Yargıtay'ın yükünü azaltacak istinaf mahkemeleri kuruldu; ama hâkim yok
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), Yargıtay'ın yoğun iş yükünü hafifletecek olan ve 'istinaf' olarak bilinen 'bölge adliye mahkemeleri'nin (BAM) 9 merkezde kurulmasına karar verdi. Ancak hakim-savcı ataması yapılmaması ve mahkeme binalarının tam olarak hazır olmaması sebebiyle yeni bölge mahkemelerinin en erken yeni adli yıldan sonra faaliyete geçebileceği belirtiliyor.
Hukuk sisteminin en önemli sorunlarından biri yeterli sayıda hakim olmaması. Söz konusu sorun nedeniyle adliye raflarında on binlerce dosya karara bağlanmayı bekliyor.
HSYK'nın 5 Haziran'da Resmi Gazete'de yayımlanan kararıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Samsun, Diyarbakır, Konya ve Erzurum olmak üzere 9 merkezde BAM kuruldu. Bölge mahkemelerinin hangi illeri kapsadığına ilişkin yargı çevresi de belirlendi. Ağustos ayında yapılması beklenen atama kararnamesiyle istinaf mahkemelerine hakim ve savcı ataması yapılacak. Yargıtay'da ve diğer mahkemelerde görevli yargı mensuplarının istinaf mahkemelerine kaydırılması durumunda zaten eksik kadroyla çalışan adliyelerde hakim ve savcı sıkıntısı yaşanacağı ifade ediliyor. Atamaların yapılması ve altyapının hazırlanması halinde mahkemelerin en erken yeni adli yılın açılacağı 6 Eylül tarihinden sonra faaliyete geçmesi bekleniyor. Yerel mahkemelerle Yargıtay arasında ikinci dereceli yargı mercii olarak görev yapacak olan istinaf mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle Yargıtay'ın iş yükünün önemli ölçüde hafiflemesi bekleniyor. Her dosya temyiz incelemesi için Yargıtay'a gitmeyeceği için Yüksek Mahkeme daha genelinde hukuk birliğini sağlayacak nitelikte kararlar vererek asıl fonksiyonu olan içtihat oluşturma görevini daha iyi yapabilecek.
Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre sulh ceza mahkemelerinin kararları ile 5 yıl ve daha az hapis cezasına ilişkin kararlar hakkında BAM tarafından verilen kararlara karşı Yargıtay'a temyiz başvurusu yapılamayacak. 10 yıla kadar olan hapis cezası talebi bulunan davalardaki beraat kararları ile davanın düşmesi ve güvenlik tedbiri gibi kararlar hakkında BAM'ın vereceği kararlar kesin olacak. Cezası 5 yıldan düşük olan adam yaralama, organ ticareti, hafif hırsızlık ve dolandırıcılık, tehdit, hakaret, konut dokunulmazlığını ihlal, çevreyi kirletme gibi suçlara ilişkin dosyalarda istinaf incelemesi yapacak olan BAM, kesin kararı vereceği için bu tür davalarda Yargıtay'a gidilemeyecek.
Bölge Adliye Mahkemeleri'nin kurulmasıyla yerel mahkemelerden Yargıtay'a gönderilen dava sayısı büyük ölçüde azalacağı için Yüksek Mahkeme'nin daire ve üye sayısının buna paralel olarak azaltılması öngörülüyor.