Danıştay GYS'de sözlü sınavın tanımını yaptı!

Bilindiği üzere, 2016 yılında "Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik"te yapılan düzenleme kamu idareleri tarafından görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarında yazılı sınavdan sonra sözlü sınav şartı getirilmiştir.

Bu kapsamda, Adalet Bakanlığı tarafından taşra teşkilatına yönelik olarak açılan "Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü" yazılı ve sözlü sınavına katılan bir Zabıt Katibi sözlü sınavda başarısız sayılması sebebiyle;

- Sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali,

-... Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının ve bu doğrultuda yapılan atamaların iptali,

- Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 15/A maddesi ile "Başarı sıralaması" başlıklı 15/B maddesinin iptali,

- Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğinin 12/A maddesinin iptali,

- Sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesine,

Dair dava açmıştır.

Danıştay İkinci Dairesi nezdinde incelenen dava sonucunda şu önemli tespitler yapılmıştır:

- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve "Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik"te geçen "KARİYER" ve "LİYAKAT" ilkelerinin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme düşüncesinin yattığı, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde görülmesinin gereklerinden biri de hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesinin gerektiği,

- Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapıldığı, bu amaçla sözlü sınavın temel amacının, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçildiği,

- Mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınavın yapılmasının hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırı olmadığı,

- Sözlü sınava ilişkin değerlendirme kriterlerinden, adayın "SINAV KONULARINA İLİŞKİN BİLGİ DÜZEYİ" ile "GENEL KÜLTÜRÜ VE GENEL YETENEĞİ"ne ilişkin değerlendirmeler dışındaki kriterlerin (BİR KONUYU KAVRAYIP ÖZETLEME, İFADE YETENEĞİ VE MUHAKEME GÜCÜ, LİYAKATİ, TEMSİL KABİLİYETİ, TUTUM VE DAVRANIŞLARININ GÖREVE UYGUNLUĞU, ÖZGÜVENİ, İKNA KABİLİYETİ VE İNANDIRICILIĞI, BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK GELİŞMELERE AÇIKLIĞI) sınav kurulu üyelerinin gözlemlerine dayalı kanaatlerine ilişkin olduğunun açık olduğu,

İfade edilmiştir.

Danıştay İkinci Dairesi kararı doğrultusunda değerlendirildiğinde, kurumlarca yapılacak sözlü sınavlarda aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

- "SINAV KONULARINA İLİŞKİN BİLGİ DÜZEYİ" ile "GENEL KÜLTÜR VE GENEL YETENEK" başlığındaki kriterlerin ölçülebilmesi ve mahkemeler nezdinde denetlenebilir olması için kanıta bağlanmış olması gerekir.

- Adaylara bu iki başlıkta sunulacak sorular önceden hazırlanmalı ve komisyon tarafından tutanağa bağlanmalıdır.

- Sınava giren adaylara yöneltilen soruların cevap kağıtlarına yazılı olarak kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara her bir komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmiş olması gerekir.

Yavuz Selim KAPLAN

İŞTE DANIŞTAY KARARI

T.C.

D A N I Ş T A Y

İKİNCİ DAİRE

Esas No : 2018/790

Karar No : 2019/6791

DAVACI: ...

DAVALILAR: 1- Cumhurbaşkanlığı (Mülga Başbakanlık)

2- Adalet Bakanlığı

VEKİLLERİ: Av. ...

DAVANIN KONUSU:

Zabıt katibi olan ve Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü yazılı ve sözlü sınavına katılan, ancak sözlü sınavda başarısız sayılan davacı tarafından;

1-Sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin,

2- ... Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının ve bu doğrultuda yapılan atamaların,

Bu işlemlerin dayanağı olan 25/03/2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet

Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin,

3- "Sözlü sınav" başlıklı 15/A maddesinin,

4- "Başarı sıralaması" başlıklı 15/B maddesinin,

15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin,

5-31/08/2013 günlü, 28751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında

Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde yer alan "ve sözlü sınavda" ibaresinin,

6- "Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinin iptali ile;

7-Sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesine hükmedilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI:

Davacı tarafından; sözlü sınava yönelik düzenlemelerin hukuki dayanaktan yoksun olduğu, sözlü

sınav uygulamasının; kariyer ve liyakat ilkelerine aykırı, subjektif değerlendirmelere açık ve hakkaniyete aykırı sonuç doğurmaya müsait bir uygulama olduğu, ölçme ve değerlendirme tekniğine uygun olmadığı, personelin yeterliğinin tespitinin, yazılı sınav dışında, objektif olmayan sözlü sınav koşuluna bağlanmasının hukuka aykırı olduğu, nesnel ve objektif bir değerlendirme aracı olan yazılı sınav sonucunun anılan düzenleme ile etkisiz hale getirileceği, sözlü sınavda ses ve görüntü kaydının alınması gerektiği, sözlü sınavın yargısal denetime açık olmadığı, sorulan sorulara doğru yanıt verdiği, verilen kısa sürede kurul üyelerinin adaylar hakkında değerlendirme yapamayacağı belirtilerek dava konusu işlemlerde ve bu işlemlerin dayanağı Yönetmelik maddelerinde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmüştür.

DAVALI (MÜLGA) BAŞBAKANLIĞIN SAVUNMASI:

Yönetmelik hükümleri uyarınca, yazılı ve sözlü olarak iki aşamalı yapılan görevde yükselme

sınavlarında başarılı olunması gerektiği, yazı işleri müdürlüğü için yapılan yazılı ve sözlü sınavlarının

yürürlükte olan mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirildiği belirtilerek davanın reddi

gerektiği savunulmuştur.

DAVALI ADALET BAKANLIĞININ SAVUNMASI:

Yönetmelik hükümleri uyarınca, yazılı ve sözlü olarak iki aşamalı yapılan görevde yükselme

sınavlarında başarılı olunması gerektiği, yazı işleri müdürlüğü için yapılan yazılı ve sözlü sınavlarının yürürlükte olan mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirildiği belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenlemelerde ve bu düzenlemelere dayalı olarak tesis edilen işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...

DÜŞÜNCESİ : ... Adliyesinde zabıt katibi olarak görev yapmakta iken ... Adliyesi yazı işleri müdürlüğü kadrosu için yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü sınavının yazılı kısmında başarılı olarak, 06/11/2015 tarihinde sözlü sınava katılan, ancak bu sınavda başarısız sayılan davacı tarafından; başarısız sayılması işleminin, ... Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının ve bu doğrultuda yapılan atamaların ve bu işlemlerin dayanağı olan 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğine, 13/04/2014 tarih ve 28971 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle eklenen 15/A ve 15/B maddelerinin, 15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde yer alan "ve sözlü sınavda" ibaresi ile "Sözlü sınav" başlıklı 12/A. maddesinin iptali ve sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle verilmesine hükmedilmesi istenilmektedir.

Dava konusu Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 15/A ve 15/B maddelerinin 01/02/2017 günlü, 29966 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile değiştirildiği göz önüne alındığında davanın bu maddelere ilişkin kısmının konusuz kaldığı anlaşılmıştır.

31/08/2013 günlü, 28751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve

Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin; 4. maddesiyle değiştirilen dava konusu Yönetmeliğin, "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinin, 22/10/2016 günlü, 29865 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin 2. Maddesiyle; 9. maddesiyle dava konusu Yönetmeliğe eklenen "Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinin; 22/10/2016 günlü, 29865 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin 4.maddesiyle değiştirilmiş olması nedeniyle, bu istemlere yönelik olarak davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.

Davanın, davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden incelenmesine gelince; ... Adliyesi yazı işleri müdürlüğü kadrosu için yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü sınavının yazılı kısmında başarılı olup sözlü sınava katılmaya hak kazanan davacıya, 06/11/2015 tarihinde yapılan sözlü sınavda komisyon üyeleri tarafından sırasıyla 62,56,56,56,70 puan verildiği, bu puanların aritmetik ortalaması hesaplanması suretiyle yetmiş puanın altında kalan davacının başarısız sayılmasına ilişkin işlemde, ... Adliyesi sözlü sınav sonuçlarında ve bu doğrultuda yapılan atamalarda hizmet gerekleri yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu düzenlemeler açısından karar verilmesine yer olmadığına, işlemler ile parasal ve özlük haklarının tazmini istemi yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi'nce; 09/07/2018 tarihinde yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca (mülga) Başbakanlık yerine Cumhurbaşkanlığı hasım mevkine alınarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten sonra dosyadaki bilgi ve belgeler de incelenmek suretiyle işin gereği düşünüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ:

... Adliyesinde zabıt katibi olarak görev yapmakta iken aynı yer yazı işleri müdürlüğü kadrosu için

yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü yazılı ve sözlü

sınavına katılan, ancak sözlü sınavda başarısız sayılan davacının; sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin, ... Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının ve bu doğrultuda yapılan atamaların, sözlü sınavın dayanağı olan 25/03/2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin, 13/04/2014 günlü, 28971 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle eklenen 15/A ve 15/B maddelerinin; 15/03/1999 günlü, 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 31/08/2013 günlü, 28751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde yer alan "ve sözlü sınavda" ibaresi ile "Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinin iptali ile sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemiyle görülmekte olan davayı açtığı anlaşılmaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

İLGİLİ MEVZUAT:

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 124. maddesinin davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan haliyle Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerine kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda yönetmelik çıkarma yetkisi verilmiştir. İdareler bu yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarabilecekleri gibi, kamu hizmetinin daha etkin ve verimli yürütülmesi amacıyla yönetmeliklerde değişiklikler de yapabilirler. Yönetmeliklerin, "Anayasa, Yasa ve hukukun genel ilkelerine aykırı hükümler içermemesi" ve "öngörülen şekil şartına uyularak çıkarılması" dışında, söz konusu düzenleme yetkisinin kullanılmasına kamu hukuku yönünden herhangi bir engel bulunmadığı açıktır.

Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst

düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa'dan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanunlardan almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.

15/03/1999 günlü, 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin davacının sınava katıldığı tarihte yürürlükte bulunan halinin "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde, "Şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere görevde yükselme suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda; diğer görevlere görevde yükselme suretiyle atanacak personelin ise yazılı sınavda başarılı olmaları gerekir." kuralına; "Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinde, "Şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki diğer görevlere atanacaklardan yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır. İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;

a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,

b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,

c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,

d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,

e) Genel kültürü ve genel yeteneği,

f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir.

Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır." kuralına; "Başarı sıralaması" başlıklı 12/B maddesinde, Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki diğer kadrolara atanacaklar için yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması; diğer kadro ve pozisyonlara atanacaklar için yazılı sınav puanı esas alınmak suretiyle tespit edilir ve kurumların resmi internet sitesinde ilan edilir.

Başarı puanlarının eşit olması halinde, sırasıyla;

a) Hizmet süresi fazla olanlara,

b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,

c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara, öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan

başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir.

Görevde yükselme sınavında başarılı olmalarına rağmen, ilan edilen kadro veya pozisyon sayısı

nedeniyle ataması yapılamayacak personelden en fazla asıl aday sayısı kadar personel, kurumlarca ihtiyaç duyulması halinde başarı sıralaması listesinde yedek olarak belirlenebilir." kuralına yer verilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin 15. maddesi ile kurumlara kendi görevde yükselme yönetmeliklerini çıkarma

konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak konuların çerçevesi de belirlenmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri, Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümleri ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 114 üncü maddesine dayanılarak, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Adalet Bakanlığı personelinin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmış olan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, 25/03/2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.

Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin davacının sınava katıldığı tarihte yürürlükte bulunan halinin 4. maddesinin (ı) bendinde, görevde yükselme sınavı, bu Yönetmelik hükümlerine göre görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda, görevin niteliğine göre yapılması gereken yazılı ve sözlü sınav ya da yalnızca yazılı sınav olarak tanımlanmış, "Görevde yükselme sınavına başvuru ve atanma şartları" başlıklı 8. maddesinin, A bendinin, 4 numaralı alt bendinde, şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda; diğer görevlere görevde yükselme suretiyle atanacak personel için ise yazılı sınavda başarılı olmak şartının aranacağı belirtilmiştir.

Anılan Yönetmeliğin "Sözlü sınav" başlıklı 15/A maddesinde, Genel Yönetmeliğin 12/A maddesine

paralel olarak; "Şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere atanacaklardan yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.

İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;

a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi (25 puan),

b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü (15 puan),

c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu (15 puan),

ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (15 puan),

d) Genel kültürü ve genel yeteneği (15 puan),

e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı (15 puan), esas alınarak yüz tam puan üzerinden

değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden yetmiş ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır." düzenlemesine; "Başarı sıralaması" başlıklı 15/B maddesinde, "Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki kadrolara atanacaklar için sözlü sınav; diğer kadro veya pozisyonlara atanacaklar için yazılı sınav puanı esas alınmak suretiyle tespit edilir ve Bakanlığın resmi internet sitesinde ilan edilir.

Başarı puanlarının eşit olması halinde, sırasıyla;

a) Hizmet süresi fazla olanlara,

b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,

c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara, öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan

başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir" düzenlemesine; "Sınav kurulları ve görevleri" başlıklı 16. maddesinin, ikinci fıkrasında, "Sözlü sınav kurulu; atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılanlar için, Personel Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcılarından birinin başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Personel Genel Müdürlüğü ve Eğitim Dairesi Başkanlığında görevli Bakanlıkça uygun görülen hakim sınıfına dahil toplam beş üyeden oluşur. Aynı usulle yedek üyeler belirlenir." düzenlemesine; üçüncü fıkrasında, "Atamaları adalet komisyonlarınca teklif edilenler için, ilgili adalet komisyonu başkanının başkanlığında komisyon asıl üyeleri ile hakim ve savcı sınıfından Bakanlıkça uygun görülecek iki üyenin katılımıyla toplam beş üyeden oluşur. Aynı usulle yedek üyeler belirlenir. Adalet komisyonlarının sözlü sınav kuruluna ilişkin işlemleri Bakanlıkça uygun görülen diğer adalet komisyonları bünyesinde oluşturulan sınav kurullarına da yaptırılabilir." düzenlemesine; dördüncü fıkrasında, "Sınav kurulları kurul üye tam sayısı ile toplanır ve oy çokluğuyla karar alır. Yazılı Sınav Kurulunun sekretarya hizmetleri Eğitim Dairesi Başkanlığınca, sözlü sınav kurullarının sekretarya hizmetleri Personel Genel Müdürlüğünce yürütülür." düzenlemesine; "Sınav kurullarının görevleri" başlıklı 17. maddesinin 3. fıkrasında, "Sözlü sınav kurulunun görevleri; bu Yönetmelik hükümlerine göre sözlü sınava tabi tutularak görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda sözlü sınav tarihini belirlemek, sözlü sınav sorularını hazırlamak veya hazırlatmak, sözlü sınavları yapmak ve değerlendirmek, sözlü sınav sonucuna göre başarı listesinin düzenlenmesini ve ilanını sağlamak, sözlü sınava ilişkin itirazları sonuçlandırmak, sözlü sınava ilişkin diğer iş ve işlemleri yürütmektir." düzenlemesine; "Sınav sonuçlarının açıklanması ve itiraz" başlıklı 20. maddesinin, ikinci fıkrasında da, "Sözlü sınav sonuçları, sınavların tamamlandığı tarihten itibaren on beş iş günü içerisinde Bakanlık internet sitesinde ilan edilir. Sınav sonuçlarının ilanından itibaren beş iş günü içerisinde sınav kuruluna itiraz edilebilir. İtiraz başvuruları on iş günü içerisinde sınav kurulunca incelenerek kesin olarak karara bağlanır ve sonuçları Personel Genel Müdürlüğü tarafından itiraz sahiplerine bildirilir" düzenlemesine yer verilmiştir.

DAVA KONUSU DÜZENLEMELERİN İNCELENMESİ :

Her ne kadar, davanın açıldığı tarihten sonra söz konusu maddelerde değişiklik olmuş ise de; davacının dava açmaktaki amacının yazılı sınavın dışında yapılacak olan ve objektif olmayacağı ileri sürülen sözlü sınavın kaldırılması olduğu ve sözlü sınav usulünün hala yürürlükte olduğu göz önünde bulundurulduğunda uyuşmazlığın esasına girilerek inceleme yapılmasına karar verilmiştir.

657 sayılı Yasa'nın "Temel İlkeler" başlıklı 3. maddesinde, "Sınıflandırma", "Kariyer" ve "Liyakat"

ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları

hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine

girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlik sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip

kılmak olarak tanımlanmıştır.

657 sayılı Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin yeterlik sistemine dayandırılmasını öngörmektedir. Yukarıda adı geçen Genel Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Bu iki ilkenin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme düşüncesi yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde görülmesinin gereklerinden biri de hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesidir.

Dava konusu Yönetmelikler ile sayılan kadrolara, görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma koşulunun getirildiği anlaşılmaktadır. Yönetmeliklerin genel sistematik yapısına bakıldığında, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir.

Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.

Bu itibarla, belirtilen unvanların yürüttükleri görevin önem ve özelliği dikkate alındığında, bu kadrolara atanacakların, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınavda hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

DAVA KONUSU BİREYSEL İŞLEMİN İNCELENMESİ:

Sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin, ... Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının ve bu doğrultuda yapılan atamaların iptali ile davacının sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesine hükmedilmesi istemi yönünden; Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.

Bu itibarla, davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

Dosyanın incelenmesinden; Adalet Bakanlığı taşra teşkilatı adli yargı yazı işleri/idari işler müdürlüklerinde boşalan kadrolar için görevde yükselme yazılı sınavından 60 ve üzerinde puan almak suretiyle başarılı olan adaylara, yapılan sözlü sınav öncesinde, Sözlü Sınav Kurulunca 278 adet "Alan Bilgisi", 780 adet "Genel Kültür" sorularının ve "Genel Kültür" cevaplarının hazırlandığı, sözlü sınava giren adaylara bir Alan Bilgisi ve bir Genel Kültür sorusunun sorulduğu, verilen yanıtların kurulun her üyesi tarafından değerlendirildiği ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü puanlarının belirlendiği anlaşılmaktadır.

Sözlü sınava ilişkin değerlendirme kriterlerinden, adayın "Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi" ile "Genel kültürü ve genel yeteneği"ne ilişkin değerlendirmeler dışındaki kriterlerin sınav kurulu üyelerinin gözlemlerine dayalı kanaatlerine ilişkin olduğu açıktır.

Bu durumda, yapılan sözlü sınav öncesinde, "Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi" ile "Genel kültür ve genel yetenek" kriterlerini değerlendirebilmek için sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanmış olması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmiş olması karşısında, davacının sözlü sınavdan 60 puan almak suretiyle başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

Sözlü sınavın mevzuata uygun olarak yapıldığı kanaatine varıldığından, ... Adliyesi sözlü sınav sonuçlarında ve bu doğrultuda yapılan atamalarda da hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Bu doğrultuda davacının sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının tarafına ödenmesine hükmedilmesi istemi de yerinde görülmemiştir.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

1. DAVANIN REDDİNE,

2. Aşağıda dökümü yapılan ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,

3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen ...-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,

4. Artan posta ücretinin davacıya iadesine,

5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 03/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.