Yerel nitelikli tüm görev, hizmet ve kararlar İl Özel İdareleri'ne devredilecek

TBMM Genel Kurulu'nda görüşülen, İl Özel İdareleri Yasa Tasarısı'nın görüşmeleri tamamlandı. Yasa tasarısının görüşmeleri gece geç saatlere kadar sürdü.
73 maddeden oluşan tasarının oylamasına 281 Milletvekili katılırken 252 Milletvekili 'Kabul' 29 Milletvekili 'Ret' oyu kullandı. Tasarı kanunlaşırken, hem yerel yönetimlerle ilgili hem de AB yolunda önemli bir adım atılmış oldu.

Kanun, Kamu Yönetimi, Belediyeler Kanunu ve Büyükşehir Kanunu ile eşgüdümlü olarak işletilecek.

KANUN NELER GETİRİYOR
İl özel idarelerinin görev alanının ilin sınırlarını kapsamasını öngören tasarıya göre, idarenin organları il genel meclisi ve il encümeninden oluşacak. İl özel idaresi bünyesinde yerel hizmetleri ve görevleri yerine getirmek için büyükşehirlerde daire başkanlıkları, diğer illerde de müdürlükler şeklinde birimler oluşturulacak. İlçelerde il özel idaresiyle ilgili görevleri kaymakam yerine getirecek.

Tasarıyla getirilen kimi düzenlemeler, Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı'nın yasalaşmasıyla işlerlik kazanacak. Bazı bakanlıkların taşra teşkilatlarının özel idarelere devredilmesiyle bu alanlara ilişkin görev ve yetkilerle çalışacak personele ilişkin tasarruflar da il özel idaresince gerçekleştirilecek. İl özel idaresinin karar organı niteliğindeki il genel meclisi seçilmiş üyelerden oluşacak. İl genel meclisinin başkanı, üyeleri arasından seçilecek. Yürütme organı olarak görev yapacak il encümeni ise valinin başkanlığında, il genel meclisinin üyeleri arasından seçeceği 5 kişi ile valinin her yıl birim amirleri arasından seçeceği 5 üyeden oluşacak. İl genel meclisi bütçe hazırlamak, borçlanmaya karar vermek gibi İl genel meclisi bütçe hazırlamak, borçlanmaya karar vermek gibi ana yetkilerle donatılırken, il encümeni uygulamalara ilişkin etkinlikleri gerçekleştirilecek, kararları verecek.

Vali, il özel idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisi olarak idarenin sevk ve idaresinden, hak ve çıkarlarının korunmasından sorumlu olacak.

İL ÖZEL İDARELERİ ORGANLARI
İl özel idaresi teşkilatı genel sekreterlik, mali işler, sağlık, tarım, imar, insan kaynakları ve hukuk işleri birimlerinden oluşacak. İlin coğrafi ve sosyo ekonomik durumu dikkate alınarak ihtiyaca göre il genel meclisinin kararıyla başka birimler de kurulabilecek.

İl özel idaresi personeli vali tarafından atanacak ve il genel meclisinin bilgisine sunulacak. Norm kadro ünvan ve sayıları dahilinde olmak üzere sözleşmeli personel çalıştırılabilecek, diğer kamu kurumlarından geçici personel görevlendirilebilecek.
Memur ve sözleşmelilere yılda bir kez 20 bin gösterge rakamının devlet memurlarına uygulanan katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere ikramiye ödenebilecek.

İl özel idarelerinin iç denetimi, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Yasası hükümleri uyarınca yapılacak, dış denetim ise Sayıştay tarafından gerçekleştirilecek.
İl özel idarelerinin harcama yetkilisi, ödenek tahsis edilen her birimin en üst yöneticisi olacak.

İL ÖZEL İDARELERİ İÇ VE DIŞ BORÇLANMA YAPABİLECEK
İl özel idaresi, görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri karşılamak amacıyla beli koşullarla borçlanma yapabilecek, tahvil ihraç edebilecek. Dış borçlanma, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde ve sadece il özel idaresinin yatırım programında yer alan projelerin finansmanı amacıyla yapılabilecek.

İl özel idaresi ve bağlı kuruluşlarının faiz dahil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının, yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamayacak.

İl özel idaresi, bütçe gelirlerinin yılı içinde yüzde 10'unu geçmeyen iç borçlanmayı, il genel meclisinin kararıyla, geçen miktarları ise il genel meclisinin salt çoğunluğunun kararı ve İçişleri Bakanlığı'nın onayıyla yapabilecek.

Kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında şirket kurabilecek olan il özel idarelerinin kamudan alacak ve borçları takas ve mahsup edilecek, ancak Hazine alacakları bunun dışında tutulacak.

"CEZAİ MÜEYYİDELER AĞIR"
Cezaları da düzenleyen yasa tasarısına göre il özel idaresinin görev ve yetki alanlarına giren konularda kararlara aykırı davrananlara, mevzuatta başka bir ceza öngörülmemişse 300 milyon liraya kadar ceza verilecek. İşyerleri adına işlenen suçlarda bu ceza iki katı olarak uygulanacak. Suçun yeme, içme, eğlenme, dinlenme, yatma, bakım ve temizlenme gibi ihtiyaçlarla ilgili olarak ticaret, sanat ve meslekleri yapanlar tarafından işlenmesi durumunda ayrıca 3-7 gün arasında işyerleri kapatılacak.

İl özel idaresinin görev ve sorumluluk alanlarında bulunan tesislere zarar verilmesi halinde, eski durumuna getirmek için yapılan masraflar yüzde 30 fazlası ile tahsil edilecek.

Cezalar il encümeni tarafından verilecek, ancak vali ve kaymakam da 3 güne kadar kapatma ve 100 milyon liraya kadar para cezası verebilecek. İlgili konularda uluslararası teşekkül ve organizasyonlara kurucu üye olabilecek, bunlarla ortak faaliyet ve hizmet projeleri gerçekleştirebilecek.
Diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla bedelli ya da bedelsiz olarak ticari işbirliğine gidebilecek olan il özel idareleri, meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve meslek odaları ile de ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilecek.

Özel idareleri, il genel meclisinin kararıyla görev alanıyla il özel idareleri, kendilerine ait taşınmazları, asli görev ve hizmetlerinde kullanmak üzere ve 25 yılı geçmemek koşuluyla diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebilecek veya kiralayabilecek.

Yangın, sanayi kazaları, deprem ve diğer doğal afetlere karşı acil durum planlaması yapacak ve buna ilişkin ekip ve donanımı yapmakla yükümlü olacak il özel idareleri, halkın bu anlamda eğitimi için gerekli önlemleri de alacak.

Kaymakamlar, valinin verdiği il özel idare görevlerini yapmakla yükümlü olacaklar ve bu görevleri karşılığında 12 bin rakamının aylık katsayı ile çarpımıyla bulunacak miktarda ek ödenek alacaklar.

YASADA DEĞİŞİKLİK
Müzakereler sırasında kabul edilen önergelerle, yoksullara mikro kredi verilmesi de il özel idaresinin görev ve sorumlulukları içine alındı. Ayrıca, il çevre düzeni planının; büyükşehir belediye sınırları içinde valilik koordinasyonunda büyükşehir belediye meclisinde, diğer yerlerde belediye meclisi ile il özel idaresi tarafından birlikte yapılması ve bu planların, il genel meclisi tarafından onaylanması da kabul edildi.