İptal olursa ne olur? 12 soruda 367

Sezer devam edecek

MECLİS seçime kadar, hükümet de yenisi kurulana dek görev yapacak. Sezer de görevi devretmek için yeni Meclis'in seçeceği yeni cumhurbaşkanını bekleyecek

1 -367 tartışması nedir?

Eski Yargıtay Başsavcısı Sabih Kanadoğlu'nun 4 ay önce gündeme getirdiği görüşe göre, Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turuna Anayasa'nın 102'nci maddesine göre en az 367 milletvekilinin katılması gerekiyor. Bazı hukukçuların ve CHP'nin de katıldığı bu görüşe göre, ilk turda seçilebilmek için gerekli olan 367 oy, aynı zamanda toplantı yeter sayısı anlamını taşıyor ve bu sayıda milletvekili Genel Kurul'a katılmamışsa bu turun hiç yapılmamış sayılması gerekiyor. Anayasa'ya göre diğer turlara geçilmemesi ve Meclis'in erken seçime gitmesi gerekiyor.

2-Önceki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde uygulama nasıldı?

Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turuna 367 milletvekilinin katılması gerektiği görüşü 1989'da Turgut Özal seçilmeden önce RP lideri Necmettin Erbakan tarafından dile getirilmişti. Ancak o dönem Anayasa Mahkemesi'ne başvurma yetkisini elinde bulunduran SHP böyle bir başvuru yapmamıştı. Demirel ve Sezer'in seçildiği seçimlerde ise ilk tura katılım 367'nin çok üstünde olduğu için böyle bir tartışma yaşanmamıştı.

3-Genel Kurul'a 367 milletvekili katılmazsa Anayasa Mahkemesi'ne ne zaman ve nasıl başvuru yapılacak?

CHP'nin hazırlıklarını tamamladığı ve bugünkü ilk tura 367 vekilin katılmaması halinde hemen Anayasa Mahkemesi'ne başvuracağı belirtiliyor.

4-Anayasa Mahkemesi'nin kararını ne zamana kadar alması gerekiyor?

Anayasa ve yasalarda Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvuruların sonuçlanması için bir süre zorunluluğu yer almıyor. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turuna geçilmeden kararını açıklamaması halinde kriz doğabileceği için Yüksek Mahkeme'nin ikinci turun yapılacağı 2 Mayıs Çarşamba gününden önce kararını açıklaması bekleniyor.

5-Anayasa Mahkemesi ilk turu iptal ederse Meclis ilk turu tekrarlayabilir mi?

Anayasa'da Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 4 turda yapılacağı belirtiliyor ve her tur ayrı ayrı düzenleniyor. İlk turun iptal edilmesi halinde Meclis'in 367'yi bularak ilk turu tekrarlaması mümkün görünmüyor. Bu durumda Anayasa Mahkemesi'nin yine iptal kararı vereceği belirtiliyor.

6-Karar ikinci turdan önce çıkmazsa Meclis 2. turu yapabilecek mi, yoksa beklemesi mi gerekiyor?

Meclis, Anayasa Mahkemesi'nin kararını açıklamasına kadar turlara devam edebilir ve Cumhurbaşkanı'nı seçebilir.

7-Karar gecikirse ve Meclis 3. turu da yapıp Gül'ü cumhurbaşkanı seçerse, Anayasa Mahkemesi de ilk turu iptal ederse ne olacak?

İptal kararının açıklanmasıyla birlikte seçim hükümsüz kalacak. Bu durumda Gül de 'seçilmiş Cumhurbaşkanı'sıfatını yargı kararıyla kaybedecek. Böyle bir durumun ortaya çıkmaması için Anayasa Mahkemesi'nin en azından üçüncü turdan önce kararını açıklamasına kesin gözüyle bakılıyor.

8-Cumhurbaşkanlığı seçimi iptal olursa ne olacak?

Seçimin iptal edilmesi ülkenin erken seçime gitmesi anlamına geliyor. Anayasa'nın 102. maddesinde ?Cumhurbaşkanı seçilemediği takdirde derhal Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri yenilenir? hükmü yer alıyor.

9-Erken seçim ne zaman yapılır?

Anayasa'daki ?derhal? sözcüğünden hareketle en geç 90 gün içinde seçim yapılması için karar alınması gerekiyor. Bu süre Meclis kararıyla daha da kısaltılabilir ve 60 güne ya da 45 güne düşürülebilir. Yani Türkiye Temmuz'da veya en geç Ağustos başında Türkiye'nin sandık başına gideceği tahmin ediliyor.

10-İptal halinde Cumhurbaşkanı Sezer'in görev süresi ne zaman bitecek? Cumhurbaşkanlığı makamı boş mu kalacak?

Cumhurbaşkanı Sezer, Anayasa hükmü doğrultusunda yeni Cumhurbaşkanı yemin edene kadar görevine devam edecek.

11-Olası bir iptal kararı halinde yeni Cumhurbaşkanı nasıl seçilecek?

Yeni Meclis'in oluşmasının ardından Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak. Bu seçim Anayasa Mahkemesi'nin 367 vekilin katılım zorunluluğunu araması koşuluna uygun yapılacak. Yani hiçbir parti tek başına 367'yi geçemezse yeni Cumhurbaşkanı ?uzlaşma? ile seçilecek.

12-Erken seçime gidilmesi halinde hükümet düşecek mi?

Meclis, seçime kadar görev yapacak. Hükümet ise yeni hükümet kurulana kadar görev yapacak.