Halk oylaması, 11 Eylül'de gümrük kapılarında başlıyor
Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören Anayasa değişikliği paketinin halk oyuna sunulmasıyla ilgili gümrük kapılarında oy verme işlemi, 11 Eylül 2007 Salı günü başlayacak, halk oylamasının yapılacağı 21 Ekim 2007 Pazar günü saat 17.00'de sona erecek.
Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören Anayasa değişikliği paketinin halk oylamasına sunulmasına ilişkin süreç işliyor.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Kapıkule ve İpsala karayolu gümrük kapıları; Antalya, İzmir Adnan Menderes, Ankara Esenboğa, İstanbul Atatürk ve Sabiha Gökçen, Kayseri Erkilet ve Adana Şakirpaşa havalimanlarını oy kullanma yerleri olarak belirledi.
Belirlenen gümrük kapılarında 11 Eylülden itibaren tatil günleri de dahil 24 saat oy kullanılabilecek.
Gümrük kapılarında, Türkiye'de seçmen kütüğüne yazılı olmayan, yurt dışında 6 aydan fazla ikamet eden, oy verme günü 21 Ekim 2007'de 18 yaşını doldurmuş, oy vereceği günde yurda giriş veya çıkış yapan, çifte vatandaş olup da Türkiye Cumhuriyeti pasaportunu ibraz eden Türk vatandaşları oy kullanabilecek. Oy verme isteminde bulunacaklar, pasaportlarını sandık kurulu başkanına gösterecek. Pasaporttan başka bir belgeyle oy kullanılamayacak.
İlçe seçim kurulları, oy vermenin düzenli yürütülmesini sağlamak için gerekli bütün önlemleri almak ve oy verme işlemlerini denetlemekle yetkili ve görevli olacak.
Oy verme işleminde, filigranlı sarı renkteki zarflar ile beyaz renk üzerine ''Evet'', kahverengi renk üzerine ''Hayır'' ibareleri bulunan birleşik oy pusulaları ile ''Evet'' veya ''Tercih'' mührü kullanılacak.
-TAKVİME GÖRE SÜREÇ-
Yüksek Seçim Kurulu'nun belirlediği takvime göre, bundan sonraki süreç şöyle işleyecek:
9 Eylül Pazar: Gümrük kapıları sandık kurullarının başkanlarına halk oylaması araç ve gereçlerini içeren malzeme torbalarının teslim edilecek ve bu kişilere eğitim verilerek görev hazır duruma getirilecek.
11 Eylül Salı: Gümrük kapılarında oy verme işlemine başlanacak.
12 Eylül Çarşamba: Türkiye genelinde sandık kurullarının oluşturulması çalışmalarına başlanacak.
14 Eylül Cuma: Seçmen bilgi kağıtlarının yazımına ve dağıtımına başlanacak.
20 Eylül Perşembe: Türkiye genelinde sandık kurullarının oluşturulma işlemleri tamamlanacak ve oluşumda görev alanlara bu konu bildirilecek.
28 Eylül Cuma: Radyo ve televizyonda konuşma yapabilecek olan ve TBMM'de grubu bulunan siyasi partilerin bu yöndeki isteklerinin ve propaganda sırasının belirlenmesi için kuraya katılacak temsilcilerinin YSK'ya bildirmelerinin son günü.
30 Eylül Pazar: Halk oylamasında kullanılacak birleşik oy pusulalarının basımı tamamlanarak plan dahilinde dağıtımına başlanacak.
9 Ekim Salı: Konuşma yapmayı dilemesi halinde Cumhurbaşkanının yapacağı konuşmalar için yayın zaman ve sırası tespit edilecek. TBMM'de grubu bulunan siyasi partiler ile iktidar partisinin yapacakları konuşmaların yayın zaman ve sıralarının tayini amacıyla kura çekilecek.
11 Ekim Perşembe: İlçe seçim kurullarınca sandık kurulları başkanlarına teslim edilmesi gereken halk oylaması araç ve gereçlerini içeren malzeme torbalarının hazırlanması bitirilecek.
-PROPAGANDA DÖNEMİ VE YASAKLAR-
14 Ekim Pazar: Serbest propaganda dönemi ve buna ilişkin yasaklar ile radyo ve televizyon konuşmaları başlayacak.
17 Ekim Çarşamba: Taksirli suçlardan hükümlüler ile tutuklu seçmen kütükleri kesinleştirilecek. Seçmen bilgi kağıtlarının seçmenlere dağıtılması işlemi tamamlanacak ve dağıtılamayanlar ilgili ilçe seçim kurulu başkanlarına teslim edilecek.
20 Ekim Cumartesi: Propaganda dönemi saat 18.00'de sona erecek.
21 Ekim Pazar : Halk oylaması yapılacak ve seçim yasakları saat 24.00'te sona erecek.
-PAKET HALK OYUNA TÜMÜYLE SUNULACAK-
5678 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, halk oyuna tümüyle sunulacak.
Yasanın birinci maddesiyle Anayasa'nın 77. maddesinde yapılan değişiklik, 5 yılda bir yapılan TBMM seçiminin 4 yılda bir yapılmasını öngörüyor.
Anayasa'nın ''Cumhurbaşkanının nitelikleri'' başlıklı 101. maddesindeki değişiklik, Cumhurbaşkanı'nın, 40 yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilmesi kuralını getiriyor.
Söz konusu düzenleme, Cumhurbaşkanının görev süresini 5 yıl olarak belirliyor ve bir kimsenin en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebileceğini hükme bağlıyor.
Yasa, Cumhurbaşkanlığına TBMM üyeleri içinden veya TBMM dışından aday gösterilebilmesini yirmi milletvekilinin yazılı teklifi şartına bağlıyor, son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partilerin ortak aday gösterebilmesine imkan tanıyor.
-CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ-
Yasanın Anayasa'nın 102. maddesinde değişiklik yapılmasına ilişkin maddesi, Cumhurbaşkanı seçiminin, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanmasını öngörüyor.
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan adayın Cumhurbaşkanı seçilmiş olacağı hükme bağlanıyor.
İlk oylamada çoğunluğun sağlanamaması halinde, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü, ilk oylamada en çok oy alan iki adayın ikinci oylamaya katılması öngörülüyor ve geçerli oyların çoğunluğunu alan adayın Cumhurbaşkanı seçilmiş olacağı da 102. madde kapsamında düzenleniyor.
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylamanın, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılması, ikinci oylamaya tek adayın kalması halinde bu oylamanın referandum şeklinde yapılması öngörülüyor.
Anayasa değişikliğine ilişkin yasa, Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevinin devam etmesini de hükme bağlıyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usul ve esasların kanunla düzenlenmesi yine 102. maddedeki değişiklikte yer alıyor.
Anayasa'nın 79. maddesinde yapılan değişiklik, Cumhurbaşkanı seçiminin Yüksek Seçim Kurulu yönetim ve denetimi altında yapılmasını düzenliyor.
Kanunun geçici 19. maddesinde, ''11. cumhurbaşkanının seçiminin nasıl ve ne zaman yapılacağı'' düzenlemesi yer alıyor.
Anayasa'nın 96. maddesinin birinci fıkrası da değiştiriliyor. Fıkra, ''Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tam sayısının en az üçte biri ile toplanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasa'da başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tam sayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamaz'' şeklinde değiştiriliyor.