Memur, üniversitede ders verebilir mi?

Bu yazımızda, üniversitelerin kadrolarını atanmadan alanında uzman kişilerin yükseköğretim kurumlarında ders ücreti karşılığı nasıl istihdam edildikleri ve aldıkları ders ücretleri hakkında bilgilendirmelerde bulunacağız.

YASAL MEVZUATI NEDİR ?

Bilindiği üzere, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 31 inci maddesinde; "Öğretim görevlileri; üniversitelerde ve bağlı birimlerinde bu Kanun uyarınca atanmış öğretim üyesi bulunmayan dersler veya herhangi bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen konularının eğitim - öğretim ve uygulamaları için, kendi uzmanlık alanlarındaki çalışma ve eserleri ile tanınmış kişiler, süreli veya ders saati ücreti ile görevlendirilebilirler.

Öğretim görevlileri, ilgili yönetim kurullarının görüşleri alınarak fakültelerde dekanların, rektörlüğe bağlı bölümlerde bölüm başkanlarının önerileri üzerine ve rektörün onayı ile öğretim üyesi, öğretim üye yardımcısı ve öğretim görevlisi kadrolarına atanabilirler veya kadro şartı aranmaksızın ders saati ücreti veya sözleşmeli olarak istihdam edilebilirler. Öğretim üyesi kadrolarına öğretim görevlileri en çok iki yıl süre ile atanabilirler; bu süre sonunda işgal ettikleri kadroya başvuran öğretim üyesi bulunmadığı ve görevlerine devamda yarar görüldüğü takdirde aynı usulle yeniden atanabilirler. Atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Bunların yeniden atanmaları mümkündür. Bu takdirde ilk atama usulü uygulanır. Konservatuvarlar ile meslek yüksekokullarına gerektiğinde sürekli olarak öğretim görevlisi atanabilir." hükmü yer almaktadır.

Mezkür kanun hükmünde yer aldığı üzere, yükseköğretim kurumlarında yeterli sayıda öğretim üyesi bulunmayan bölümler ile herhangi bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen konularında ders saati ücretli olarak öğretim görevlisi istihdam edilebilir.

BAŞVURU NASIL YAPILIR ? NASIL DERS VEREBİLİRİM ?

Memurlar.Net olarak ilan sayfamızdan da paylaştığımız üzere, üniversitelerin kadrolu öğretim görevlisi alımları Yükseköğretim Kurulu web sayfasında yer alan Akademik Kadro İlanları menüsünde ilan edilmektedir.

Ancak, ders saati ücretli öğretim görevlisi istihdam etmek isteyen yükseköğretim kurumları herhangi bir yerde ilana çıkmamaktadır.

Genellikle ders saati ücretli öğretim görevlisi ihtiyacı bulunan üniversiteler, ders verilecek konularda deneyimli ve uzman kişilerle doğrudan veya kurumlararası yazışma yoluyla iletişime geçerek görevlendirme yapmaktadırlar.

Örneğin, bir devlet üniversitesinin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinin Muhasebe derslerini verecek öğretim üyesi bulunmaması halinde, Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odasından deneyimli muhasebeci talep edilir ve ders saati ücreti karşılığında görevlendirme yapılabilir.

Bir başka örnek ise, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında branş derslerini verecek alanında uzman Öğretim Üyesi bulunmaması halinde Gençlik ve Spor İl Müdürlüklerine bağlı olarak görev yapan Antrenörlerin ders ücreti karşılığında görevlendirilmesi sağlanabilir.

ÖĞRETMENLER ÜNİVERSİTELERDE DERSE GİREBİLİR Mİ ?

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 89 uncu maddesinde; "Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir." düzenlemesi bulunmaktadır.

Bu hüküm kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda öğretmen olarak görev yapanların mesailerini aksatmamak şartıyla ders saati ücreti karşılığı şehirde bulunan üniversitelerde alanlarında derse girmelerinde yasal bir engel bulunmamaktadır.

Üniversitelerin ihtiyaç duyduğu konularda yeterli sayıda kadrolu öğretim üyesi veya öğretim görevlisi olmaması halinde, İl Milli Eğitim Müdürlüklerinden yazılı talepte bulunarak ders saati ücreti karşılığında 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 31 inci maddesi uyarınca öğretmen görevlendirilmesi yapılabilir.

DERS SAATİ ÜCRETLİ GÖREVLENDİRİLENLER NE KADAR ÜCRET ALIYOR ?

2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun "Ek Ders Ücreti" başlıklı 11 nci maddesinin 1 inci fıkrasında; "2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 36 ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dahil öğretim elamanlarına görev unvanlarına göre Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar, ikinci öğretimde ise en çok on saate kadar ek ders ücreti ödenir. Ders yüklerinin tamamlanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır." hükmü bulunmaktadır.

Bununla birlikte, aynı maddenin 4 üncü fıkrasında, "Ek ders ücreti, aşağıdaki göstergelerin Devlet Memurları Kanununa göre aylıklar için belirlenen katsayı ile çarpımından oluşur".

Bu tablo doğrultusunda, üniversitede 20 saat birinci öğretimde ve 10 saatte ikinci öğretimde olmak üzere ders ücreti karşılığında görev yapan bir öğretim görevlisinin aylık alacağı tutarı birlikte hesaplayalım.

2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu çerçevesinde, "Müfredat programları uyarınca normal çalışma günlerinde çalışma saatinin bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan gece öğretimi ile hafta tatili, yarıyıl veya yaz tatillerinde yapılan öğretimde yukarıdaki şekilde hesaplanan ek ders ücretleri % 60 zamlı" ödenmektedir.

DERS ÜCRETİ KARŞILIĞI GÖREVLENDİRİLENLERİN SOSYAL GÜVENLİK YÖNÜNDEN DURUMLARI NE OLUR ?

Üniversitelerde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 31 inci maddesine göre görevlendirilenlerin sosyal güvenlik işlemleri ile ilgili Maliye Bakanlığı konuyu 09/07/2009 tarihinde konuyu etraflıca açıklamıştır.

Buna göre, 5510 sayılı Kanun hükümleri gereğince zorunlu olarak sigorta olunması gereken bir işte çalışmayanlardan veya aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışanlardan; yükseköğretim kurumlarında ders ücreti karşılığında öğretim görevlisi olarak görevlendirilenlerin, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak sayılması ve brüt ders ücretleri üzerinden adlarına sigorta primi yatırılması zorunlu kılınmıştır.

Diğer açıdan, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışanların aynı zamanda yükseköğretim kurumları tarafından ek ders ücreti karşılığında çalıştırılması halinde, her iki işveren tarafından ayrı ayrı bildirim yapılacaktır.

Bununla birlikte, halen devlet memuru olarak kadrolu istihdam edilenlerin ek ders ücreti karşılığı görevlendirilmeleri halinde 5510 sayılı Kanun çerçevesinde almış oldukları ders ücreti üzerinden sigorta primi ödenmesi gerekmemektedir.

Son olarak, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik aylığı bağlananların ders ücreti karşılığında üniversitelerde görevlendirilmeleri halinde, hak kazandıkları brüt ders ücretleri üzerinden 5510 sayılı Kanunun geçici 14 üncü maddesine göre Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenecektir.

Maliye Bakanlığının konu ile ilgili yazısına ulaşmak için TIKLAYINIZ.

DERS ÜCRETİ KARŞILIĞI GÖREVLENDİRMENİN FAYDASI NE OLUR ?

Son zamanlarda yükseköğretim kurumları istihdam edecekleri kadrolu öğretim görevlisi ilanlarında, "Yükseköğretim Kurumlarında ... yıl süre ile Ders Verme Deneyimi Olmak" kriteri aramaktadırlar. Böylelikle, daha önceden üniversitelerde ders verme deneyimi olan kişilerin de önü açılmaktadır.

O bakımdan, bilgi ve uzmanlık alanınıza göre üniversitelerde henüz kadroya atanmadan ders saati ücretli görevlendirme yolu ile çalışmanın ilerleyen dönemde size mutlaka faydası olacağını söyleyebiliriz.

Yavuz Selim KAPLAN