Danıştay ve Danıştay İDDK, öğretmen mesaisinin tanımında son noktayı koydu

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 2016/4160 Esas No, 2018/3201 Karar No ve 13.06.2018 tarihli kararıyla, öğretmen mesai saatleri tartışmasına son noktayı koyarak, Isparta İdare Mahkemesinin; öğretmenin mesai saatlerinin 439 Sayılı Haftalık Ders Saatleri İle Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanuna dayanılarak çıkartılan Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar kurulu kararı ile özel düzenlemelerle düzenlendiğini buna ek olarakta günlük ders ve teneffüs sürelerine ilişkin düzenlemelerin de görev yapılan okulun türüne göre yayımlanan Yönetmeliğinde yer aldığına dair kararını onadı.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bu kararına göre; yönetici ve öğretmenlerin mesai süreleri, Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar kurulu kararında yer alan aylık ve zorunlu ek ders karşılığı girmek zorunda oldukları ders saati sayıları ve ilgi yönetmeliğine göre belirlenen bir ders saati süresi ve aralardaki teneffüs sürelerinden oluşmaktadır.

Zaten biz bu hususu 2013 yılında "Öğretmenlerin haftada 40 saatlik çalışması esas mıdır?" başlıklı haberimizde 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununa göre öğretmenin haftada 40 saatlik çalışması gerekip gerekmeyeceğine cevap arayarak Öğretmenlerin haftalık çalışma süresinin 40 saat olmadığını, çalışma Saatleri girecekleri ders kadar olduğunu ve Öğretmenlerin haftalık girmek zorunda oldukları ders saatleri 439 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek Ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri İle İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri İle Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanuna dayanılarak çıkartılan Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Aylık karşılığı ders görevi" başlıklı 5. maddesinde Aylık karşılığı ders görevi, "Ek ders görevi" başlıklı 6. maddesinde ise Ek ders görevleri belirlenmiştir. Öğretmenin bu görevleri haricinde herhangi bir görevi bulunmadığını açıklamıştık.

Ayrıca yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile mesai günleri saat 17.00'den sonra başlayan saatlerde eğitim öğretimi aksatmamak adına yapılan öğretmenler kurulu toplantıları veya herhangi bir toplantıya öğretmenler ve personel resen katılmaya zorlanamayacaklarını belirtmiştik.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 2016/4160 Esas No, 2018/3201 Karar No ve 13.06.2018 tarihli kararına ilişkin işlem; Burdur İl Milli Eğitim Müdürlüğünün 18.01.2011 tarih ve 689 sayılı yazısıyla ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin okulda çalışma yapmak ve vatandaşlarla diyaloglarını artırmak amacıyla sat 16:00'ya kadar okulda kalmalarını sağlayan projeye bir sendikanın Burdur Şubesi tarafından Isparta İdare Mahkemesinde dava açılmasıyla başlamıştır.

1- Burdur İl Milli Eğitim Müdürlüğünce Isparta İdare Mahkemesinde açılan davada; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca farklı çalışma sürelerin tespit edilebileceği, çalışmanın başlama ve bitiş sürelerin ilerde valiler tarafından tespit olunacağı, ortaöğretim kurumları yönetmeliğine göre de öğretmenlere okul ve ya kurum ve çevre ilişkisinin kurulması ve gelişmesine katkı sağlama görevinin verildiği savunması yapılmıştır.

Isparta İdare Mahkemesi 2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli kararında; "657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile memurların haftalık çalışma saatlerinin düzenlendiği, ancak özel Kanun ve Yönetmelikler uyarınca farklı çalışma saatleri düzenlenebileceği, bu çerçevede ilköğretim okulu öğretmenleri için Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve öğretmenlerinin Ders ve Ek ders saatlerine ilişkin bakanlar kurulu kararı ile özel düzenlemeler yapıldığı, bu çerçevede ilköğretim okulu öğretmenlerinin çalışma sürelerinin haftalık toplam 30 saat (18-12) olarak belirlendiği, diğer yandan günlük ders ve teneffüs sürelerine ilişkin düzenlemelerin de Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde yer aldığı görülmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, davalı idarece 03.10.2005 tarihinde Burdur İl'inde yer alan ilköğretim okullarındaki bütün öğretmenlere, okulda çalışma yapmak ve vatandaşlarla diyaloglarını arttırmaları amacıyla saat 16:00'dan sonra izin verilmesine, bu saate kadar görev yerlerinden ayrılmamaları gerektiğine ilişkin uygulamanın başlatıldığı, davacı sendika şubesi tarafından söz konusu uygulamanın kaldırılması talebiyle yapılan başvuranın davalı idarece reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, ilköğretim okulu öğretmenlerinin haftalık çalışma saatleri ile okullardaki günlük ders ve teneffüs sürelerinin yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca ayrıntılı olarak düzenlendiği, bu süreler dışında görev yerinde kalmaya zorlanamayacakları sonucuna varılmış olup ilköğretim okulu öğretmenlerinin saat 16:00'a kadar görev yerlerinden ayrılamayacaklarına ilişkin uygulamanın kaldırılması talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır."açıklamalarına yer vererek ilköğretim okulu öğretmenlerinin haftalık çalışma saatleri ile okullardaki günlük ders ve teneffüs sürelerinin mevzuatta ayrıntılı olarak düzenlendiği, bu süreler dışında görev yerinde kalmaya zorlanamayacakları belirtilmiştir.

Ayrıca Isparta İdare Mahkemesi 2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli kararında; "657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile memurların haftalık çalışma saatlerinin düzenlendiği, ancak özel Kanun ve Yönetmelikler uyarınca farklı çalışma saatleri düzenlenebileceği, bu çerçevede ilköğretim okulu öğretmenleri için Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve öğretmenlerinin Ders ve Ek ders saatlerine ilişkin bakanlar kurulu kararı ile özel düzenlemeler yapıldığı, bu çerçevede ilköğretim okulu öğretmenlerinin çalışma sürelerinin haftalık toplam 30 saat (18-12) olarak belirlendiği, diğer yandan günlük ders ve teneffüs sürelerine ilişkin düzenlemelerin de Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde yer aldığı görülmektedir." şeklinde tespit de bulunarak öğretmenlerin mesai saatlerinin Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve öğretmenlerinin Ders ve Ek ders saatlerine ilişkin bakanlar kurulu kararı olduğunu açıkça vurgulamıştır.

2- Burdur İl Milli Eğitim Müdürlüğü 23.02.2012 tarih ve 2409 sayılı dilekçesindeki aşağıdaki savunmasıyla, Isparta İdare Mahkemesinin 2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli kararını Danıştay da temyiz etmiştir.

İşte o savunma; (Savunma metnine haberimizde özellikle yer veriyoruz çünkü şu anda bile tüm idareler bu ve buna benzer savunmaları kullanmaktadır."

"Öncelikle belirtmek isteriz ki, yürütmesi durdurulan uygulama yalnızca il merkezinde ikamet eden öğretmenlerimizi değil, köy ve beldelerimizde görev yapan ve görev yaptığı yerde ikamet etmeyen il genelindeki tüm öğretmenlerimizi kapsamakta olup, hukuka ve yürürlükteki mevzuata uygundur.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'un 99.maddesinde:

"Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir.

Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir. Ancak özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir.

100. maddesinde:

"Günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile öğle dinlenme süresi, bölgelerin ve hizmetin özelliklerine göre merkezde Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca, illerde valiler tarafından tespit olunur.

101. maddesinde:

"Günün yirmi dört saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan Devlet memurlarının çalışma saat ve şekilleri kurumlarınca düzenlenir" denilmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumlan Yönetmeliğinin 79.maddesinde:

"Öğretmenler görevlerini, Türk Milli Eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak Anayasa, yasa, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge ve diğer ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda yapmakla yükümlüdür.

Öğretmenler, okul veya kurumun her türlü eğitim ve öğretim çalışmalarında görev

alırlar.

Eğitim ve öğretim standartlarının geliştirilmesi, okul veya kurum ve çevre ilişkisinin kurulması ve gelişmesine katkı sağlar, işleyişte yönetime yardımcı olur...

Sorumluluğuna verilen öğrenci kulüpleri ve toplum hizmeti çalışmaları ile ilgili görevleri yapar.

Öğrencilere rehberlik ederek ders dışı eğitim ve öğretim faaliyetleri ile proje ve ödevlerle ilgili iş ve işlemleri yürütür.

Görevlendirildikleri kurul, komisyon, ekip, öğrenci kulübü, sınıf rehberlik, toplum hizmeti çalışmalarına, milli bayram ve mahalli günlere, tören ve toplantılara, kurs ve seminerlere katılır. Çalışma takviminde belirtilen tarihlerde okul veya kurumda hazır bulunur ve verilen görevleri yapar.

Öğretmenler kurulu, zümre öğretmenler kurulu ve diğer kurul toplantılarına .katılır ve kendilerine verilen görevleri yerine getirir." denilmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumlan Yönetmeliğinin 64.maddesinde:

"Öğretmenler, kendilerine verilen sınıfın veya şubenin derslerini, programda belirtilen esaslara göre planlamak, okutmak, bunlarla ilgili uygulama ve deneyleri yapmak, ders dışında okulun eğitim-öğretim ve yönetim işlerine etkin bir biçimde katılmak ve bu konularda kanun, yönetmelik ve emirlerde belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdürler."

71.maddesinde:

"Nöbet görevi, ilk ders başlamadan 20 dakika önce başlar, son ders bitiminden 20 dakika sonra sona erer."

94.maddesinde:

"Toplantıların ders saatleri dışında yapılması esastır."

142.maddesinde:

"Okulun kültürel gelişim ve eğitim merkezi olduğu ilkesine uyularak, yakın çevre ile ilişki kurulmasına ve velilerle sıkı bir iş birliğinin sağlanmasına önem verilir.

Bunun için okul-aile birliği, okul gelişim yönetim ekibi kurulur ve işlerliği sağlanır. Köylerdeki ilköğretim okullarında da bunlardan olabilenleri kurulur." denilmektedir.

Bütün bu mevzuatın yanında günümüz koşullarında bir öğretmenin sahip olması gereken yeterlikler(standartlar) üzerinde büyük ölçüde görüş birliği sağlanmış olup bunlardan bazıları şunlardır:

1 .Öğretmenlerin öğrencilerine ve öğrencilerin öğrenmesine adanmış olması.

2.Diğer öğretmenler, veliler ve okul çalışanları ile işbirliği içinde çalışabilme, takım çalışması ve işbirliği. Öğrencilerin öğrenmesini ve gelişimini desteklemek için meslektaşları, veliler ve diğer kurumlarla ilişkiler oluşturur.

Gerek yürürlükteki mevzuat, gerekse de öğretmenin sahip olması gereken standartlar göz önüne alındığında İdaremiz işleminin hukuka uygun olduğu anlaşılacaktır.

Tüm bu açıklanan nedenlerle dava konusu işlemde kesinlikle mevzuata ve hukuka aykırı bir durum söz konusu olmayıp Isparta İdare Mahkemesinin 2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli iptal kararının bozulması gerekir."

3- Danıştay 2. Dairesinin 2013/864 Esas No, 2015/10529 Karar No ve 17.12.2015 tarihli kararında Burdur İl Milli Eğitim Müdürlüğünün yukarıda yer verdiğimiz savunmasının aksine; Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme kanunu ile Sendikalar Kanununda Sendika Şubelerine özel olarak sendikanın görevlerini yerine getirme konusunda hak ve yetki tanınmaması, sendika şubesinin görev ve sorumluluklarının şube ile sınırlı olması nedeniyle sendika şubesinin, dava açma ve davada taraf olma ehliyeti bulunmadığı gibi adı geçen sendika genel merkezince yetki devredilmesi de durumu değiştirmediğinden, dava açma ve davada taraf olma ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle Isparta İdare Mahkemesi 2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli kararını bozmuştur.

4-Danıştay 2. Dairesinin 2013/864 Esas No, 2015/10529 Karar No ve 17.12.2015 tarihli kararı ile bozulan dosyanın Isparta İdare Mahkemesinde tekrar görülmesiyle, Isparta İdare Mahkemesi 2016/343 Esas No, 2016/441 Karar No ve 29.04.2016 tarihli kararıyla bozma kararına uymayarak ilk kararındaki (2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli kararı) aynı gerekçelerle Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, ısrar (direnme) kararı vermiştir.

5-Burdur İl Milli Eğitim Müdürlüğünce temyiz edilen dosya hakkında Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu 2016/4160 Esas No, 2018/3201 Karar No ve 13.06.2018 tarihli kararı ile onama kararı vermiş ve kararında; Isparta idare Mahkemesince verilen kararın ısrara ilişkin kısmının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davalı idarenin temyiz isteminin ısrar hükmü yönünden reddine, Isparta İdare Mahkemesi'nin 29/04/2016 günlü, E:2016/343, K:2016/441 sayılı kararının ısrara ilişkin kısmının ONANMASINA, Dairesince işin esasına yönelik temyiz incelemesi yapılmadığından, işin esası hakkında inceleme yapılarak karar verilmek üzere dosyanın Danıştay İkinci Dairesine gönderilmesine..." karar vermiştir.

6- urdur İl Milli Eğitim Müdürlüğü 19.11.2018 tarih ve 22045900 sayılı dilekçesindeki savunmasıyla, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 13.06.2018 tarihli kararına karar düzeltme talebiyle itiraz edilmiş Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 2018/4535 Esas No, 2019/3782 Karar No ve 19.09.2019 tarihli kararı ile karar düzeltme talebi red edilmiştir.

7-Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 13.06.2018 tarihli kararı ile "Dairesince işin esasına yönelik temyiz incelemesi yapılmadığından, işin esası hakkında inceleme yapılarak karar verilmek üzere dosyanın Danıştay İkinci Dairesine gönderilmesi üzerine " Danıştay 2. Dairesinin 2019/3701 Esas No, 2020/421 Karar No ve 15.01.2020 tarihli kararında işin esasına yönelik temyiz incelemesi yaprak Isparta İdare Mahkemesinin kararını onamıştır.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararının esastan Danıştay tarafından onanması üzerine, yönetici ve öğretmenlerin mesai sürelerinin; Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar kurulu kararında yer alan aylık ve zorunlu ek ders karşılığı girmek zorunda oldukları ders saati sayıları ve ilgi yönetmeliğine göre belirlenen bir ders saati süresi ve aralardaki teneffüs sürelerinden oluştuğu kesinlik kazanmıştır.

Ahmet KANDEMİR