Anayasa Komisyonu Başkanı: Sıfırdan yetki icat etmedik

• ŞERİFE GÜZEL

Cumhurbaşkanlığı Sistemi'ne yönelik özellikle CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun kamuoyunda oluşturmaya çalıştığı "Her türlü yetkiyi tek başına kullanacak. Devlette istediği gibi kararlar alacak" algısını Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop çürüttü. Şentop, Cumhurbaşkanı'nın yetkilerinin tek madde altında toplanması nedeniyle muhalefetin böyle bir argümanı oluşturmaya gayret sarf ettiğini, ancak yersiz bir durum olduğunu vurguladı. Şentop, "Bu yetkileri nasıl kullanacağı, Anayasa'nın ilgili diğer maddelerinde yazıyor. Dolayısıyla o yetkileri kafasına göre kullanma diye bir şey söz konusu değil. Cumhurbaşkanı, şu anda da aynı yetkilere sahip zaten. Geçmişteki Cumhurbaşkanları da aynı yetkilere sahiplerdi. Biz, Cumhurbaşkanı'na, hiç olmayan, sıfırdan bir yetki vermedik. Ya da şu anda başka bir kurumda olan bir yetkiyi oradan alıp Cumhurbaşkanı'na aktarmadık. Cumhurbaşkanı, şu anda zaten o yetkilere sahip" dedi.

TEK MADDEDE SIRALANDI

Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Şentop, bugüne kadar Cumhurbaşkanlarının sahip olduğu yetkilerine ilişkin çarpıcı örnekleri şöyle sıraladı:

YETKİLERİ NASIL KULLANACAĞI YAZILI

Yetkilerin düzenlenmesi, 104. Maddede. Cumhurbaşkanı'nın görev ve yetkilerini düzenleyen maddeyi tek başına okumak yanlış sonuçlara ulaştırır. Bu yetkiler çünkü orada sadece ilkesel olarak, başlık itibarıyla yazılmış. Nasıl kullanılacağı ise ilgili maddelerde yazılıyor.

OHAL YETKİSİ MEVCUT

'OHAL ilan eder' deniyor. İlgili maddede OHAL nasıl ilan edilir tek tek kuralları yazılı. İlan ettikten sonra yine yetkiyi Meclis'e verecek. OHAL'in kararı yine Meclis'e kalacak. Meclis isterse yine uzatır, isterse kaldırır, isterse korur.

MECLİS BAŞKANI DA ÇAĞIRABİLİYOR

"Cumhurbaşkanı tatilde ise Meclis'i toplantıya çağırabiliyor". Sadece değiştirdiğimiz kısmı okuyorlar. Oysa mevcut hüküm duruyor, Meclis Başkanı da Meclis'in 5'te birinin talebi üzerine toplayabiliyor. Meclis Başkanı'nın bu yetkisi duruyor. Biz ona dokunmadık. Bugünkü Anayasa'da, "Cumhurbaşkanı, Resen veya Bakanlar Kurulu'nun talebi üzerine" diyor. Bakanlar Kurulu kalktığı için "resen" denildi. Yoksa, maddeyle verilmiş yeni bir yetki yok.

YÜKSEK BÜROKRATLARI YİNE ATIYOR

"Üst kademe yöneticilerini atar" diyor. Bugün kim atıyor bunları? 3'lü kararname ile atanıyor. Cumhurbaşkanının imzası olmadan olmuyor zaten. Cumhurbaşkanının imzası olmadan zaten yapılamayan bir işi yine Cumhurbaşkanına vermişiz. Sezer döneminde bürokrat atamaları imzalamıyordu. Eğer o makam boş ise vekaleten doldurabiliyordu, ama boş değilse, Cumhurbaşkanı imzalamadığı için bürokratı görevden alamıyordu. Zaten Cumhurbaşkanının yetkisinde olan bir durum. Son imzayı atan o. Bunu yine Cumhurbaşkanına vermişiz.

REFERANDUM YETKİSİ ZATEN MEVCUT

"Anayasa maddelerini referanduma sunar" deniyor. Şu anda da sunuyor zaten. Ama bu yetkiyi nasıl kullanacağı da ilgili maddesinde yazıyor.

İLGİLİ MADDESİYLE DEĞERLENDİRİLMELİ

Bütün Anayasa maddelerinde usul ve esaslar belirleniyor. O yetkiler ona göre kullanılacak. Sadece bizim değişiklikler değil, ortaya çıkan tüm metni bir bütün olarak değerlendirmek lazım. Tek başına okunursa yanlış sonuçlara varılır. Çünkü o yetkilerin her biri prensip başlığı olarak yazılan yetkiler ve bugün de olan yetkiler. Bu yetkilerin nasıl kullanılacağı ayrı ayrı her biri ilgili Anayasa maddelerinde düzenlenmiş. Keyfi kullanılabilecek yetkiler değil onlar.

TSK YETKİSİ ZATEN VAR

Türk Silahlı Kuvvetleri'ni (TSK) kullanma yetkisi zaten var. Ama nasıl kullanacağı, 92. Maddede yazılı. Savaş ilanına yine Meclis'in karar alması gerekiyor.