İşçi iken memurluğa geçenlerin intibak, emekli ikramiyesi, hizmet bütünleşmesi işlemleri nasıl olur?

SORU: Merhaba, Kamuda 1992 yılında işçi olarak işe başladım bir yıl sonra kurum içi sınavla memur oldum, SGK sistemden baktığımda işçilik süresi değerlendirilmedi görünüyor değerlendirme işlemi emekli işlemleri sırasında mı yoksa önceden mi yapılmalı?

CEVAP: İşçi iken memurluğa geçenlerin intibak, emekli ikramiyesi, hizmet bütünleşmesi işlemleri nasıl olur? Sorunuz özelinde ve durumunuzla ilgili karşılaşılması muhtemel diğer çalışanlarda olacağından konuyu genel olarak değerlendirmekteyiz.

Hizmet bütünleşmesi emekliliğe yakın bırakılmamalıdır. 2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaları olanlar hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu, 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaya devam edilmektedir.

Bu Kanunlar dikkate alınarak değerlendirmelerimizi, intibak, ikramiye/kıdem tazminatı, hizmet birleştirme başlıkları altında yapmaktayız.

1-İntibak işlemleri yönüyle;

Memurların, memurluk öncesinde ister özelde ister kamuda geçsin sigortalı hizmetleri memurların bazı istisnalar hariç tamamıyla ek göstergeyi etkilemeyen emekli keseneğine esas aylık intibakında değerlendirilir.

Bazı sürelerde, memurların meslekleri ile geçmesi şartıyla belirli bir bölümü memurların ek göstergeyi etkileyen kazanılmış hak aylık intibaklarında değerlendirilir.

Bu durumlar tamamıyla genel olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda, bazı hallerde de özel kanunlarda belirlenir. Örnek olarak 4 B sözleşmeli statüde iken memurluğa geçenlerin bu statüde sigortalı olarak geçen süreleri kazanılmış hak aylık intibaklarında değerlendirilmekte, bu durum kararnamelerde (632 sayılı KHK) ve kanunlarda (6495 sayılı Kanun) belirtilmiş bulunmaktadır.

İntibak açısından genel değerlendirmemiz:

Devlet memurluğuna geçiş yapmış olan kişilerin kamuda geçen sigortalı sürelerinin değerlendirilmesi zaman zaman kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle yapılmıştır. Ancak, devlet memurluğu nasıl kamuda geçen süreleri kapsıyor ise, kamuda geçen sigortalı süreler de yine bir kamu hizmeti olarak görülmelidir. Bu nedenle, yukarıda yer alan tarihler dışında devlet memuru olmuş kişilerin de kamuda geçen sigortalı sürelerinin tamamının kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi yönünde bir yasal düzenlemenin yapılması ve bu düzenlemenin süreklilik kazanan bir düzenleme olması gerektiği ve bunun da zaruri bir ihtiyaç olduğunu değerlendirmekteyiz. Bu değerlendirme işleminin yapılması memur emekliliğini bekleyen kişiler için avantajlı bir durum olacak, hem emekli aylık, hem emekli ikramiyelerini olumlu etkileyecektir.

2-Emekli ikramiyesi/kıdem tazminatı yönüyle;

İşçi iken memurluğa geçenler işçi olarak geçen sürelerine karşılık 1475 sayılı İş Kanunu Madde 14 hükmünde bu durum yer almadığından kıdem tazminatı alamazlar, bunun için de aynı işyeri veya farklı işyeri olma durumuna göre de memurluktan emeklilikte sigortalı hizmetlerine karşılık emekli ikramiyesi ödenip ödenmeyeceği belirlenir.

a- Aynı işyerinde memur olarak göreve başlanılması:

Genel olarak, aynı işyerinde işçi iken çalışanlar, aynı işyerinin açmış olduğu sınav, yönetim kurulu kararı vb. gibi işlemlerle memur olarak göreve başlayabilmektedirler. Bu şekilde atanabilmesi içinde işçiler istifa etmekten ziyade işverenler işçilerin çalışma sözleşmelerini iptal etmek durumunda kalabilmektedirler. İstifa ettiklerinde işçilerin kıdem tazminatı hakları şayet 1475 sayılı Kanun Madde 14 hükmündeki kurallara girmiyorsa ödenmemektedir. Ancak, işverenler memur ataması yapabilmesi için işçilerin sözleşmelerini fesh etmek durumunda kalacaklarından, işçilikte geçen sürelerine emekli olduklarında emekli ikramiyesi ödenebilmesi hakkı ortaya çıkmaktadır. Bu durumda olanların işçilik sürelerine emekli ikramiyesi ödenmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.

b- Aynı işyeri dışında başka bir işyerinde göreve başlanılması:

İşçiler çalıştıkları işyerinden başka bir işyerinin açmış olduğu sınav vb. gibi işlemler neticesinde memur olarak göreve başlamışlarsa işçilikten istifa etmek suretiyle ayrılmış olacaklardır ve şayet istifa nedeni de 1475 sayılı İş Kanunu Madde 14 hükmündeki kurallara giriyorsa kıdem tazminatı alabileceğini, aksi halde memurluğa geçtikten sonra memurluktan da emekli olması halinde bu sürelerine karşılık herhangi bir tutar alamayacağını değerlendirmekteyiz.

Kıdem tazminatı/emekli ikramiyesi konusunda değerlendirmemiz;

Kamu işçileri istifa ettiklerinde kıdem tazminatı almaya hak kazanmışlarsa, kıdem tazminatları almakta oldukları ücretlere göre belirlenmektedir. Ancak, istifa edip aynı kurumda veya farklı kurumda memur olarak atandıklarında kıdem tazminatı almamışlarsa, memur olarak emekli olduklarında, hesaplama aldıkları ücretler üzerinden yapılmayıp, memur emekli ikramiyesi hesaplama sistemine dahil olmalarıdır. Zira memurlar için emekli ikramiyesi hesaplama sistemi aldıkları görev ücretleri üzerinden yapılmamaktadır. Bu şekilde uygulama çalışanın alacağı ücreti azaltmaktadır.

3-Sigortalı sürelerin memurluk hizmeti ile bütünleştirilmesi yönüyle;

Hizmet bütünleşmesi ne zaman yapılmalıdır? Memur, hizmet birleştirme işlemini emeklilik sonuna bırakmamalıdır. Sitemizde de zaman zaman değerlendirdiğimiz ve sıkça sorulara muhatap olan bir konudur. Değerlendirmemiz memurluk hizmetine başlar başlamaz memurun daha önce çalışmış oldukları işçilik, esnaflık gibi sürelerinin bütünleştirilmesi gerekir, bu bütünleşme işleminin 5434 sayılı Kanun ek madde 18 hükmü ve 657 sayılı Kanun maddeleri uyarınca bir gereklilik olduğunu söyleyebiliriz.

Açıklamalarımız bağlamında durumunuzu değerlendirmemiz;

Sigortalı çalışmalarınızın Kurumunuz tarafından/Kurumunuz kanalıyla Sosyal Güvenlik Kurumundan istenmesi ve bu sürelerinizin ek göstergeyi etkilemeyen emekli keseneğine esas aylık intibakında değerlendirmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz. Şayet mesleki olarak geçmiş bir süreniz varsa bu sürenizin de 657 sayılı Kanunun 36. maddesinde belirtilen kısmının kazanılmış hak aylık intibakında değerlendirmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz. Bu konuda bugüne kadar hakkınızda hiçbir işlem yapılmamışsa Kurumunuzun ilgili birimine müracaat etmenizi tavsiye edebiliriz.

Ayrıca Sigortalı sürelerinize karşılık bir kıdem tazminatı almadığınızı değerlendirmekteyiz, emeklilik esnasında da SGK tarafından bu süreleriniz de dikkate alınarak her tam hizmet yıllarınıza karşılık kıdem tazminatı hesaplama sistemi dahilinde olmayıp emekli ikramiyesi hesaplama sistemi dahilinde emekli ikramiyesi ödenmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.