İntihal suçunda, soruşturma açılabilmesi için, eser sahibi mi şikayetçi olmalı?

Dava konusu olayda, bir akademisyen tarafından 2010 yılında yayımlanan makalenin başka bir akademisyen tarafından 2011 yılında tekrar yayımlanarak intihal suçunun işlendiği iddiasıyla başlatılan soruşturmada Üniversite tarafından verilen lüzum-u muhakeme kararını inceleyen Danıştay Birinci Dairesi, intihal suçundan soruşturma açılabilmesi için eser sahibinin şikayetçi olması gerektiğine karar verdi.

T.C.

DANIŞTAY BİRİNCİ DAİRE

Esas No : 2016/1430

Karar No : 2016/2035

KARAR

Şüpheli : ........ - Adnan Menderes Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğretim Üyesi

Suçları : 1- 2011 yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Spor ve Performans Araştırmaları Dergisinde yayınlanan "Teniste Yarışma Başarısı ve Bazı Seçilmiş Motor Testlerinin Karşılaştırılması" isimli makaleyi, 2010 yılında Kinesiology Dergisinde yayınlanan Prof. .....'e ait "Relationship Between The Results of Selected Motor Tests and Competitive successfulness in Tennis For Different Age Categories" isimli makalenin tekrarı niteliğinde yayınlayarak etik kusuru işlemek suretiyle intihal yapmak.

2- Kinesiology Dergisinde 2010 yılında yayınlanan "Relationship Between The Results of Selected Motor Tests and Competitive successfulness in Tennis For Different Age Categories" isimli makalede araştırıcı isimleri arasında kendi adı yer almadığı halde, Spor ve Performans Araştırmaları Dergisinde 2011 yılında yayınlanan ""Teniste Yarışma Başarısı ve Bazı Seçilmiş Motor Testlerinin Karşılaştırılması" isimli makalede araştırmacı isimleri arasında kendi ismini de sayarak etik kusuru işlemek suretiyle intihal yapmak.

Suç Tarihi : 2011 yılı

İncelenen Karar : Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Kurulun 02/06/2016 tarih ve 2016/8 sayılı lüzum-u muhakeme kararı.

Karara İtiraz Eden : Hakkında lüzum-u muhakeme kararı verilen.....

İnceleme Nedeni : İtiraz Üzerine

Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğünün 21/06/2016 tarih ve E.10468 sayılı yazısı ekinde gönderilen soruşturma dosyası ile yukarıda belirtilen Kurul kararı ve bu karara hakkında lüzum-u muhakeme kararı verilen tarafından yapılan itiraz, Tetkik Hakimi Safiye Bircan'ın açıklamaları dinlenildikten sonra 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü maddesi uyarınca incelendi;

Gereği Görüşülüp Düşünüldü :

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun, 71'inci maddesinin 2'nci bendinde, başkasına ait esere, kendi eseri olarak ad koyan, 3 üncü bendinde de, bir eserden kaynak göstermeksizin iktibasta bulunan kişinin altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacağı hükme bağlanmış, Kanunun 75'inci maddesinde ise, 71'inci ve 72'nci maddelerinde sayılan suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılmasının şikayete bağlı olduğu, yapılan şikayetin geçerli kabul edilebilmesi için hak sahiplerinin veya üyesi oldukları meslek birliklerinin haklarını kanıtlayan belge ve sair delilleri Cumhuriyet Başsavcılığına vermeleri gerektiği, bu belge ve sair delillerin şikayet süresi içinde Cumhuriyet Başsavcılığına verilmemesi halinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verileceği, bu Kanunda yer alan soruşturma ve kovuşturması şikayete bağlı suçlar dolayısıyla başta Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri olmak üzere ilgili gerçek ve tüzel kişiler tarafından, eser üzerinden manevi ve mali hak sahibi kişilerin şikayet haklarını kullanabilmelerini sağlamak amacıyla durumdan haberdar edilecekleri hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda belirtilen hükümlerden, 5846 sayılı Kanunun 71 inci maddesinde sayılan suçların, yani manevi haklara tecavüzün, ancak eser üzerinde manevi ve mali hak sahibi kişilerin şikayeti üzerine soruşturulabileceği ve kovuşturulabileceği açıktır.

Dosyanın incelenmesinden; "Relationship Between The Results of Selected Motor Tests and Competitive successfulness in Tennis For Different Age Categories" isimli makale üzerinde manevi ve mali hak sahibi Prof.....'in şikayeti olmadan, şüphelinin 2010 yılında Hırvatistan'da yayımlanan adı geçene ait makaleyi Türkiye'deki bir dergide tekrar yayınladığı, bu makalede araştırıcı isimleri arasında adı yer almamasına rağmen, bunlar arasına kendi ismini yazdığı iddialarıyla, .... Hakkında Adnan Menderes Üniversitesince yaptırılan soruşturma sonucunda, şüphelinin lüzum-u muhakemesine karar verildiği anlaşılmıştır.

Ancak, şüphelinin atılı suçların takibi şikayete bağlı suçlardan olduğu, eser sahibi sıfatıyla eser üzerindeki manevi hakları tecavüze uğrayan kişinin söz konusu suçlarla ilgili şikayetinin bulunmadığı anlaşıldığından, itirazın kabulüyle Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Yetkili Kurulun 02/06/2016 tarih ve 2016/8 sayılı lüzum-u muhakeme kararının bozulmasına, 1'inci ve 2'nci maddelerde atılı suçlar nedeniyle...... hakkında kovuşturmaya yer olmadığına, dosyanın karar ekli olarak Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğüne iadesine, kararın bir örneğinin itiraz edene gönderilmesine 07/12/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.