Tasarruf Teşvik Ödemelerinde Yaşanan Sorunlar

Bilindiği üzere 2003 Mayıs ayı sonunda yasalaşan 4853 sayılı Çalışanların Tasarruflarını Teşvik Hesabının Tasfiyesi ve Bu Hesaptan Yapılacak Ödemelere Dair Kanun ile nema ödemelerinin yasal süreci tamamlanmıştır. Ancak, Kanunun TBMM'de kabul edilmesinin ardından yaşananlar, her şeyin Kanun çıkarmakla çözülmeyeceğini göstermiştir. Kanunun çıkış süreci sonrasında bir çok kamu kurumunun özellikle de belediyenin, kamu personelinden kestikleri tasarruf kesintilerini (%2) ve devletin sağladığı katkı paylarını (%3) Ziraat Bankasında açılan hesaba yatırmadıkları ortaya çıkmıştır. Gerek işverenlerin tasarruf kesintileri ve devlet katkı paylarını Banka hesabına yatırmamaları gerekse de bu miktarların yatırılmasına rağmen ilgili formların şubeler aracılığla Banka hesabına ulaştırılamaması nedeniyle orataya çıkan sorunlar çerçevesinde hazırladığımız dosyaya ulaşmak için tıklayın.

Eski Yasada (3417) Yer Alan Hükümler
Kimlerden ve Hangi Oranlarda Tasarruf Kesintisi Yapılmıştır
Yürürlükten kaldırılan 3417 sayılı Çalışanların Tasarrufa Teşvik Edilmesi ve Bu Tasarrufların Değerlendirilmesine Dair Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinde özetle; 657, 926(Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 2802 (Hakim ve Savcılar Kanunu, 2914 (Yükseköğretim Personel Kanunu) sayılı Kanunlara göre aylık alan kamu görevlileri ile kanunla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kuruluşlarda çalışanların, on ve daha işçi çalıştıran işyerlerinde çalışan işçilerin, Kanunları uyarınca sözleşmeli statüde çalışan personelin aylık ve ücretlerinde %2 oranında tasarruf kesintisi yapılacağı ve ilgililerin aylık veya ücretlerinin yüzde 3'ü nispetinde de Devlet veya işverence katkı sağlanacağı belirtilmektedir.

Tasarruf Kesintileri ve Devlet Katkı Paylarının Yatırılacağı Hesap
Kanunun 4'üncü maddesinde Kurumların, kesilen tasarruf kesintileri ile sağlanacak devlet katkılarını, aylık ve ücret ödemesinin yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar T.C. Ziraat Bankasında personeli adına açtıracakları "Tasarrufu Teşvik Hesabı"na yatıracaklarını belirtmiştir.

Tasarruf Kesintileri ve Devlet Katkı Paylarının Yatırılmaması Halinde Kanunun Getirdiği Düzenleme
Kanunun 7'nci maddesinde tasarruf kesintileri ile devletçe sağlanacak katkıların belirtilen süre içinde banka hesabına yatırılmaması halinde, yatırılması gereken miktarın resen veya ilgililerin başvursu üzerine Sosyal Sigortalar Kurumunca, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun primlerin tahsiline ilişkin hükümleri dairesinde tahsil olunarak alınacak gecikme zammı ile birlikte ilgili banka hesabına yatırılacağını hüküm altına almıştır. Bağ-Kur sigortalıları için ise zamanında yatırılmayan tutarların 1479 sayılı Kanunun primlerin tahsiline ilişkin hükümleri çerçevesinde Bağ-Kur tarafından tahsil olunarak ilgili banka hesabına yatırılacağı belirtilmiştir.

Bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde çalışanların tasarruf teşvik kesintilerinin ilgili yerlere yatırılmasında herhangi bir sorumluluğu yoktur. Bu kesinti kaynaktan kesilmekte ve kesintiyi yapanlar yani kurumlar ve işverenler bu kesintiyi aylık ve ücret ödemesinin yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar T.C. Ziraat Bankasında personeli adına açtıracakları "Tasarrufu Teşvik Hesabı"na yatırmak zorundadırlar.

Çalışanın bu kesintilerin yatıp yatmadığını bilmesi söz konusu değildir. Ayrıca, bilmesine gerek de yoktur. Çünkü, bu kesintilerle ilgili bütün sorumluluk birinci derecede kesintiyi yapan kuruma veya işverene aittir. İşverenlerin, ücretlerden yapacakları tasarruf kesintileri ile sağlayacakları işveren katkılarını aylık ve ücret ödemesinin yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar ilgililerin banka hesaplarına yatırmamaları halinde, yatırılması gereken miktarlar resen veya ilgililerin başvurusu halinde Sosyal Sigortalar Kurumunca 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun primlerin tahsiline ilişkin hükümleri dairesinde tahsil olunarak alınacak gecikme zammı ile birlikte ilgili banka hesabına yatırılması gerekmektedir.

Yeni Yasada (4853) Yer Alan Hükümler
2003 Mayıs ayı içinde yasalaşan 4853 sayılı Çalışanların Tasarruflarını Teşvik Hesabının Tasfiyesi ve Bu Hesaptan Yapılacak Ödemelere Dair Kanunun "Süresinde Ödenmeyen Tasarruf Kesintileri ve Katkı Paylarını" düzenleyen 8 inci maddesinde; ?3417 sayılı Kanun hükümlerine göre, ücretlerden yapmaları gereken tasarruf kesintileri ile katkı paylarını süresi içinde ilgililer adına açılmış bulunan Tasarrufu Teşvik Hesaplarına yatırmayan işverenlerden; yatırılması gereken miktarlar ile gecikme zammı, resen veya ilgililerin başvurusu halinde Sosyal Sigortalar Kurumunca 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun primlerin tahsiline ilişkin hükümleri dairesinde tahsil olunarak T.C. Ziraat Bankası şubelerindeki ilgili Tasarrufu Teşvik Hesaplarına yatırılır.
3417 sayılı Kanunun mülga 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamındaki personelin aylık ve ücretlerinden tasarruf kesintileri ile Devlet ve işveren katkılarını süresi içinde ilgililer adına açılmış bulunan Tasarrufu Teşvik Hesaplarına yatırmayan kurumlar, yatırılması gereken miktarların resen veya ilgililerin başvurusu halinde yasal faiziyle birlikte T.C. Ziraat Bankası şubelerindeki ilgili Tasarrufu Teşvik Hesaplarına yatırılmasından sorumludurlar.? hükmüne yer verilmiştir.

4853 Sayılı Çalışanların Tasarruflarını Teşvik Hesabının Tasfiyesi ve Bu Hesaptan Yapılacak Ödemelere Dair Kanunun 6 ncı Maddesi Hükümlerine Göre Yapılacak Anapara Ödemeleri İle Emeklilik veya Ölüm Halinde Yapılacak Ödemelerle İlgili Usul ve Esasların Genel Hükümler bölümünde; ?Tasarrufu Teşvik Hesaplarına yatırılmayan veya Banka şubelerine yatırılmış olmasına rağmen mülga 3417 sayılı Kanuna ilişkin 11.01.1990 tarih ve 20399 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çalışanların Tasarrufa Teşvik Edilmesi Hakkında Seri No:4 Tebliğin II. maddesinin 3.b fıkrası uyarınca işyerleri tarafından "Tasarrufu Teşvik Kesintileri 3 Aylık Şahıs Bildirim Formları" Bankaya intikal etmemiş olan tutarların ödenmesi talep edilemez.
Bu tutarlar;
-Tasarrufu Teşvik Hesaplarına süresinde ödenmeyen anaparaların 4853 sayılı Kanunun 8 inci maddesi uyarınca ilgili Tasarruf Teşvik Hesaplarına yatırılmasını takiben;
- Tasarrufu Teşvik Hesaplarına süresinde ödenen ancak ilgili dönem formları Bankaya intikal etmemiş tutarların ilgili kurum veya işyerlerinin "Tasarrufu Teşvik Kesintileri 3 Aylık Şahıs Bildirim Formları", "Tasarrufu Teşvik Kesintileri Aylık Bildirim Formları" ve Banka dekontlarını ilgili döneme ilişkin anaparanın yatırıldığı şube aracılığı ile Bankaya iletilerek Tasarrufu Teşvik Hesapları kayıtlarına işlenmesini takiben, ödenecektir.? hükmüne yer verilmiştir.

Sonuç ve Genel Değerlendirme
İşverenler tarafından kesilen tasarruf kesintilerinin ve devlet katkı paylarının Banka hesabına yatırılmaması veya yatırılmış olmasına rağmen ilgili formların şubeler aracılığıyla Banka hesabına intikal ettirilmemiş olması nedeniyle, bir kısım kamu personeli özellikle de belediyelerde çalışan memurlar ana para ödemelerinde problem yaşamaktadır. Ancak, hem eski yasada hem de yeni yasada getirilmiş olan güvenceler nedeniyle hiçbir devlet kuruluşunun veya işverenin bu sorumluluktan kurtulmasına imkan yoktur.

Bu çerçevede, 4853 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince kurumlar ilk derecede sorumlu organlardır. Yıllar önce yatırılması gereken miktarların yatırılmaması ve bu miktarın yasal faiz nedeniyle aşırı şekilde büyümesi nedeniyle işverenler genel olarak herhangi bir ödemeye yanaşmamaktadır. Ancak bunlar gerekçe gösterilerek işverenlerin sorumluluktan kaçması mümkün değildir. Bu bağlamda işverenlerin kendiliğinden veya kişilerin başvuruları üzerine geçmiş yıllara ait bu miktarları Ziraat Bankası hesabına yatırmaları gerekmektedir. İşverenlerin bunu yapmaması halinde kişilerin bu durumu Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığına bir dilekçe ile bildirmeleri gerekmeketdir. Bu bildirme üzerine SSK Müfettişlerince gerekli soruşturmalar yapılarak süreç başlatılabilecektir. Biraz gecikme de olsa hak sahipleri haklarını alacaklardır.

Nemalara ilişkin olarak, diğer sorunlar için, sitemizce daha önce hazırlanan dosyaya bakmak için tıklayın.