Doktora bitiren akademisyene, bir derece mi, iki kademe mi verilir?

Bilindiği üzere, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu'nun 6 ncı maddesinde; "Yükseköğrenimi tamamladıktan sonra, hizmete girmeden önce veya hizmet sırasında yüksek lisans veya yükseköğrenim üstü uzmanlık öğrenimi görenlere, bir kademe ilerlemesi; tıpta uzmanlık belgesi alanlara veya doktora yapanlara ve doçentlik unvanını alarak doçent kadrosuna atananlara bir derece yükselmesi uygulanır." hükmü bulunmaktadır.

Diğer taraftan; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" Bölümünün (A) fıkrasının 9 numaralı bendinde; "Memurluğa girmeden önce veya memuriyetleri sırasında yükseköğrenim üstü master derecesi almış olanlarla yükseköğrenim kurumlarında en az bir yıl ilave öğrenim yaparak lisansüstü ihtisas sertifikası alanlara bir kademe ilerlemesi, tıpta uzmanlık belgesi alanlara, meslekleri ile ilgili öğrenim dallarında doktora yapanlara bir derece yükselmesi uygulanır.

Master derecesini alıp bir kademe ilerlemesinden yararlanan memura, mesleği ile ilgili öğrenim dalında doktora yaptığı takdirde iki kademe ilerlemesi uygulanır." İfadesi bulunmaktadır.

Bu iki madde hükmünü birlikte değerlendiren Maliye Bakanlığı 10 yıl öncesinde vermiş olduğu görüşte özetle; 2914 sayılı Kanunda yüksek lisans öğrenimi nedeniyle bir kademe ilerlemesinden yararlananların daha sonra doktora yapmaları halinde bu öğrenimlerinin ne şekilde değerlendirileceğine ilişkin bir hükme yer verilmemiş olmakla birlikte, 2914 sayılı Kanunun 20 nci maddesinde yer alan, "Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır." hükmü gereğince konu hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" Bölümünün (A) fıkrasının (9) numaralı bendi hükmünün uygulanması ve doktora için ön hazırlık niteliği taşıyan yüksek lisans öğrenimini bitirerek bir kademe ilerlemesinden yararlananların daha sonra doktora öğrenimi tamamlamaları halinde doktora öğreniminden dolayı iki kademe ilerlemesi yaptırılmak suretiyle doktora öğrenimlerinin değerlendirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Bu görüş ışığında yükseköğretim kurumlarında uygulamada birlikteliğinin sağlanmasının aksine yıllardan beri farklı işlemler sürmektedir. Bazı üniversitelerde doktorasını bitirenlere 1 (bir) derece verilmekte iken, bazılarında ise 2 (iki) kademe uygulaması yapılmaktadır.

PEKİ DOĞRU UYGULAMA HANGİSİ ?

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda yer alan öğretim elemanları tanımına giren personeli sınıflandırmak, aylıklarını ve ek göstergelerini düzenlemek, derece yükseltilmesi ve kademe ilerlemesinin şekil ve şartları ile sosyal haklardan yararlanma, ek ders ücreti, üniversite, idari görev ve geliştirme ödeneklerinin miktarını tespit etmek, emekli ve yabancı öğretim elemanlarının sözleşmeli olarak çalıştırılma usul ve esasları 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununda düzenlenmiştir.

Hükümlerinin mahiyetine göre herkese uygulanması mümkün olan kanunlara genel kanun, buna karşılık belli kişilere veya belli olaylara uygulanan kanunlara ise özel kanun tabiri kullanılmaktadır. 2914 sayılı Kanundaki yasal düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, bu kanun kapsamı itibarıyla 657 sayılı Kanun'a göre özel kanun olup, öğretim elemanlarının özlük hakları düzenlenmektedir.

Bu bakımdan, 2914 sayılı Kanun'da hüküm bulunmayan hallerde, genel kanun olan 657 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı açıktır. Ancak, 2914 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde doktorasını bitiren öğretim elemanına bir derece verilmesi hükmü düzenlenmişken, bu hususta 657 sayılı Kanuna atıf yapılarak doktora yapanlara iki kademe verilmesi yönündeki görüşün ve buna bağlı olarak uygulamanın hatalı olduğunu değerlendiriyoruz.

Yıllardan beri farklı devam etmekte olan bu uygulama hakkında ilgili kurumlar tarafından verilecek yeni bir görüş doğrultusunda üniversiteler arasında bir birlikteliğin olmasının önemli olduğunu düşünüyoruz.

Yavuz Selim KAPLAN