Başöğretmenlik ve uzman öğretmenlik sınavı ne zaman yapılacak?

13.08.2005 tarihi itibarıyla adaylık dönemi hariç öğretmenlikte en az 13 hizmet yılını dolduran öğretmenlerden; uzman öğretmenlik sınavını kazananlar ile Alanında veya eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans veya doktora öğrenimini tamamlayanlar Başöğretmenlik sınavına başvurabilecek.

BAŞÖĞRETMENLİK SINAVINA KİMLER BAŞVURABİLECEK.

Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Yönetmeliği'nin "Uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sınavına başvuracaklarda aranacak şartlar"ı belirleyen 8. maddesinde "Kariyer basamaklarında yükselme sınavına başvurularda eğitim-öğretim hizmetleri sınıfı kadrolarında bulunan öğretmenlerden adaylık dönemi hariç başvuru süresinin son günü itibarıyla;
a) Uzman öğretmenlik için öğretmenlikte 7 yıl,
b) Başöğretmenlik için uzman öğretmenlikte 6 yıl
kıdemi bulunmak şartı aranır." hükmü

"Sınavdan muaf olan adayların başvurularında aranacak şartlar"ı belirleyen 9. Maddesinde "Alanında veya eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans veya doktora öğrenimini tamamlayanlar, öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sınavından muaftır.
Sınavdan muaf bulunanların kariyer basamaklarında yükselmelerinde, eğitim-öğretim hizmetleri sınıfı kadrolarında bulunan öğretmenlerden adaylık dönemi hariç başvuru süresinin son günü itibarıyla;
a) Alanında veya eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans öğrenimini tamamlayanlardan uzman öğretmenlik için öğretmenlikte 7 yıl,
b) Alanında veya eğitim bilimleri alanında doktora öğrenimini tamamlayanlardan başöğretmenlik için öğretmenlikte 7 yıl
kıdemi bulunmak şartı aranır. " hükmü

Geçici 3'üncü maddesinde ise "Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte, adaylık dönemi hariç öğretmenlikte en az 13 hizmet yılını dolduran öğretmenlerden ilk defa yapılacak uzman öğretmenlik sınavını kazananlar, bir defaya mahsus olmak üzere 8 inci maddede belirtilen kıdem şartı aranmaksızın bu sınavdan sonra düzenlenecek ilk başöğretmenlik sınavına katılabilirler." hükmü yer almaktadır.

Buna göre,
1-Adaylık dönemi hariç öğretmenlikte en az 13 hizmet yılını dolduranlar.

2- 27 Kasım 2005 ve 30 Nisan 2006 da yapılan Uzman öğretmenlik sınavlarının birinden 60 puan alanlar. (burada uzman olarak atanmak şart değil sınavdan 60 puan almak yeterli.)
Ayrıca; Personel Genel Müdürlüğü 18.12.2006 gün 101330 sayılı yazılarında 60 ve üzerinde puan alanların haklarının, 24 Kasım 2006 tarihinden itibaren 2 yıl süreyle geçerli olduğu belirtilmiştir.

3-Sınava girmeyenlerden; Alanında veya eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans veya doktora öğrenimini tamamlayanlar.
Başöğretmenlik sınavına girebilecektir.

Burada üç sorun karşımıza çıkmaktadır. Birinci sorun hizmet yılının hesaplanmasında hangi tarihin başlangıç alınacağıyla ilgilidir.

BAŞÖĞRETMENLİĞE BAŞVURU HİZMET SÜRESİNİN HESAPLANMASI.

13 hizmet yılının hesaplanmasında başlangıç tarihi, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih olan 13.08.2005 tarihi mi? Yoksa yapılacak olan başöğretmenlik sınavının yapıldığı tarihi mi? olacaktır?

Hukuken yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihin esas alınması açılacak bir davada sorun oluşturabilecektir. Bize göre hizmet süresinin sınava başvuru tarihi itibariyle hesaplanması gerekmektedir.

Danıştay Onikinci Dairesinin, KPSS'ye ilişkin Bu konuda emsal olabilecek bir kararı mevcuttur. Danıştay, KPSS kılavuzunda yer alan 18 yaş şartının, sınav tarihi itibariyle aranması gerektiğine dair düzenlemeyi iptal etmiş ve yaş hususunun yerleştirme tarihi itibariyle aranması gerektiğini karara bağlanmıştır. Danıştay'ın iptal ettiği düzenleme bir KPSS kılavuzudur. Buradaki düzenleme ise bir yönetmelik hükmüdür. Kesin olmamakla birlikte, geçici maddenin iptali istemiyle açılacak bir davanın olumsuz sonuçlanma ihtimali yüksek olup, MEB bürokratlarının konuya ilişkin bir değerlendirme yapması ve telafisi mümkün olmayan zararların önüne geçecek bir düzenleme yapması uygun olacaktır.

ASKER ÖĞRETMENLİKTE GEÇEN SÜRELERİN HİZMET YILINDAN SAYILACAK MI?

İkinci sorun asker öğretmenlikte geçen sürelerin hizmet yılından sayılıp sayılmayacağıyla ilgilidir. Asker öğretmenlikte geçen sürelerin hizmet yılından sayılıp sayılmayacağıyla ilgili yönetmelikte bir hüküm bulunmamasına rağmen bu hüküm kılavuzlarda düzenlenmiştir.

2006 yılı Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sınav Kılavuzunun 2. maddesinde, "yedek subay öğretmen olarak yerine getirilen muvazzaf askerlik yükümlülüğü dâhil, aylıksız izinde geçirilen süreler"in, kıdemde esas alınmayacağı hükme bağlanmıştır. Söz konusu hükmün yürürlüğünün durdurulması istemiyle açılan davada, Danıştay İkinci Dairesi, davacı lehine karar vermiş ve hükmün "yedek subay öğretmen olarak yerine getirilen muvazzaf askerlik yükümlülüğü dâhil" ibaresinin yürürlüğünün durdurulmasına karar vermiştir. Bu durumu "Danıştay'dan KBYS Kılavuzu Kararı" haberimizde duyurmuştuk.

Dolayısıyla hizmet yılının hesaplanmasında asker öğretmenlikte geçen sürelerinde hesaplanması gerekmektedir

BAŞÖĞRETMENLİK SINAVI NE ZAMAN YAPILACAK?

Üçüncü sorun başöğretmenlik sınavına duyurunu ne zaman yapılacağıyla ilgilidir. Yönetmeliğin; "Duyuru ve başvuru Madde 12 - Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sınavına ilişkin duyuru, sınav tarihinden en az beş ay önce Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünce yapılır. "

"Geçici Madde 2 - Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonra öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselmeye ilişkin düzenlenecek ilk sınavın duyurusunda, 12 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen süre şartı dikkate alınmaz."
hükümlerinin başöğretmenlik sınavı ile ilgili olup olmadığı yoksa sadece Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sınavını mı? Kapsadığı belli değildir. Eğer "duyuru, sınav tarihinden en az beş ay önce Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünce yapılır önce Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünce yapılır" kuralı başöğretmenlik sınavı içinde geçerliyse, bakanlığın 2007 yılı bitmeden başöğretmenlik sınavını yapabilmesi için yönetmelik değişikliği yapması gerekmektedir.

BAŞÖĞRETMEN VE UZMAN ÖĞRETMEN UNVANI İÇİN KONTENJAN NE KADAR

Yönetmeliğin; "Uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları Madde 7 - Bakanlık eğitim-öğretim hizmetleri sınıfındaki toplam serbest öğretmen kadro sayısı içinde uzman öğretmen oranı % 20, başöğretmen oranı % 10'dur. Bu oranlar, Bakanlar Kurulunca artırılması durumunda, artırıldığı oranda uzman öğretmen ve başöğretmenlik sayılarına yansıtılır. Bu sayılardan;
a) Alanlara göre mevcut öğretmen sayısının, Bakanlık eğitim-öğretim hizmetleri sınıfındaki toplam serbest öğretmen kadro sayısı içindeki oranı esas alınarak uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayılarının her alan için en az bir olmak şartıyla alanlar arasındaki dağılımı,
b) Alanlara göre uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları içinde sınavdan muaf olan veya olmayanlar için kullanılacak uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları Bakan onayı ile belirlenir." Hükümlerine göre; Başöğretmen oranı % 10'dur. Kadroların yüzde 20'si de uzmandır, yaklaşık olarak bu uzman kadrolarının yüzde 8'inin başöğretmenliğe geçmesi beklenmektedir. Bu sayede uzman öğretmenlikte yüzde 8'lik bir kadro boşalması meydana gelecektir. Başöğretmenlik kadrolarının Yüzde 2'lik kısmının ise sınavı kazanan ama uzman olmayan öğretmenler tarafından doldurulacağını tahmin etmekteyiz.

UZMAN ÖĞRETMENLİK SINAVI NE ZAMAN YAPILACAK

Yönetmeliğin; "Sınav ve protokol Madde 13 - Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sınavı, yılda bir defa olmak üzere ÖSYM'ce yapılır."
Hükümlerine göre her yıl sınav yapılması yönetmelik gereğidir.
"Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sınavı" ile kastedilen uzmanlık sınavımı? Yoksa başöğretmenlik sınavımı? yoksa bu maddede her ikisi demi kast edilmektedir bu bilinmemektedir.

27 Kasım 2005 yapılan sınavla 2005 yılında sınav yapılmıştır.
30 Nisan 2006 tarihinde yapılan sınav mahkeme kararıyla yapılan sınav olup bu sınavın 2005 yılında yapılmış gibi değerlendirilmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla 2006 yılında sınav yapılmayarak yönetmeliğin 13. maddesi ihlal edilmiştir.

2007 yılında da sınav yapılıp yapılmayacağıyla ilgili herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin "Duyuru ve başvuru Madde 12 - Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sınavına ilişkin duyuru, sınav tarihinden en az beş ay önce Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünce yapılır. " hükümlerine göre; bakanlığın 2007 yılı bitmeden uzman öğretmenlik sınavını yapabilmesi için yönetmelik değişikliği yapması gerekmektedir.

ÖSYM'nin 2007 yılı sınav takviminde; Ekim ayının üçüncü ve dördüncü haftaları ile Kasım ve Aralık aylarında sınav bulunmamaktadır. Bu nedenle bakanlık hemen harekete geçerek bir an önce Yönetmeliğin; "Sınav ve protokol Madde 13 - Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sınavı, yılda bir defa olmak üzere ÖSYM'ce yapılır. Sınavla ilgili olarak Bakanlık ve ÖSYM arasında bir protokol düzenlenir. Bu protokolde, Bakanlık ve ÖSYM'ce yapılacak iş ve işlemler, sınava katılması uygun bulunanların başvuru yöntemi, başvuru bilgilerinin ÖSYM'ye aktarılma düzeni ve tarihi, sınavın kapsamı, sınav konuları, sınavın gizliliği ve güvenilirliği, sınav puanlarının hesaplanma yöntemi, sınav ücreti, sınav merkezleri, sınavın değerlendirilme süresi ve sonuçlarının duyurulması gibi hususlara yer verilir." Hükümlerine göre uzmanlık ve başöğretmenlik sınavlarının tarihlerini açıklamalıdır.

Başöğretmenlik sınavının yapılmasıyla; Başöğretmenlik kadrolarına atanan kişilerin yerine yapılacak olan uzman öğretmenlik sınavı sonuçları ve daha önceki uzman öğretmenlik sınavlarını kazanan adayların bu kadrolara atanması yapılabilecektir.

Başöğretmenlik ve uzman öğretmenlik sınavlarının aynı gün ve saatte yapılmasında bir sakınca bulunmamaktadır. Tek sakınca bakanlık bu sınavların duyurusu için geç kalmıştır Yönetmeliğin "Duyuru ve başvuru Madde 12 - Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sınavına ilişkin duyuru, sınav tarihinden en az beş ay önce Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünce yapılır. " hükmüne göre 5 ay önceden sınav tarihlerinin duyurulması gerekmektedir. Bu sorunun çözümlenmesi için yönetmelik değişikliği gerekmektedir
Bu maddedeki 5 ay ibaresi üç veya iki aya düşürülerek bu sorun giderilebilir.

Ahmet Kandemir