Mesai saatleri dışında yapılan seminerlere ek ders ödenir mi?

Yargı; Anayasanın 18. maddesinde, kimsenin zorla çalıştırılamayacağı, angaryanın yasak olduğu, 55. maddesinde ise ücretin emeğin karşılığı olduğu kuralı hatırlatılarak, olağan dönemlerde Devletin çalışanlara herhangi bir ücret ödemeksizin onları istihdam etmesi olanağının bulunmadığı, kural olarak çalışma saatlerinin mesai saatlerini taşmayacak şekilde belirlenmesin gerekeceği ancak hizmetin özelliğin gerektirmesi durumunda bu günlere de çalışma konulmasına olanak tanındığı, ancak esasen istirahat saatlerinde idarece görevlendirme yapılmak suretiyle kamu personeline görev verilmesi durumunda bu göreve yönelik olarak personele ödeme yapılmasının gerekeceği tartışmasız olduğundan mesai saatleri dışında yapılan seminerlere ek ders ödenmesine karar vermektedir.

İşte örnek kararlar;

Karar-1; İlköğretim okulu öğretmeni olan davacının, mesai saatleri dışında bilgisayar ve internet kursunda görevlendirme karşılığı ek ders ücreti ödenmesi talebinin; kurslarda görev yapan eğitim görevlileri dışındaki kursiyerlere mevzuat hükümleri uyarınca ücret ödenmesinin mümkün bulunmadığı gerekçesiyle red edilmesi üzerine dava açılmıştır.

Söz konusu dava; Sivas İdare Mahkemesinin 2004/655 Esas, 2004/1161 Karar sayılı ve 21.10.2004 tarihli kararıyla kabul edilerek ek ders ücretinin idareye başvuru tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Mahkeme karar gerekçesinde; Ek dersle ilgili esaslarda görevlendirme biçimi ve etkinliğin gerçekleştirildiği dönem açısından herhangi bir ayrıma gidilmediğinden davacının hak ettiği ek ders ücretinin davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Sivas İdare Mahkemesi kararında aşağıdaki ifadelere yervermiştir.

"657 sayılı devlet memurları kanununun 176. maddesi ile 439 sayılı milli eğitim bakanlığına bağlı yüksek orta ve ilköğretim öğretmenlerinin haftalık ek ders saatleri ve ek ders ücretleri hakkında kanunda ek ders ücreti düzenlenmiş, buna paralel bir düzenleme olan ve 98/12120 sayılı bakanlar kurulu kararı ekindeki milli eğitim bakanlığı öğretmen ve yöneticilerinin ders ve ek ders saatlerine ilişkin esasların 21/c-2 maddesindeki her türlü eğitsel gezi, konferans, kurs ve seminerlerde görevlendirilenlerin bir yılda 6 ayı geçmemek üzere bu görevleri süresince aylık karşılığı ek ders, ders niteliğinde yönetim ve ders dışı hazırlık ve planlama görevlerini yapmış sayılacakları hükme bağlanmıştır.

Aktarılan düzenlemede görevlendirme biçimi ve bu etkinliğin gerçekleştirildiği dönem açısından herhangi bir ayrıma gidilmediği açıktır.

Dosyanın incelenmesinden öğretmen olan davacının 1-28 nisan tarihlerinde bilgisayar ve Internet kursuna katıldığı bu etkinlik dolayısıyla talep ettiği ek ders ücretlerinin ise, ek ders ücretlerine ilişkin esasların 7. maddesinde kursiyerlere ek ders ücreti ödenmesine ilişkin bir hüküm bulunmadığı gerekçe gösterilerek reddedildiği anlaşılmaktadır.

Yürürlükteki mevzuat kapsamında mahkememizce yapılan değerlendirmede kurs çalışmasına katılan ve ek ders ücretine hak kazanan davacının başvurusunun anılan gerekçeyle reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

Dolayısıyla davacının katıldığı kursa ilişkin ek ders ücretinin yasal faizi ile birlikte tazmini gerekmektedir."

Karar-2; Ortaokulda öğretmen olan davacının,"Çalışanların Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi" kursuna kursiyer olarak katılması nedeniyle mesai saati dışındaki çalışmalarının karşılığı olarak tarafına ek ders ücreti ödenmesi yönünde yaptığı başvurunun zımnen reddine dair işlemin, görevlendirmenin görüş alınmadan yapıldığı angarya niteliğinde bir uygulama olduğu ileri sürülerek iptali ile hak ettiği ek ders ücretinin tarafına ödenmesi talebinin; Mesai saatleri içesinden ders görevlerinin bulunması nedeniyle eğitimlerin mesai saatleri dışında yapıldığı, seminerin öğretmene tebliğ edildiği öğretmeninde bu tebligata itiraz etmediği ve seminere ücret ödenemeyeceği gerekçesiyle red edilmesi üzerine dava açılmıştır.

Söz konusu dava; Mersin 2. İdare Mahkemesinin 2016/959 Esas, 2017/697 Karar sayılı ve 20.04.2017 tarihli kararıyla kabul edilerek, davacının hak ettiği ek ders ücretinin davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Mahkeme karar gerekçesinde; Anayasanın 18. maddesinde, kimsenin zorla çalıştırılamayacağı, angaryanın yasak olduğu, 55. maddesinde ise ücretin emeğin karşılığı olduğu kuralı hatırlatılarak, olağan dönemlerde Devletin çalışanlara herhangi bir ücret ödemeksizin onları istihdam etmesi olanağının bulunmadığı, kural olarak çalışma saatlerinin mesai saatlerini taşmayacak şekilde belirlenmesinin gerekeceği ancak hizmetin özelliğinin gerektirmesi durumunda bu günlere de çalışma konulmasına olanak tanındığı, ancak esasen istirahat saatlerinde idarece görevlendirme yapılmak suretiyle kamu personeline görev verilmesi durumunda bu göreve yönelik olarak personele ödeme yapılmasının gerekeceği tartışmasız olduğundan davacının hak ettiği ek ders ücretinin davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Mersin 2. İdare Mahkemesi kararında aşağıdaki ifadelere yer vermiştir.

"Dava, Mersin İli, Akdeniz İlçesi, Ersoy Ortaokulunda öğretmen olan davacının. Mersin İl Milli Eğitim Müdürlüğünün 22.03.2016 tarih ve 3295659 sayılı olurlarına istinaden 30.03.2016 ve 31.03.2016 tarihlerinde düzenlenen "Çalışanların Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi" kursuna kursiyer olarak katılması nedeniyle mesai saati dışındaki çalışmalarının karşılığı olarak tarafına ek ders ücreti ödenmesi yönünde yaptığı başvurunun zımnen reddine dair işlemin iptali ile hak ettiği ek ders ücretinin tarafına ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 89. maddesinde; "Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumlan ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kuramlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir. Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun karan ile tespit olunur." hükmüne yer verilmiş, yasanın, 99.maddesinde, memurların haftalık çalışma süresinin genel olarak 40 saat olduğu, bu sürenin Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenleneceği, ancak öze! kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kuramların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak sureliyle farklı çalışma sürelerinin tespit olunabileceği kuralına yer verilmiş, aynı yasanın 176.maddesinde ise; " Bu Kanunun 89 uncu maddesine göre, kendilerine ders görevi verilenlere, ders saati başına gündüz öğretimi için 140, örgün ve yaygın eğitim kuramlarında yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetleri için 150 gösterge rakamının bu Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenir." hükmüne yer verilmiştir.

16.12.2006 günlü. 26378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 16.maddesinde; "(1) Bir öğretim yılında 90 günü geçmemek üzere, bu Karar kapsamında bulunan personelden;

a)Bakanlıkça veya verilen yetki uyarınca valiliklerce yurt içinde düzenlenen her türlü eğitsel gezi, konferans, kurs ve seminerlerde görevlendirilenler; fiilen yerine getirdikleri bu görevleri süresince, görevlendirildikleri tarihte kendilerine verilmiş ek ders görevleri varsa bu görevlerini yapmış sayılırlar ve buna ilişkin ek ders ücretleri kadrolarının bulunduğu kuramca ödenir.

b)İl düzeyinde milli ve mahalli bayramların kutlamaları için kurulan hazırlık komitelerinde görevlendirilen yönetici ve öğretmenler, milli ve mahalli bayramların hazırlık çalışmalarına katılan yönetici ve öğretmenler, söz konusu bayramların hazırlık çalışmalarına ve törenlerine sınıf veya okul bütünlüğünde katılan öğrencilerin öğrenim gördüğü eğitim kuramlarının yönetici ve öğretmenleri ile milli bayramlar nedeniyle tatil edilen günlerde (1) ders görevlerini yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler, bu sürelerde üzerlerinde bulunan aylık karşılığı ders, varsa ek ders, ders niteliğinde yönetim ve hazırlık ve planlama görevlerini yapmış sayılırlar." kuralı düzenlenmiştir.

Dosyanın incelenmesinden. Mersin İl Milli Eğitim Müdürlüğünün 22.03.2016 tarih ve 3295659 sayılı olurlarına istinaden 30.03.2016 ve 31.03.2016 tarihlerinde "Çalışanların Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi" kursunun düzenlendiği, Akdeniz İlçesi, Ersoy Ortaokulunda öğretmen olan davacının da bu eğitime kursiyer olarak katıldığı, bilahare davacının kursa katılması nedeniyle tarafına ek ders ücreti ödenmesi yönünde 22.04.2016 tarihinde okul müdürlüğüne müracaatta bulunduğu, başvurusunun zımnen reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Anayasanın 18.maddesinde, kimsenin zorla çalıştırılamayacağı, angaryanın yasak olduğu, 55.maddesinde ise. ücretin emeğin karşılığı olduğu kurallarına yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, olağan dönemlerde Devletin çalışanlara herhangi bir ücret ödemeksizin onları istihdam etmesi olanağının

bulunmadığı,kural olarak çalışma saatlerinin mesai saatlerini taşmayacak şekilde belirlenmesinin gerekeceği ancak hizmetin özelliğinin gerektirmesi durumunda bu günlere de çalışma konulmasına olanak tanındığı, ancak esasen istirahat saatlerinde idarece görevlendirme yapılmak suretiyle kamu personeline görev verilmesi durumunda bu göreve yönelik olarak personele ödeme yapılmasının gerekeceği tartışmasızdır.

Bu durumda, davacının, söz konusu seminere katıldığı açık olduğundan, anılan görevlendirme nedeniyle davacıya ek ders ödemesi yapılması gerekirken bu yolda yapılan davacı başvurusunun zımnen reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır."

Karar-3; İlkokulda sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacının "Sınıfında Yabancı Uyruklu Öğrenci Bulunan Öğretmenlerin Eğitimi" kursuna kursiyer olarak katılması ve görevlendirmenin mesai saatleri dışında yapılması nedeniyle mesai saati dışındaki çalışmalarının karşılığı olarak tarafına ek ders ücreti ödenmesine karar verilmesi talebinin; Kurs ve seminer nedeniyle ek ders ücretinin yalnızca kurs/seminer ders görevi verilenlere ödenebileceği, davacının ise kursiyer olduğu, gerekçesiyle red edilmesi üzerine dava açılmıştır.

Sözkonusu dava; Konya 2. İdare Mahkemesinin 2018/298 Esas, 2018/1350 Karar sayılı ve 30.10.2018 tarihli kararıyla kabul edilerek, davacının hak ettiği ek ders ücretinin davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Mahkeme karar gerekçesinde; Anayasanın 18. maddesinde, kimsenin zorla çalıştırılamayacağı, angaryanın yasak olduğu, 55. maddesinde ise ücretin emeğin karşılığı olduğu kuralı hatırlatılarak, olağan dönemlerde Devletin çalışanlara herhangi bir ücret ödemeksizin onları istihdam etmesi olanağının bulunmadığı, kural olarak çalışma saatlerinin mesai saatlerini taşmayacak şekilde belirlenmesin gerekeceği ancak hizmetin özelliğin gerektirmesi durumunda bu günlere de çalışma konulmasına olanak tanındığı, ancak esasen istirahat saatlerinde idarece görevlendirme yapılmak suretiyle kamu personeline görev verilmesi durumunda bu göreve yönelik olarak personele ödeme yapılmasının gerekeceği tartışmasız olduğundan davacının hak ettiği ek ders ücretinin davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Konya 2. İdare Mahkemesi kararında aşağıdaki ifadelere yer vermiştir.

"Dava, Konya ili, Selçuklu ilçesi, Nesrin ve Ayşegül Kardeşler İlkokulu'nda sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacının 23.10.2017 - 01.11.2017 tarihleri arasında düzenlenen "Sınıfında Yabancı Uyruklu Öğrenci Bulunan Öğretmenlerin Eğitimi" kursuna kursiyer olarak katılması nedeniyle mesai saati dışındaki çalışmalarının karşılığı olarak tarafına ek ders ücreti ödenmesi istemiyle yaptığı 21.11.2017 tarihli başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile hak ettiği ek ders ücretinin tarafına ödenmesine istemiyle açılmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 89. maddesinde; "Her derecedeki eğitim ve iğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya avgın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi ulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücreti ile ek ders görevi verilebilir Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile tespit olunur." hükmüne yer verilmiş, yasanın, 99. maddesinde, memurların baltalık çalışma süresinin genel olarak 40 saat olduğu, bu sürenin Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenleneceği, ancak özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kuruluların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışına sürelerinin tespit olunabileceği kınalına yer verilmiş, aynı yasanın 176. maddesinde ise; "Bu Kanunun 89 uncu maddesine göre kendilerine ders görevi verilenlere, ders saati başına gündüz öğretimi için 110. örgün ve yaygın eğitim kuramlarında yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetleri için 150 gösterge rakamının bu Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenir." hükmüne yer verilmiştir.

16.12.2006 günlü, 26378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın 16. maddesinde; "(1) Bir öğretim yılında 90 günü geçmemek üzere, bu Karar kapsamında bulunan personelden;

a)Bakanlıkça veya verilen yetki uyarınca valiliklerce yurt içinde düzenlenen her türlü eğitsel gezi, konferans, kurs ve seminerlerde görevlendirilenler; fiilen yerine getirdikleri bu görevleri süresince, görevlendirildikleri tarihte kendilerine verilmiş ek ders görevleri varsa bu görevlerini yapmış sayılırlar ve buna ilişkin ek ders ücretleri kadrolarının bulunduğu kurumca ödenir.

b)İl düzeyinde milli ve mahalli bayramların kutlamaları için kurulan hazırlık komitelerinde görevlendirilen yönetici ve öğretmenler, milli ve mahalli bayramların hazırlık çalışmalarına katılan yönetici ve öğretmenler, söz konusu bayramların hazırlık çalışmalarına ve törenlerine sınıf veya okul bütünlüğünde katılan öğrencilerin öğrenim gördüğü eğitim kuramlarının yönetici ve öğretmenleri ile milli bayramlar nedeniyle tatil edilen günlerde (I) ders görevlerini yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler, bu sürelerde üzerlerinde bulunan aylık karşılığı ders, varsa ek ders, ders niteliğinde yönetim ve hazırlık ve planlama görevlerini yapmış sayılırlar." kuralı düzenlenmiştir.

Dava dosyanın incelenmesinden, Konya ili, Selçuklu ilçesi. Nesrin ve Ayşegül Kardeşler İlkokulu'nda sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacının 23.10.2017 - 01.11.2017 tarihleri arasında düzenlenen "Sınıfında Yabancı Uyruklu Öğrenci Bulunan Öğretmenlerin Eğitimi" kursuna kursiyer olarak katılması nedeniyle mesai saati dışındaki çalışmalarının karşılığı olarak tarafına ek ders ücreti ödenmesi istemiyle yaptığı 21.11.2017 tarihli başvurunun zımnen reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Anayasanın 18. maddesinde, kimsenin zorla çalıştırılmayacağı, angaryanın yasak olduğu, 55. maddesinde ise, ücretin emeğin karşılığı olduğu kurallarına yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, olağan dönemlerde Devletin çalışanlara herhangi bir ücret ödemeksizin onları istihdam etmesi olanağının bulunmadığı, kural olarak çalışma saatlerinin mesai saatlerini taşmayacak şekilde belirlenmesin gerekeceği ancak hizmetin özelliğin gerektirmesi durumunda bu günlere de çalışma konulmasına olanak tanındığı, ancak esasen istirahat saatlerinde idarece görevlendirme yapılmak suretiyle kamu personeline görev verilmesi durumunda bu göreve yönelik olarak personele ödeme yapılmasının gerekeceği tartışmasızdır.

Bu durumda davacının, söz konusu seminere katıldığı açık olduğundan, anılan görevlendirme nedeniyle davacıya ek ders ödemesi yapılması gerekirken bu yolda yapılan davacı başvurusunun zımnen reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamakladır."

Ahmet KANDEMİR

Danıştay, mesai saati dışındaki seminerle ilgili son kararını verdi Öğretmenler mesai saatleri dışında seminerlere çağrılamaz Hizmetiçi eğitim faaliyetlerine resen görevlendirme yapılabilir mi? MEB; Seminerlere katılmada gönüllülük esastır Öğretmen seminer ücreti mücadelesini yargıda kazandı Hizmet içi eğitim kurs ve seminerlere katılan öğretmenin ek ders ücret kayıpları karşılanır mı?