Öğretmenlere resen ders dışı eğitim çalışmaları görevi verilebilir mi?

Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ders dışı eğitim çalışmaları" başlıklı 17. maddesindeki hükümlerine göre belirtilen etkinliklerde öğrencilere çalışma yaptıran öğretmenlere haftada azami 6 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödenmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın "Aylık karşılığı ders görevi" başlıklı 5. maddesi ve "Ek ders görevi" başlıklı 6. maddesi ve diğer maddeler ile girilecek dersler belirlenmiştir. Özellikle "Ek ders görevi" başlıklı 6. maddesinde mecburen girilmesi gereken ek ders saatleri belirtilmiştir. Bu 5. ve 6. maddelerin haricindeki diğer maddelerde yer alan görevlere ödenen ek derslerde bir mecburiyet söz konusu değildir. Dolayısıyla Ders dışı eğitim çalışmaları yapmanın bir mecburiyeti de söz konusu değildir.

İşte o madde;

"Ders dışı eğitim çalışmaları

MADDE 17- (1) Ders dışı izcilik, beden eğitimi ve spor çalışmaları, halk oyunları ve güzel sanatlarla ilgili dallar ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) koordinesinde ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine yönelik olarak yürütülen bilim olimpiyatları ve proje çalışmaları kapsamında fiilen çalışma yaptıran öğretmenlere; aylık karşılığı ders, ek ders ve hazırlık ve planlama görevi saati sayısına bakılmaksızın, her bir saat çalışma karşılığında gündüz ücreti üzerinden, haftada azami 6 saati geçmemek üzere, her bir ders saati başına 1 saat ek ders ücreti ödenir. Ancak, bir ders yılında bu kapsamda ödenecek toplam ek ders saati sayısı, okulun bir ders yılındaki toplam ders saati sayısının %5'ini geçemez. Bu etkinliklerde görev alacak öğretmenlerde aranacak nitelikler, her bir etkinlik için aranılacak en az öğrenci sayısı ile benzeri diğer hususlar Bakanlıkça belirlenir. Etkinlik programları okul müdürlüklerince hazırlanır ve milli eğitim müdürlüklerince onaylanır.

(2) Vekaleten atananlar dahil yöneticilere, bu madde kapsamında ek ders görevi verilmez."

Yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2020 ve 2021 Yıllarını Kapsayan Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının "Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar" başlıklı İkinci Bölümünde yer alan "Ders dışı eğitim çalışmaları " başlıklı 3. maddesindeki hükümleri ile okulun bir ders yılındaki toplam ders saati sayısının oranı artırılmıştır.

İşte o madde;

"Ders dışı eğitim çalışmaları

Madde 3- (1) 1/12/2006 tarihli ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan, Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 17 nci maddesinde yer alan "% 5" sınırı, "% 6" olarak uygulanır. "

Bu ön bilgiden sonra gelelim sorumuza Öğretmenlere resen ders dışı eğitim çalışmaları görevi verilebilir mi?

Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin "Öğretmenlerin görevleri ve sorumlulukları" başlıklı 86 maddesinde; "(4) Okulun her türlü eğitim ve öğretim çalışmalarında görev alan öğretmenlerin görev ve sorumlulukları şunlardır: d) Sorumluluğuna verilen öğrenci kulüpleri ve toplum hizmeti çalışmalarıyla ilgili görevleri yapar." şeklinde yar alan hükümlere,

Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin "Öğretmen" başlıklı 43. maddesinde; "(1) Okul öncesi ve ilköğretim kurumu öğretmenleri, kendilerine verilen grup/sınıf/şubede eğitim ve öğretim faaliyetlerini, eğitim ve öğretim programında belirtilen esaslara göre planlamak ve uygulamak, ders dışında okuldaki eğitim ve öğretim işlerine etkin bir biçimde katılmak ve bu konularda mevzuatta belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür." şeklinde yer alan hükümlere istinaden;

Genellikle Bakanlık tarafından gönderilen projelerin öğretmenler tarafından kaymakamlıklar, valiliklerce resen yapılması emredilmektedir. Kaymakamlıklar veya valilikler zaten kendi hazırladıkları projelerin her daim resen yapılmasını istemektedir. Halbuki bu tür projelere gönüllülük esasına dayanmaktadır. Fakat yönetmelikte yer alan bu hükümler gönüllülük esasına göre alınan görevlerle ilgili sorumluluklardır.

Örneğin Bakanlıkça yapılan "Oku-Yorum" Okuma Kültürünün Geliştirilmesi Projesi Uygulama Kılavuzunun "Genel Esaslar ve Uygulama Aşamaları" başlıklı bölümün ilk maddesi "1. Bu proje gönüllülük esasına dayanır." şekkinde olup projenin gönüllülük esasına göre uygulanacağı açıkça belirtilmiştir.

TÜBİTAK Proje Yarışmalarına Öğrenci ve Öğretmenlerin Katılımları hakkındaki Bakanlık yazısında "2020-2021 Eğitim ve Öğretim Yılı için Genel Müdürlüğümüze bağlı kurumlarımızda "52. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması" ve "Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışmasına" katılımı teşvik için, İl Milli Eğitim Müdürlüklerinin ilgili birimlerince gerekli duyuru ve bilgilendirme iş ve işlemlerinin yapılması" talimatı verilmiştir.

En son projede ise 2023 Eğitim Vizyonu Pilot Uygulama Çalışmaları Eğitimleri kapsamında Bakanlık yazısında; "sözlü tarih ve patent geliştirme, Sanat Çalışmaları başlığında enstrüman çalma ve Spor başlığında olimpiyat branşlarında hazırlık eğitimleri verileceğinden bu eğitimlerin Bakanlığımızın 19/08/2010 tarihli ve 2010/49 sayılı Genelgesi çerçevesinde ders dışı eğitim çalışmaları kapsamında yüz yüze ve/veya uzaktan eğitim yöntemleriyle yürütülmesi" talimatını vermiştir.

Bakanlık yazısı ekinde yer alan Sözlü Tarih Kılavuzunun "Sözlü Tarih Projesi Genel İlkeler" bölümünde de "Katılımcı öğretmenlerin kendi okullarından seçtikleri öğrencilerle projeye katılmaları beklenmektedir. Ancak, kendi okulunda yeterince başvuru olmayan, öğrenci bulunmayan öğretmenler başka okullardan seçtikleri öğrencilerle de projeye katılabileceklerdir." açıklamasıyla zaten projenin gönüllülük esasına göre olduğu açıkça belirtilmiştir. Zaten hem mevzuat yönünden hem de hukuken bir zorunluk olamaz.

Fakat sitemize iletilen bilgilere göre silsile yoluyla en son okul yöneticilerinin öğretmenlere bu proje görevini zorla verdiği WhatsApp gruplarından talimat verdiği yöndedir. Adı üzerinde "proje ve yarışma" olan bu tür etkinliklere katılımın hayatın olağan akışında gönüllülük üzerine olması gerekmektedir.

Sonuçta Milli Eğitim Bakanlığında bir ödül sistemi bulunmaktadır. Katılanlara hem proje ve yarışmalıdan ödül alabilmekte olduğu gibi hem de bu tür katılımda bulunan öğrencilere teşekkür ve takdir belgeleri verilebileceği gibi öğretmenlere de ödül verilebilecektir. Hatta bu tür katılımlar için öğretmenlere ek hizmet puanı bile verilebilmektedir.

Dolayısıyla "proje ve yarışmalara katılımın sağlanabilmesi için güdülemenin bu bağlamda yapılması gerekmektedir."

Dolayısıyla Milli Eğitim Bakanlığı proje ve yarışmalara katılımın teşvik edilmesi talimatını vermiş olmasına rağmen teşviki, tutanak tutarım, soruşturma açarım, her okul şu kadar proje ile katılacak tehditlerinde bulunmakla eğitim bir yere varamaz.

Ahmet KANDEMİR