Sözleşmeli personel Youtube kanalı kurarak gelir elde edebilir mi?

Soru: Merhaba, sözleşmeli personelim. 657'ye göre Devlet memurlarının ticaret yapmasının yasak olduğunu biliyorum ama orada işine engel olacak şekilde diye bir cümle var. Şimdi ben işime engel olmayacak şekilde Youtube içerikleri hazırlasam ve bundan gelir etsem benim için sorun teşkil eder mi?

Cevap: Sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin esasların 8. maddesine göre sözleşmeli personelin dışarıda kazanç getirici başka bir iş yapması bazı istisnalar dışında yasaklanmış ancak kazanç getirici faaliyetin kapsamı belirlenmemiştir. Bu noktada kazanç getirici faaliyetlere ilişkin kapsamın belirlenmesinde 657 sayılı Kanunun 28. maddesinin esas alınması gerektiğini düşünüyoruz.

Memurların memuriyet dışında yapabilecekleri ve yapamayacakları işler 657 sayılı Kanunun 28. maddesi ile özel kanunlarda belirlenmiştir. Mezkur madde hükmünde, "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler." denilmektedir. Madde hükmü ile yasaklanan işleri memurun kendisi yapamayacağı gibi eşi, reşit olmayan veya mahcur çocukları bu faaliyetleri yapan memurlar da kurumlarına bildirimde bulunma yükümlülüğüne tabi tutulmuştur.

28. maddede sayılanlar dışında memurlar örnek olarak 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında telif ücreti alabilmekte, kurumlarının izniyle 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında özel öğretim kurumlarında ders verebilmekte, hakemlik ve bilirkişilik yapabilmektedir.

5846 sayılı Kanunun 1/B maddesinde, eser, "Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleri" olarak tanımlanmış, 2. maddesinde ise "Herhangi bir şekilde dil ve yazı ile ifade olunan eserler ve her biçim altında ifade edilen bilgisayar programları ve bir sonraki aşamada program sonucu doğurması koşuluyla bunların hazırlık tasarımları," ilim ve edebiyat eserleri arasında sayılmıştır. Kanunun 18 inci maddesinde ise "Bir eserin yapımcısı veya yayımcısı, ancak eserin sahibi ile yapacağı sözleşmeye göre mali hakları kullanabilir." hükmü yer almaktadır.

Kamu görevlileri 5846 sayılı Kanun kapsamında telif ücreti kazancı elde ettikleri faaliyetlerin başında yazarlık gelmektedir. Bu kapsamda kitap, makale veya köşe yazarlığı bulunmaktadır. Ayrıca müzik icrası, radyo ve televizyon programlarına konuk olarak katılma da 5846 sayılı Kanun kapsamındaki faaliyetler olarak değerlendirilmelidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus bu faaliyetler (1) hizmet akdine bağlı olarak yapılmamalı, (2) mesai saatleri dışında icra edilmeli, (3) ifade edilen fikirler personelin göreviyle ilgili olmamalıdır.

Diğer taraftan Youtube yurt dışı kökenli dünya çapında görüntülü yayın hizmeti sunan bir sosyal medya platformu olup, kişiler veya kurumlar Youtube nin belirlediği koşullarda bu platformda kanal açabilmekte veya kanal açmaksızın içerik yükleyebilmekte, yüklenen içeriklerden görüntülenme sayısı dikkate alınarak gelir elde edilmektedir. Söz konusu platforma video yükleyebilmek için Youtube'nin hizmet şartlarınının kabul edilmesi ve elektronik ortamda onaylar verilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, memur veya sözleşmeli personelin göreviyle ilgili olmayan konularda Youtube üzerinden yayın yapabileceğini, karşılığında yayımcı kuruluş Youtube ile aralarındaki sözleşmeye dayalı olarak gelir elde edebileceğini, bu gelirin 5846 sayılı Kanun kapsamında telif ücreti olarak kabul edilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.