Öğrenciler canlı derse girmezse, öğretmen ek ders alabilir mi?

Soru: İyi günler. Uzaktan eğitimde bazı dersler ebada oluşturmasına rağmen öğrencilerinden hiç kimsenin girmediği derslerde ek dersler kesiliyor. Bu durumda ek ders kesilebilir mi. Bazı okullar ek derslere de kesinti yaparken bazı okullar ödeme yapıyor. Hukuki olarak nasıl olmalı?

Cevap; Danıştay kararına göre; öğrenciler sınava/derse gelmese dahi bunun sorumluluğunun öğretmende olmadığı, öğretmen sınav/ders için tüm hazırlıklarını yapmış olduğu, bu nedenle de Danıştay kararına göre; öğrenciler sınava/derse gelmese dahi bunun sorumluluğunun öğretmende olmadığı, öğretmen sınav/ders için tüm hazırlıklarını yapmış olduğu, bu nedenle de kıyasen EBA üzerinden sunulacak altyapıyla, açık kaynaklı diğer platformlar üzerinden uzaktan eğitim faaliyetleri kapsamında canlı ders vermek için gerekli hazırlıkları yaparak derse başlayan öğretmenin canlı dersi teknik yetersizlikler nedeniyle yapılmasa veya hiç bir öğrenci canlı derse katılmasa dahi ek ders ücretlerin ödenmesi gerekliliği bulunmaktadır. Dersin yapılmamasında öğretmenlerin bir kusuru, hatası bulunmamaktadır. Dersin fiilen yapılmamasına sebebiyet veren teknik yetersizlikler veya öğrenciler olduğundan, öğretmenlerimizin bir kusuru olmadığından öğretmenlerimizin ek ders ücretlerinin ödenmesi hak ve adalet gereğidir.

Şöyle ki; "MEB, tüm öğrenciler derse gelmediğinde oluşan ek ders sorununu artık çözmeli" başlıklı haberimizde; Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın bazı maddelerinin iptali istemiyle açılan davada Danıştay Onbirinci Dairesinin 19/6/2007 tarihli ve Esas No; 2007/341 sayılı Kararıyla Ek Dersle İlgili Karar'ın 12. maddesinin 1. fıkrasında geçen "öğrencilerin sınava girmeleri kaydıyla"ibaresinin yürütülmesinin durdurulduğuna yer vermiştik.

Danıştay Onbirinci Dairesince verilen bu kararın "Öğrenciler sınava/derse gelmese dahi bunun sorumluluğunun öğretmende olmadığını öğretmen sınav/ders için tüm hazırlıklarını yapmış olduğunu bu nedenle öğrenciler sınava girmese dahi ek ders ücretlerin ödenmesi gerekliliği bulunmaktadır." gerekçesine dayanarak eğitim kurumlarında tüm öğrencilerin devamsızlığı nedeniyle derslerin yapılamaması durumunda, görevli öğretmenlere ek ders ücretlerinin ödenmesi hususunda ek dersle ilgili kararda değişiklik yapılması gerektiğine vurgu yapmıştık.

Bilindiği üzere; Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ders görevinin yapılmış sayılacağı haller" başlıklı 16. maddesinde ders görevinin hangi hallerde yapılmış sayılacağına dair istisnalar sıralanmıştır.

İşte o madde,

"Ders görevinin yapılmış sayılacağı haller

MADDE 16- (1) Bir öğretim yılında 90 günü geçmemek üzere, bu Karar kapsamında bulunan personelden;

a) Bakanlıkça veya verilen yetki uyarınca valiliklerce yurt içinde düzenlenen her türlü eğitsel gezi, konferans, kurs ve seminerlerde görevlendirilenler; fiilen yerine getirdikleri bu görevleri süresince, görevlendirildikleri tarihte kendilerine verilmiş ek ders görevleri varsa bu görevlerini yapmış sayılırlar ve buna ilişkin ek ders ücretleri kadrolarının bulunduğu kurumca ödenir.

b)İl düzeyinde milli ve mahalli bayramların kutlamaları için kurulan hazırlık komitelerinde görevlendirilen yönetici ve öğretmenler, milli ve mahalli bayramların hazırlık çalışmalarına katılan yönetici ve öğretmenler, söz konusu bayramların hazırlık çalışmalarına ve törenlerine sınıf veya okul bütünlüğünde katılan öğrencilerin öğrenim gördüğü eğitim kurumlarının yönetici ve öğretmenleri ile milli bayramlar nedeniyle tatil edilen günlerde(1) ders görevlerini yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler, bu sürelerde üzerlerinde bulunan aylık karşılığı ders, varsa ek ders, ders niteliğinde yönetim ve hazırlık ve planlama görevlerini yapmış sayılırlar.

(2)Bakanlık merkez teşkilatında Bakan veya yetkili kıldığı makam, taşra teşkilatında ise Bakan veya valilik onayı ile ilgili mevzuatı uyarınca verilen görevleri yapmak üzere görevlendirilen yönetici ve öğretmenler ile Bakanlığa verilmiş bir görevi yürütmek üzere diğer kurumlarda Bakan onayı ile görevlendirilen yönetici ve öğretmenler, Bakanlık merkez teşkilatındaki görevlendirmeler için 1 yıl, diğer görevlendirmeler için ise her altı ayda yeni bir onay alınmak ve fiilen görev yapmak kaydıyla, yarıyıl ve yaz tatilleri de dahil olmak üzere aylık karşılığı ders görevi ile görevlendirildikleri tarihte kendilerine verilmiş ek ders görevi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın göreve başladıkları tarihten itibaren haftada 18 saat ek ders görevi yapmış sayılırlar ve buna ilişkin ek ders ücretleri kadrolarının bulunduğu kurumca ödenir. Alınacak onayda görevlendirilecek personelin adı, soyadı, unvanı, görevin mahiyeti ve görev süresi ile diğer hususlar açıkça belirtilir. Bu kapsamda ek ders ücretinden yararlanan personele ayrıca asli görevi için öngörülen ek ders ücreti ödenmez. Öğretmenlerin ilgili müfredatı kapsamında ders okutmak üzere diğer eğitim kurumlarında geçici olarak görevlendirilmeleri bu fıkra kapsamında değerlendirilmez.

(3)Bakan veya yetkili kıldığı makam tarafından (Ek ibare : 16/03/2015-2015/7434 B.K.K.)Bilişim Teknolojileri ve Elektrik- Elektronik Teknolojisi (Elektrik/Elektronik) alan öğretmenleri arasından Bakanlık Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığında geçici olarak görevlendirilen yönetici ve öğretmenler ile alanlarına bakılmaksızın Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünde soru hazırlamak ve değerlendirme yapmak üzere geçici olarak görevlendirilen yönetici ve öğretmenler, her yıl yeniden onay alınmak ve fiilen görev yapmak kaydıyla, yarıyıl ve yaz tatilleri de dahil olmak üzere aylık karşılığı ders görevi veya görevlendirildikleri tarihte kendilerine verilmiş ek ders görevi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın göreve başladıkları tarihten itibaren haftada 27 saat ek ders görevi yapmış sayılırlar ve buna ilişkin ek ders ücretleri kadrolarının bulunduğu kurumca ödenir. Alınacak onayda görevlendirilecek personelin adı, soyadı, unvanı, görevin mahiyeti ve görev süresi ile diğer hususlar açıkça belirtilir. Bu kapsamda ek ders ücretinden yararlanan personele ayrıca asli görevi için öngörülen ek ders ücreti ödenmez.

Ayrıca; Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2020 ve 2021 Yıllarını Kapsayan 28/8/2019 tarih ve 2019/1 nolu Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının İkinci Bölümünde yer alan "Ders görevinin yapılmış sayılacağı haller" başlıklı 2. maddesindeki; "(1) Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kuramlarında ders yılı içerisindeki iş günlerinde genel idari izinli olmaları sebebiyle eğitim ve öğretim faaliyetlerini fiilen yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler ile öğrencilerin çeşitli nedenlerle sınıf veya okul bütünlüğünde izinli sayılmaları sebebiyle eğitim ve öğretim faaliyetlerini fiilen yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler, bu sürelerde üzerlerin de bulunan aylık karşılığı ders, varsa ek ders, ders niteliğinde yönetim, hazırlık ve planlama görevlerini yapmış sayılırlar." hükümlerince de ders yılı içerisindeki iş günlerinde genel idari izinli olmaları sebebiyle eğitim ve öğretim faaliyetlerini fiilen yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler ile öğrencilerin çeşitli nedenlerle sınıf veya okul bütünlüğünde izinli sayılmaları sebebiyle eğitim ve öğretim faaliyetlerini fiilen yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenlere o günkü ek ders ücretleri de ödenmektedir.

Bu hükümlere göre; hem Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ders görevinin yapılmış sayılacağı haller" başlıklı 16. maddesinde hem de Toplu Sözleşmenin yukarıda belirtilen 2. maddesinde; öğrencilerin idari izin veya tatil dışında çeşitli nedenlerle okula gelmemeleri nedeniyle okulda bulunmalarına rağmen ders görevlerini fiilen yerine getiremeyen öğretmenlerin, bu sürelere rastlayan ders görevlerini yapmış sayılacaklarına dair herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Fakat; Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin bazı maddelerinin iptali istemiyle açılan davada Danıştay Onbirinci Dairesince verilen 19/6/2007 tarihli ve Esas No; 2007/341 sayılı Kararla; ilgi Karar'ın 12'nci maddesinin birinci fıkrasında geçen "öğrencilerin sınava girmeleri kaydıyla" ibaresinin yürütülmesi durdurulmuştur.

Danıştay bu kararında öğrenciler sınava gelmese dahi bunun sorumluluğunun öğretmende olmadığını öğretmen sınav için tüm hazırlıklarını yapmış olduğunu bu nedenle öğrenciler sınava girmese dahi ek ders ücretlerin ödenmesi gerekliğini vurgulamıştır.

Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar uyarınca ek ders ücretinin ödenebilmesi için ders görevinin fiilen yapılması şartı aranmaktadır. Ancak, dersin fiilen yapılmamasının sebebi öğretmenlerimiz değil, teknik yetersizlikler veya öğrencilerdir. EBA üzerinden sunulacak altyapıyla, açık kaynaklı diğer platformlar üzerinden uzaktan eğitim faaliyetleri kapsamında canlı ders vermek için gerekli hazırlıkları yaparak derse başlayan öğretmenin canlı dersi teknik yetersizlikler nedeniyle yapılmasa veya hiç bir öğrenci canlı derse katılmasa dahi ek ders ücretlerin ödenmesi gerekliliği bulunmaktadır. Dersin yapılmamasında öğretmenlerin bir kusuru, hatası bulunmamaktadır. Dersin fiilen yapılmamasına sebebiyet veren teknik yetersizlikler veya öğrenciler olduğundan, öğretmenlerimizin bir kusuru olmadığından öğretmenlerimizin ek ders ücretlerinin ödenmesi hak ve adalet gereğidir.

İdare hukuku ilkelerine göre idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle mükelleftir. Bu durumda, derslerin fiilen yapılmaması öğretmenlerin kendi iradeleri dışında gerçekleşen bir durumdur. Öğretmenler kendi iradeleri dışında gerçekleşen bir durumdan dolayı sorumlu tutulamaz ve cezalandırılamazlar. teknik yetersizliklerin veya Öğrencilerin canlı derse katılmaması öğretmenlere yüklenemez, teknik yetersizlikler veya öğrencilerden kaynaklı sebeplerle öğretmenler cezalandırılamaz. teknik yetersizlikler veya Öğrencilerin canlı derse katılmaması nedeniyle EBA üzerinden sunulacak altyapıyla, açık kaynaklı diğer platformlar üzerinden uzaktan eğitim faaliyetleri kapsamında canlı ders vermek için gerekli hazırlıkları yaparak derse başlayan öğretmen ek ders ücreti ödenmemesinin hukuk ve hakkaniyet ilkelerine göre kabulü mümkün değildir.

Bu nedenle yukarıda yer verdiğimiz Danıştay kararının; "Öğrenciler sınava/derse gelmese dahi bunun sorumluluğunun öğretmende olmadığını öğretmen sınav/ders için tüm hazırlıklarını yapmış olduğunu bu nedenle öğrenciler sınava girmese dahi ek ders ücretlerin ödenmesi gerekliliği bulunmaktadır." gerekçesine ilgi tutularak EBA üzerinden sunulacak altyapıyla, açık kaynaklı diğer platformlar üzerinden uzaktan eğitim faaliyetleri kapsamında canlı ders vermek için gerekli hazırlıkları yaparak derse başlayan öğretmenin canlı dersi teknik yetersizlikler nedeniyle yapılmasa veya hiç bir öğrenci canlı derse katılmasa dahi ek ders ücretlerin ödenmesi gerekliliği hususunda bir görüş yazısı yayınlaması gerekmektedir.

Çünkü ülkede uygulama birliği bulunamamaktadır. Bir kısım okul müdürlükleri bu durumda ek ders ücretlerini öder iken bir çok okulda ise ödenmemektedir.

Ahmet KANDEMİR