Farklı hastalık için yeniden refakat izni kullanabilir miyim?

Soru: 657 sayılı Kanun 4/B'ye tabii 3+1 olarak 2018/5 sağlık bakanlığı atamasıyla atanmış anestezi teknikeriyim. Annemin rahatsızlığı nedeniyle 31 Ağustosta (C79.5 Kemik kemik iliği sekonder malign neoplazmı tanısıyla) 3 ay refakat izni aldım. Daha sonra 30 Kasım da (C16.9 mide malign neoplazmı tanısıyla) 3 ay daha refakat izni aldım. Annemin hala bakıma ihtiyaci var. Farkli tanilarla rapor girildiği icin 3 ay daha C16.9 tanisiyla refakat izni alabilir miyim?

Cevap: 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 45/A maddesi kapsamındaki 3 artı 1 olarak da bilinen sözleşmeli sağlık personeli Bakanlık ve bağlı kuruluşlarında, merkez teşkilatları hariç olmak üzere ve öncelikle personel istihdamında güçlük çekilen yerlerde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında istihdam edilmektedir. Bu kapsamdaki sözleşmeli sağlık personeli 45/A maddesi ile birlikte 4/B mevzuatına da tabidir.

Sözleşmeli personele refakat izni verilmesine ilişkin düzenleme; memurlara bu hakkın verilmesinden yaklaşık 7 yıl sonra, 14.5.2018 tarihli ve 2018/11809 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 9. maddesine eklenmiştir.

Esasların 9. maddesinin refakat iznine ilişkin son fıkrasında, "Sözleşmeli personelin, bakmakla yükümlü olduğu veya sözleşmeli personel refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine üç aya kadar ücretli izin verilir. Refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler belirtilir." denilmektedir.

Bu hükmün ilk cümlesi 657 sayılı Kanunun 105. maddesinin son fıkrası ile aynı ifadeleri içermekte olup, ikinci cümlesi Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları İle Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10/2 maddesiyle benzerlik göstermektedir. İzin hakkının verilmesinde memurlar ile sözleşmeli personel arasındaki temel fark memurlar azami 6 ay refakat izni kullanabilirken sözleşmeli personel 3 ay süreyle bu izni kullanabilmekte, ikinci bir uzatma imkanınından yararlanamamaktadır. Her iki statü için de verilen iznin koşullarının süre hariç aynı olduğu dikkate alındığında tereddüt içeren durumlarda memurlar için yapılan uygulama emsal alınabilecektir. Söz konusu Yönetmeliğin 10. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında, aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memurun refakat izni kullanamayacağı, aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresinin altı ayı geçemeyeceği hükme bağlanmıştır. Bu hükmün mefhumu muhalifinden personelin izin kapsamındaki farklı bir vaka için bu izni kullanabileceği sonucu çıkmaktadır.

Sonuç olarak, sözleşmeli personelin yakınının bir hastalığına bağlı olarak kullanabileceği azami refakat izni süresinin üç ay olduğunu, bu süre sonunda hastalığın devam ediyor olması halinde izin süresinin uzatılamayacağını, aynı yakınının farklı bir hastalığı için yeniden refakat izni kullanabileceğini, ancak üç aylık refakat izni sonrası aynı hastalık tanısına bağlı olarak yeniden refakat izni kullanılmasının mümkün olmadığını değerlendirmekteyiz.