumların personelinin sınavları Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca merkezi olarak yaptırılır." hükmü; 15 nci maddesinde de, "İl özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlardaki personel için İçişleri Bakanlığı; yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarındaki personel için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı olmak üzere kurumlar, bu Yönetmeliğin kapsamına giren görevlere atanacaklarda aranacak şartları ve yapılacak sınavlara ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususları Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşünü alarak bu Yönetmeliğe aykırı olmamak üzere çıkaracakları yönetmelikle düzenler." hükmü mevcuttur.

Tüm yükseköğretim kurumlarının ortak yönetmeliği olan "Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği"nin 11 inci maddesinde, "Yazılı sınava ilişkin duyurularda, atama yapılacak boş kadroların sınıfı, unvanı, derecesi, birimi, sayısı, son başvuru tarihi, başvuracak personelde aranan nitelikler, sınavlara ilişkin konu başlıkları ve yazılı sınava ilişkin diğer hususlara yer verilir... Kurumlar, yazılı sınavın merkezi olarak yaptırılması amacıyla her yılın Şubat ayı sonuna kadar görevde yükselme suretiyle atama yapacakları boş kadrolarına ilişkin bilgilere de yer vererek Başkanlığa talepte bulunabilir. Başkanlık, talepler çerçevesinde resmi internet sitesinden birinci fıkra hükümlerine göre yazılı sınav duyurusuna çıkar." hükmü yer almaktadır. Bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde ise "Görevde yükselme sınavına herhangi bir sebeple katılmayanlar ile başarısız olan veya yedeklerden altı ay içindeki müteakip sınava ilişkin duyuruya kadar atanmamış olanlar ya da atanma haklarından herhangi bir sebeple feragat edenler, aynı unvanlı kadrolara yapılacak atamalar için bu Yönetmelikte öngörülen bütün usul ve esaslara tabidir." hükmü vardır.

Yukarıdaki hükümler ışığında;

1- Gerek Genel Yönetmelikte gerekse yükseköğretim kurumlarının ortak yönetmeliğinde, sınava giren personelin tamamının başarısız olması durumunda sınavın tekrar edileceğine ilişkin bir hüküm yer almamaktadır. Bir kurumun, hizmet gerekleri ve personel planlaması çerçevesinde sınav ilanına çıktığı kadrolara, sınavda başarılı olup atanacak personel bulamaması durumunda, söz konusu kadroları boş bırakmaya karar vermesi, elbette ki önceki aldığı kararla çelişir. Zira bu kadrolar için sınav ilanına çıkmış olması, söz konusu görevleri yapacak personele ihtiyacı olduğu anlamına gelmektedir. Yine de mevzuatta kurumları yeniden sınav ilanına çıkmalarını zorlayacak herhangi bir hüküm mevcut değildir. Üstelik, kurumların ihtiyaç duydukları personeli sadece görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavıyla değil, ilk defa veya yeniden açıktan atama ya da naklen atama yoluyla temin etmesi de, Bütçe Kanunu'nda yer alan kısıtlamalar çerçevesinde mümkündür.

2- Genel yönetmelikte ve kurumsal yönetmeliklerde, kamu görevlileri sendikalarının bu yöndeki ısrarlı taleplerine rağmen, görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarının belirli aralıklarla yapılmasını zorunlu kılan herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, ortak yönetmelikleri bulunan ve yazılı sınavları merkezi olarak yapılan mahalli idareler ile yükseköğretim kurumları bu konuda biraz daha avantajlıdır. Zira bir üniversite kendi unvan değişikliği sınavını kendisi yapabileceği gibi, başka bir yükseköğretim kurumuna da yaptırabilir ya da Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına merkezi olarak da yaptırabilir. Üniversiteniz yeniden sınav ilanına çıkmayacaksa bile, şubat ayının sonuna kadar, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına merkezi sınav için talepte bulunabilir.