Yaş şartını yerine getirmek için istifa etmeyi düşünen memurların dikkat etmesi gereken hususlar
Yaş şartını yerine getirmek için istifa etmeyi düşünen memurlar, Kurumuna, emeklilik yaşını tamamlamak için istifa ettiğini belirtir şekilde yazılı müracaatla bildirmesinde fayda olur. Görevinden ayrılan memurun yaş gruplarını dolduracakları tarihe kadar, şayet işçilik, esnaflık gibi çalışma düşüncesinde olanlar var ise bu çalışmalarının 3 yıl 6 ay dahil daha fazla olmaması gerekir. 2829 sayılı hizmetlerin bütünleşmesine dair kanun gereğidir. Daha fazla çalışma olursa memur olarak emekli olması mümkün olmaz. Diğer statülerde emekli olurlar, bu durumda hak kayıplarına yol açabilir.
Bugün için hizmet yıllarını dolduran memurlar genel olarak 2008 yılı Ekim ayından önce göreve başlamış olanlar, yani 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kapsamına giren memurlar olmaktadır.
Memurların emeklilik şartları, 5434 sayılı Kanun Madde 39 ve Geçici Madde 205 hükümlerinde bulunur. Bu şartlara göre;
- 8 Eylül 1999 öncesi hiçbir şekilde işçi, esnaf, memur olarak çalışması olmayıp, bu tarihten sonra göreve başlamış olanlardan kadın 58, erkek 60 yaşını dolduracak ve her iki grup için de hizmet yılları 25 yıl olacak.
- 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaları olanlar ise kademelendirilmiş yaş gruplarına dahil olurlar ve hizmet süreleri de kadın ise 20, erkek ise 25 yıl olması gerekir. Yani 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlamış olan kadın memurlar 25 hizmet yılı yerine 20 hizmet yıllarını doldurmaları gerekir. Ancak, kademelendirilmiş yaş grubuna girilebilmesi için mutlaka 23/05/2002 tarihine kadar olan çalışma prim yatırılmış hizmet sürelerinin en az 3 yıl olması gerekir.
- Memurların sosyal güvenlik hakları ne zaman taraflarına emekli aylığı bağlanırsa o zaman başlar. Yani emekli aylığı, emekli ikramiyesi, sağlık yardımı memura aylık bağlandığı tarihte kazanılır.
- Hizmet yıllarını dolduran memurlar isterlerse emeklilik yaş gruplarını beklemek için istifa edebilirler.
Ancak, yaş grubunu dolduracakları tarihe kadar görevlerinden ayrılanların dikkat etmeleri gereken hususlar bulunmaktadır;
1) Yaşı beklemek için görevinden ayrılmak isteyenlerin durumlarını gerek Sosyal Güvenlik Kurumundan, gerekse görev yaptıkları Kurumlarından öğrenmeleri gerekir.
2) Görevinden ayrılmak isteyen memurun Kurumuna, emeklilik yaşını tamamlamak için istifa ettiğini belirtir şekilde yazılı müracaatla bildirmesinde fayda olur.
3) Görevinden ayrılan memurun yaş gruplarını dolduracakları tarihe kadar şayet işçilik, esnaflık gibi çalışma düşüncesinde olanlar var ise bu çalışmalarının 3 yıl 6 ay dahil daha fazla olmaması gerekir. 2829 sayılı hizmetlerin bütünleşmesine dair kanun gereğidir. Daha fazla çalışma olursa memur olarak emekli olması mümkün olmaz. Diğer statülerde emekli olurlar, bu durumda hak kayıplarına yol açabilir.
4) Hizmet yıllarını tamamlayıp görevinden ayrılan memurun emeklilik ikramiyesinde bir zararı olmaz. Ancak emeklilik ikramiyesi ne zaman aylık bağlanırsa o tarihte ödenir, daha önce ödenmez. Emekli aylığı ister işçi, ister esnaf, ister memur olarak bağlansın bir hak kaybı olmaz, emekli ikramiyesini alır.
5) Şayet memurluktan ayrılıp sigortalı olarak çalışmayı düşünenlerden, 8 Eylül 1999 tarihinden önce memurluğa başlamışlarsa, bunlar 20 veya 25 yıllarını doldurduktan sonra memurluktan ayrılırlarsa emekli ikramiyeleri aylık bağlandığında ödenir, bir hak kaybı olmaz.
6) Ancak, memurluğa veya çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden sonra başlayanlardan kadın ve erkek memurlardan yaşı beklemek için istifa etmeyi düşünenler olduğunda, bu durumda olanların istifa edecekleri tarihteki hizmet sürelerinin en az 25 yıl olmasına dikkat etmeleri gerekir. 25 yıl kadın ve erkek memura aylık bağlanması için gereken hizmet yılıdır.
Ek bilgiler/değerlendirmeler;
- Emekli aylığı, emekli ikramiyesi Yaş + Hizmet Yılı = Emekli Aylığı ve Emekli İkramiyesi demektir. Yani emekli aylığı ve emekli ikramiyesi Devlet Memurlarının hizmet yıllarını ve yaşlarını tamamlayıp aylık bağlandığı tarih itibariyle ödenen tutarlardır. Hizmet yılını doldurup görevinden ayrılanlara İŞÇİLER DE olduğu gibi ödeme yapılmamaktadır. İŞÇİLER Kıdem Tazminatına hak kazandıklarında işlerinden ayrıldıklarında ödemelerini alabiliyor, ancak DEVLET MEMURLARI için aylık bağlanılması koşulu olduğu için emekli ikramiyesini alamıyorlar.
-5434 sayılı Kanunun göre emeklilik hakkının elde etmekle birlikte yaşı tutmayanlardan istifa edenlerin, yaşları dolduğunda( 3-5 yıl sonra) emekli ikramiyeleri, ayrıldıkları tarih esas alınarak hesap edilmektedir. Buradaki dezavantaj Kadın ise 20, Erkek ise 25 hizmet yıllarını veya 25 yıllarını doldurup istifa ederek görevlerinden ayrılanlar, ikramiye tutarlarını alamayacakları için aylık bağlanacağı tarihe kadar alacakları ikramiye tutarını değerlendiremeyecekler, dolayısıyla piyasa değeriyle değer kaybına uğrayacakları kaçınılmaz olacaktır. Biraz olsun avantajlı durumları, emekli aylığı bağlandığı tarihteki katsayılar üzerinden ikramiye tutarlarının hesap edilmesi olacak, ve alacakları ikramiye tutarlarını da aylık bağlandığı tarihteki kendisiyle aynı bir Devlet Memuru emeklisi ile aynı tutarda alacaklardır.
-Ancak, hizmet yıllarını dolduranlardan yaşı beklemek için istifa edenlere, istifa ettikleri tarihte aynen Kıdem Tazminatında olduğu gibi ikramiye tutarlarının ödenmesinin gerektiğini değerlendirmekteyiz.