Ankara'da yeni gündem... Anayasa 'derhal seçim' diyor
TBMM'nin cumhurbaşkanı seçememesi halinde genel seçimlerin "derhal" yenilenmesini zorunlu kılan Anayasa'nın 102. maddesinin nasıl uygulanacağı hukukçular arasında tartışma yarattı. CHP "derhal seçim" diyor, AK Parti ise, Meclis'in, Yüksek Seçim Kurulu'nun görüşü doğrultusunda aldığı "22 Temmuz'da seçim" kararının geçerli olduğunu savunuyor. Genç Parti, bugün Yüksek Seçim Kurulu'na müracaat ederek, 'derhal' genel seçim yapılması talebinde bulundu.
Türker Karapınar / Milliyet
Cumhurbaşkanlığı seçiminin dün yenilenen ilk turuna 367 milletvekilinin katılmaması ve tek aday olan Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün adaylıktan çekileceğini açıklaması "derhal seçim" tartışmasını gündeme getirdi. Anayasa'nın, cumhurbaşkanının seçilememesi halinde "derhal seçime gidileceği" hükmü nedeniyle gözler Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) çevrildi.
Çok sayıda hukukçu YSK'nın 22 Temmuz olarak belirlenen seçim tarihini değiştirebileceği görüşünde birleşirken "derhal seçim sürecine giren bir parlamentonun Anayasa değişikliği yapmasına" karşı çıktı. AKP Grup Başkanvekili Faruk Çelik "22 Temmuz kararı değiştirilemez" dedi.
YSK Başkanı Muammer Aydın, şu açıklamayı yaptı: "Biz şu anda parlamentonun talimatı uyarınca belirlediğimiz takvimi uyguluyoruz. Cumhurbaşkanı seçilemez ve süreç bu şekilde tamamlanırsa konuyu arkadaşlarla oturur değerlendiririz. Şu aşamada sadece önümüzdeki takvim var."
Soysal: Derhal seçim!
Hukukçuların "derhal seçim" konusundaki yorumları şöyle:
Prof. Dr. Mümtaz Soysal: "Derhal" seçime gidilip yeni bir Meclis oluşturulmalıdır. Derhal seçim ilk kez yapılacak. Bu nedenle YSK'nın bir içtihat oluşturması ve "derhal seçim"den ne anlaşılması gerektiğini ortaya koyması gerekiyor. 22 Temmuz'daki seçimin öne alınması gerekecek. YSK seçim takvimindeki bazı süreleri kısaltabilir. Örneğin ön seçim süresi ya da gümrüklerde kullanılacak oy sürelerine ilişkin değişiklik yapılabilir. "Derhal seçim"e gitmesi gereken bir Meclis'in sistemi değiştirecek Anayasa değişikliğine kalkışması zaten Anayasa'nın ruhuna aykırı.
Eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu: 102. maddedeki "derhal" ifadesini YSK yerine getirmelidir. Yeniden toplanarak bu süreyi daha erken bir tarihe çekebilir. "Derhal" ifadesi bunu gerektiriyor. Meclis'in bu süreçte yeni Anayasa değişikliklerini görüşmesi siyasi etik açısından sakıncalıdır.
Kaboğlu: 22 Temmuz yanlıştı
Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu: Cumhurbaşkanlığı seçim süreci devam ederken Meclis'in Anayasa'nın 77. maddesini işleterek seçim kararı almaması gerekirdi. Sürecin sonu beklenmeliydi. Meclis Anayasa'yı zorladı. Bunu yaparken YSK'ya da danıştı. YSK da en erken 22 Temmuz'u verdi. Bunu yaparak YSK'yı ve başkanını da yönlendirmiş oldu. Kısaca YSK'nın kullanmak zorunda olduğu inisiyatifi TBMM kullandı. Seçim tarihi konusundaki yetki de YSK'ya geçmiş oldu.
Eski YSK Başkanvekili Sabri Coşkun: TBMM erken seçim kararını 22 Temmuz olarak belirledi. YSK da kabul etti. YSK, değişen şartlar olursa TBMM kararına aykırı olmamak koşuluyla her zaman seçim takvimi içinde değişiklikler yapabilir.
Karşı görüş: Tarih değişmesin
Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu: Bana göre artık seçim süreciyle oynanmaması gerekiyor. Meclis, cumhurbaşkanını 367 ile seçemeyeceğini anlamış ve erken seçim kararı almıştır. Dolayısıyla Anayasa'daki derhal seçim ifadesinin gereğini yerine getirmiştir. YSK'nın bu süreyi kısaltması da mümkün değildir. Bu süreçte Anayasa değişiklikleri yapmak da uygun olmaz.
CHP: Derhal seçim AKP: 22 Temmuz
CHP Grup Başkanvekili Ali Topuz, "Seçimlerin 22 Temmuz'dan daha öne alınması mümkünse, bunun yapılması gerekir" dedi. Anayasa'nın "derhal seçim" öngördüğünü belirten Topuz, seçimin 24 Haziran'a kadar geçecek 45 günlük sürede yetiştirileceğini belirtti. Topuz, "YSK üyeleri 24 Haziran'a önce 'evet' demişler" diye konuştu.
AKP Grup Başkanvekili Faruk Çelik ise seçim tarihinin değişip değişmeyeceğine ilişkin bir soru üzerine "YSK'nın kararları kesindir. Hiçbir yargı organına götürülemez" dedi. Başbakan Tayyip Erdoğan, "Türkiye'de 41 günde yapılan seçim var" demişti.
GENÇ PARTİ YSK'YA BAŞVURDU
Genç Parti (GP) Genel Sekreteri Mehmet Ali Akgül, cumhurbaşkanı seçilemediği için Anayasa'nın 102. maddesi uyarınca yeni bir seçim tarihi ve takvimi belirlenmesi istemiyle Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) başvurdu.
Akgül, YSK Başkanlığı'na başvurusunun ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanı adaylığından çekilmesiyle seçiminin yapılamadığını anımsattı. Böylece Anayasa'nın 102. maddesindeki "Cumhurbaşkanı seçilemediği takdirde derhal TBMM seçimleri yenilenir" şeklindeki emredici hükmün devreye girdiğini anlatan Akgül, geçen hafta alınan erken seçim kararının da ortadan kalktığını savundu.
Akgül, gelinen noktada TBMM seçimlerinin derhal yenilenmesi gerektiğini ifade ederek, YSK'ya seçimin başlangıç tarihi 7 Mayıs 2007, oy verme günü 24 Haziran 2007 olacak şekilde yeni bir seçim takvimi ve tarihi belirlenmesi istemiyle başvurduklarını belirtti.
Mehmet Ali Akgül, bir soru üzerine, "Anayasa'nın 102. maddesine göre seçim süreci başladıktan sonra parlamentonun karar alamayacağını, anayasa değişikliği yapamayacağı" görüşünde olduğunu söyledi.
Siirt'te takvim değişmişti
YSK, Erdoğan'ın milletvekili seçildiği Siirt seçiminde önceden açıkladığı seçim takvimini değiştirmişti.
3 Kasım 2002 seçimlerinin ardından Siirt'teki seçim bazı köylerde oy kullanılamaması nedeniyle tekrar edildi. YSK, yenilenen seçimlerin 60 gün içinde yapılması gerektiği görüşüyle 9 Şubat 2003'ü seçim tarihi olarak açıkladı. Ancak mevzuatta yapılan değişiklikle 60 günlük süre 90 güne çıkarıldı. YSK bunun üzerine açıkladığı takvimi iptal ederek seçim tarihini 9 Mart olarak değiştirdi.