Emekli maaşları TÜFE ve büyüme ile güncellenecek
OKAN MÜDERRİSOĞLU
Hükümet sosyal güvenlik reformunda emeklilik yaşını aynen korurken sosyal güvenlik destek primini kademeli hale getiriyor. Maaş güncellenmesi sigortalı lehine iyileştiriliyor..
IMF'nin, "Gecikmesi kamu finansmanında ilave maliyete neden oluyor" diye uyardığı, sosyal güvenlik reformuna, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda ince ayar çekildi. Yeni düzenleme, emeklilik yaşını aynen korurken sosyal güvenlik destek primini kademeli hale getiriyor. Geçmiş maaşların güncellenmesini sigortalılar lehine iyileştiriyor. Ancak bürokratların bir önerisi tartışmaları yeniden alevlendirmeyle aday görünüyor. Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği bakımından aylık bağlama oranında 2015'ten sonra 0.1 puan düşüş öngörülüyor. Bir diğer sıkıntılı konu ise devlet memurlarının sosyal güvenlik primlerinin bütçeden karşılanmasına ilişkin 2 yıllık süre sınırlaması. Bürokratlar, memurların brüt ücreti üzerinden prim ödemesinin gerekli olduğunu düşünüyor ama geçiş süresinin uzatılabileceği belirtiliyor. TBMM açılır açılmaz öncelikle ele alınması beklenen sosyal güvenlik paketinin bazı önemli yönleri şöyle:
* EMEKLİLİK YAŞI: Emeklilik yaşında sosyal güvenlik reformunun ilk şekline göre bir değişiklik yapılmayacak. Kamu çalışanları da dahil olmak üzere tüm sigortalılar 2036'dan itibaren kademeli olarak artan emeklilik yaşı rejimine tabi olacak. Hayatta kalma ümidindeki artış, sosyal güvenlik sisteminde mali sürdürülebilirlik baz alınarak 2048'den itibaren emeklilik yaşı kadın ve erkeklerde 65'te eşitlenecek.
* EMEKLİLİK SÜRESİ: Uluslararası ortalamalara yaklaşacak şekilde emeklilik sonrası kadınlarda 22 yıl, erkeklerde 19 yıl ortalama emeklilik süresi hedeflenecek.
* GEÇMİŞ MAAŞLARIN GÜNCELLENMESİ: Sigortalıların yeni sistemde geçen süreleri için emekli aylıkları hesaplanırken, sigortalıların reform sonrası dönemdeki geçmiş prime esas kazançlarının yüzde 50 enflasyon ve yüzde 50 ücret artışından oluşan karma bir endeksle güncellenmesi öngörülmüştü. Bu düzenleme Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilmişti. Yeni dönemde, geçmiş ücretler yüzde 100 TÜFE ve yüzde 25 reel büyümeden oluşan karma bir endeksle güncellenecek. Böylece geçmiş yıl kazançları enflasyona karşı korunacağı gibi refah artışından da sigortalılara pay verilecek.
Bağlama oranı 0.1 puan düşüyor
* AYLIK BAĞLAMA ORANI: Halen 25 yıllık sigortalılık süresi için brüt maaş üzerinden SSK ve Bağ-Kur'da yüzde 65, Emekli Sandığı'nda yüzde 75 olan aylık bağlama oranı, yıllık bazda SSK ve Bağ-Kur'da yüzde 2.6'ya, Emekli Sandığı'nda yüzde 3'e denk geliyor. Reform yasası ile aylık bağlama oranını 2015'e kadar yıllık yüzde 2.5, sonrasında yüzde 2 olarak belirlendi. Yeni düzenlemede, sigortalının çalışırken aldığı ücretin yüzde kaçının emekli aylığı olarak ödeneceğini belirleyen aylık bağlama oranının en azından 2015 sonrasında 0.1 puan düşürülmesi öneriliyor.
* SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ: Emekli aylığı almakta iken yeniden iş yaşamına giren veya iş yeri kurarak çalışanlardan kesilen prim oranı kademelendirilecek. Genç emekliler için sosyal güvenlik destek primi daha yüksek tutulacak. Resmi emeklilik yaşına yakın yaşlarda çalışan emekliler için prim oranı düşürülecek.
* GENEL SAĞLIK SİGORTASI: Anayasa Mahkemesi, Genel Sağlık Sigortası'nın (GSS), 18-45 yaş arasında diş protez masraflarının karşılanmasını kısıtlayan hükmü ile katılım paylarına ilişkin bölümünü memurlar yönünden iptal etmişti. Ancak iptal kararı GSS'nin özünü bozmadığı için, memurları kapsayacak düzeltmelerle yürürlüğe girecek.