Örneklerle, üniversitelerde norm kadro uygulaması

Bildiğiniz gibi, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca hazırlanan "Devlet Yükseköğretim Kurumlarında Öğretim Elemanı Norm Kadrolarının Belirlenmesine ve Kullanılmasına İlişkin Yönetmelik" 02 Kasım 2018 tarihli ve 30583 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı.

Aynı gün yayımladığımız haberde yönetmeliği etraflıca özetlemeye çalışsak da, akademisyenlik hedefi koyan yada halihazırda akademik kadroda görevlerine devam edenlerin norm kadro uygulamasının nasıl uygulanacağı konusunda soru işaretleri olduğunu gördük.

Bu kapsamda, öncelikle size yönetmeliğin sihirli kelimesi "ASGARİ KADRO SAYISI"ndan bahsedelim.

Yönetmelikte, asgari kadro sayısı; "Yükseköğretim kurumlarında bir programda eğitim ve öğretime başlamak için Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen asgari öğretim elemanı sayısını" şeklinde tanımlanmıştır.

Diğer taraftan, ilgili yönetmeliğin 4 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında ise; "Yükseköğretim kurumları, asgari kadro sayısının iki katına kadar norm kadro planlaması yapabilir. Yükseköğretim Kurulu tarafından Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma kapsamında belirlenen yükseköğretim kurumları, ihtisas alanlarıyla doğrudan ilgili birimleri için asgari kadro sayısının üç katına kadar; Araştırma Üniversitesi olarak belirlenen yükseköğretim kurumları ise dört katına kadar norm kadro planlaması yapabilir." ifadesi yer almıştır.

Bu düzenlemelerden sonra; farklı üniversitelere dair örnek bir norm kadro çalışmasını anabilim dalı bazlı, bölüm bazlı ve fakülte bazlı olarak yapalım :

Yukarıda örnek olarak verdiğimiz tabloyu açıklayacak olursak;

1- Bayburt Üniversitesi İktisat bölümünün norm kadro durumuna baktığımızda, YÖK tarafından belirlenen asgari kadro sayısı 4 olarak ele alınınca, söz konusu bölümün norm kadro sayısı 8 olacaktır. Bu bölümde halen 5 öğretim üyesi görevliyse, 3 norm açığı yer almaktadır.

2- Atatürk Üniversitesi Okul Öncesi Eğitimi programı için norm kadro durumuna baktığımızda, YÖK tarafından belirlenen asgari kadro sayısı 3 olarak ele alınınca, söz konusu bölümün norm kadro sayısı 6 olacaktır. Bu bölümde halen 10 öğretim üyesi görevliyse, 4 kişi norm fazlasıdır.

3- Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi için norm kadro durumuna baktığımızda, YÖK tarafından belirlenen asgari kadro sayısı 8 olarak ele alınınca, söz konusu bölümün norm kadro sayısı 16 olacaktır. Bu bölümde halen 12 öğretim üyesi görevliyse, 4 norm açığı yer almaktadır.

4- Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaştırması ve İhtisaslaşma kapsamında "Çevre ve Sağlık" alanında pilot üniversite seçilen Düzce Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümünün norm kadro durumuna baktığımızda, YÖK tarafından belirlenen asgari kadro sayısı 5 olarak ele alınınca, söz konusu bölümün norm kadro sayısı 15 olacaktır. Bu bölümde halen 12 öğretim üyesi görevliyse, 3 norm açığı yer almaktadır.

5- Araştırma Üniversitesi olarak seçilen Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümünün norm kadro durumuna baktığımızda, YÖK tarafından belirlenen asgari kadro sayısını 5 olarak ele alınınca, söz konusu bölümün norm kadro sayısı 20 olacaktır. Bu bölümde halen 22 öğretim üyesi görevliyse, 2 kişi norm fazlasıdır.

ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ KADROLARI NORM KADRO UYGULAMASININ DIŞINDA !

Norm kadro yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin 7 nci fıkrasında yer alan hükme göre; her yıl Cumhurbaşkanı Kararı ile üniversitelerin öğretim görevli ve araştırma görevlisi kadro ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla toplam atama izni sayısı belirlenecektir. Bu sayının en az %20'si ülkenin kalkınmasında ve bilim hayatının gelişmesinde öncelikli görülen alanlarda araştırma görevlisi istihdamına yönelik kullanılacaktır. Geriye kalan araştırma görevlisi kadroları; öğrenci sayısı, araştırma, proje geliştirme gibi faaliyetler dikkate alınarak ilgili akademik kurulların uygun görüşü üzerine üniversite senatosu tarafından belirlenecektir. Bu kadroların kullanımı ilgili yönetim kurulunun kararıyla rektör tarafından gerçekleştirilecektir.

BÖLÜMLERDE UNVAN DENGESİNİN SAĞLANMASI YÜKSEKÖĞRETİME NASIL YANSIYACAK ?

Yönetmelikte yer alan en önemli hususlardan birisi de öğretim elemanı kadrolarına atamalarda bölüm içi unvan sınırlamasının getirilmesi oldu. Buna göre; öğretim elemanı asgari kadro sayısını aşan bütün atamalarda asgari kadrolar da dahil olmak üzere kadroların en fazla 2/3'ü aynı unvan için kullanılacak. Bu hesaplamada çıkan sayı küsuratlı ise aşağıya doğru yuvarlanacak.

Örneğin, Yükseköğretim Kurulunun İktisat Bölümleri için "ASGARİ KADRO SAYISINI" 4 olarak belirlediğini varsaydığımızda;

Bayburt Üniversitesi İktisat bölümünde halihazırda 4 doktor öğretim üyesi görev yapıyorsa; 5 inci atamanın yine aynı unvanlı olması (doktor öğretim üyesi) olması artık mümkün değil.

Özellikle, "2/3 sınırlaması" büyük üniversitelerde Doktor Öğretim Üyeliğinden Doçentliğe geçişleri, Doçentlikten Profesörlüğe yükseltilme gibi hususları bütünüyle etkileyen bir düzenleme oldu.

Bu düzenlemenin getirdiği sınırlandırmanın üniversitelerini nasıl etkileyeceğini zaman gösterecek...

ÜNİVERSİTELER NORM KADROLARINI BELİRLEMEK İÇİN "ASGARİ KADRO SAYI"LARINI BEKLİYOR

Norm kadro yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin 8 inci fıkrasına göre; Yükseköğretim kurumlarının norm kadro planlamalarını Senato kararıyla birlikte her yıl Aralık ayı içinde Yükseköğretim Kuruluna göndermeleri ve kendi internet sayfalarında ilan etmeleri gerekiyor.

Ancak, üniversitelerin norm kadro planlamasına başlayabilmeleri için Yükseköğretim Kurulunca Tıp, Diş Hekimliği, Hukuk, İlahiyat, Eczacılık gibi fakülte bazlı eğitim verenler için Fakülte bazında, Eğitim Fakültesi gibi anabilim dalı bazında eğitim verenler için Anabilim dalı bazında ve Edebiyat Fakültesi, Fen Fakültesi vb. bölüm düzeyinde eğitim verenler Bölüm bazında "ASGARİ KADRO SAYISI" nın ilan edilmesi gerekiyor...

Yavuz Selim KAPLAN