Hukuk ve SBF mezunlarına uzlaştırmacı olma imkanı

Ceza Muhakemesi Kanunuyla getirilen uzlaştırmacılık müessesesiyle Hukuk, Siyasal Bilgiler, İdari Bilimler, İktisat, Maliye, Kamu Yönetimi mezunları ceza davalarında uzlaştırmacı olarak görev yapabilecek. Sadece iş arayan üniversite mezunları değil, belirtilen bölümlerden mezun emekliler ile halen bir işte çalışan profesyoneller ve memurlar da mesai saatleri dışında uzlaştırmacı olarak görev yapabilecek.

Bugüne kadar 1500 davada uzlaştırmacı olarak görev alan ve '100 Soruda Uzlaştırma' kitabının yazarlarından Prof. Dr. Mustafa Ruhan Erdem 2018 Şubat ayında yapılması planlanan uzlaştırmacı sınavı için adayların şimdiden uzlaştırmacı eğitimlerine katılıp 31 Aralık tarihine kadar sertifikalarını almaları gerektiğini belirtti. Bu tarihten sonra sertifika alanlar ise mevzuatta belirtildiği gibi ancak 6 ay sonra düzenlenecek ikinci sınava katılabilecekler.

Uzlaştırmacılığın ceza yargılamasında çok önemli bir adım olduğunu söyleyen Prof. Mustafa Ruhan Erdem, kitabının daha önceki baskısında eleştirdiği hususların son yapılan mevzuat değişiklikleriyle büyük oranda çözüldüğünü ve uzlaştırmacılığın mahkemelerde dosya sayılarının azaltılmasında önemli bir rol oynayacağını düşündüğünü belirtti.

Şubattaki sınavın günü tam netleşmemekle beraber, uzlaştırmacı olmak isteyenlerin gerekli şartlar ile ilgili detaylı bilgiyi ve sınav tarihini Adalet Bakanlığı Alternatif Çözümler Daire Başkanlığının web sitesi üzerinden takip edebileceklerini ekledi.

Sayın ERDEM, öncelikle sizi tanıyalım ve "Uzlaştırmacı"lık hakkında bilgi alalım.

1983 yılında girdiği Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni 1987 yılında tamamladım. Mayıs 1988 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı'na araştırma görevlisi olarak göreve başladım.

Temmuz 2010 tarihinde Profesör unvanını aldım. İki dönem Yasar Üniversitesi Hukuk Fakültesi dekanlığını yaptım. Halen Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı öğretim üyesi olup, ayrıca Yakındoğu ve Lefke Üniversitesi Hukuk Fakültesinde de misafir öğretim üyesi olarak ders vermekteyim.

Uzlaştırma nedir, hangi amaçla getirilmiştir?

Uzlaştırma, uzlaştırma kapsamına giren bir suçtan dolayı başlatılan bir ceza soruşturması kapsamında uzlaştırma bürosunda görevli olan cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı tarafından uyuşmazlığın taraflarını bir araya getirmek suretiyle barıştırmayı amaçlayan onarıcı adalet düşüncesine dayalı alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.

Uzlaştırmacıya ne kadar bir ücret ödenecektir?

Uzlaştırmacıya ödenecek ücret Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan tarifeye göre belirlenir. Tarife her yıl için değişmekle birlikte 2017 yılı için çıkarılan tarifede uzlaştırmaya taraf kişi sayısına ve sürecin olumlu veya olumsuz sonuçlanmasına göre 100 ila 700TL arasında dosya başına ücret ödenmesi öngörülmüştür. Ödenecek ücretin alt ve üst sınırlar arasında gösterilmesi nedeniyle dosyada gösterilen çabaya göre uzlaştırma bürosunda görevli cumhuriyet başsavcısı bu miktarı belirleyecektir. Ücrete hak kazanmak için müzakerelerin başarıyla sonuçlanmasına gerek yoktur. Uzlaştırmacı tarafından yapılan diğer giderler ise (ulaşım, tebligat) belli bir miktarı geçmemek üzere ayrıca kendilerine ödenir. Burada belirtilenler dışında uzlaştırmacı taraflardan hiçbir şekilde ücret talep edemez.

Kimler uzlaştırmacı olabilir?

Uzlaştırmacı olmanın koşulları Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği ile gösterilmiş olup buna göre;

- üniversitelerin hukuk fakültelerinden mezun olmak,

veya

- hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren dört yıllık lisans programını tamamlamış olmak

koşulu aranmaktadır.

"Hukuk Bilgisine Programlarında Yeterince Yer Vermek" maddesini biraz açıklar mısınız?

Uygulamada hukuk bilgisine programlarında yeterince yer verme ifadesinin ne anlama geldiği konusunda sorunlar bulunmaktadır. Adalet Bakanlığı alternatif çözümler daire başkanlığı lisans programlarında alınması gereken derslerin bir listesini yaparak bu listede yer alan iki dersi almış olmayı yeterli saymaktadır.

Ayrıca uzlaştırmacı olmak için Adalet Bakanlığı tarafından tanınmış kurumların verdiği uzlaştırmacı eğitimini tamamlamak ve yılda iki kez yazılı olarak yapılacak uzlaştırmacılık sınavında en az 100 üzerinden 70 puan almış olmak gerekir.

Uzlaştırmacı olmak isteyenler nasıl bir yol izlemelidir?

Bu koşulları taşıyan kişilerin uzlaştırmacı olarak işe başlayabilmesi Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü, Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı'na başvurmasına bağlıdır. Uzlaştırmacı olarak görev yapmak isteyenler, başvurularında hangi ağır ceza mahkemesinin bölgesinde görev yapmak istediklerinde başvuru dilekçesinde belirtmek zorundadırlar. Görevlendirmeler, uzlaştırma bürosu tarafından uzlaştırmacı siciline kayıt olanlar arasından UYAP sistemine göre otomatik olarak yapılacaktır.

Uzlaştırmacı Olacaklar Nasıl Bir Eğitim Alacaklar?

Uzlaştırmacı eğitimi verebilecek kurumların isimleri Adalet Bakanlığı Uzlaştırma Daire Başkanlığının web sitesinden öğrenilebilir. Uzlaştırmacı olmak isteyenler burada alacakları eğitimin sonrasında uzlaştırmacı sertifikası alacaklardır. Ancak aday uzlaştırmacı olmaya engel suçlardan mahkumiyet veya disiplin cezaları almışsa uzlaştırmacı eğitimi almış olsa bile uzlaştırmacı olamaz. Bu suçların neler olduğu yine Uzlaştırma Daire Başkanlığının web sitesinden öğrenilebilir.

Uzlaştırmacılık sınavı Ne Zaman Olacak ve Kimler Girebilecektir?

Yukarıdaki soruda da belirtildiği üzere uzlaştırmacı sınavına, uzlaştırmacı eğitimini almış olan ve diğer koşulları da taşıyan kişiler girecektir. İlk sınav Şubat ayında yapılacak olup bu sınava 31 Aralık 2017 tarihine kadar uzlaştırmacılık eğitimini tamamlamış kişiler girecektir. Uzlaştırmacılık yapmak için bu eğitimden geçmek ve sınavı kazanmak şarttır. Başka yolla uzlaştırmacılık sıfatının elde edilmesi mümkün değildir. Bu tarihten sonra sertifika alanlar ise, bir sonraki sınava iştirak edeceklerdir (Sınav, yılda iki kez yapılacağı için bir sonraki sınavın da 6 ay sonra yapılması öngörülebilir).

Halen çalışmakta olan kişiler de uzlaştırmacı olabilir mi?

Kamu görevlileri kendi görevlerini tanımlayan mevzuat açıkça yasaklamadığı sürece mesai saatleri dışında uzlaştırmacılık yapabilirler.

Sınav yerleri ve sınava giriş ücreti ne olacaktır?

Bu konu henüz daha açığa kavuşmuş değildir. 31 Aralık 2017 tarihine kadar eğitimden geçen aday sayısı kesin olarak ortaya çıkmayacağı için bu konudaki belirsizliklerin bu tarihten sonra giderileceği düşünülmektedir.