18 başlıkta Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliğinde neler değişti?

Yeni Yönetmelik Mülga Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik ile aynı şekilde 657 sayılı Kanunun 134. maddesinin 2. fıkrasına dayanılarak yürürlüğe konulmuştur. Fıkra hükmünde, "Bu kurulların kuruluş, üyelerinin görev süresi, görüşme ve karar usulü, hangi memurlar hakkında karar verebilecekleri ve disiplin amirlerinin tayin ve tespitinde uygulanacak esaslar ile bunların yetki ve sorumlulukları gibi hususlar Cumhurbaşkanınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." denilmektedir.

Yeni Yönetmelikle büyük ölçüde mülga Yönetmeliğin sistematiği muhafaza edilmiş olmakla birlikte Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin gerekli kıldığı zorunlu bazı değişiklikler yapılmış, disiplin kurullarını oluşturma yetkisi verilen makamların -bakan, vali, belediye başkanı- takdir yetkisi artırılmış, büyükşehir belediyesi personeli için yüksek disiplin kurulu görevi encümenden alınarak İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kuruluna devredilmiştir.

Yeni Yönetmelik disiplin kurullarının oluşumu ile çalışma usul ve esasları dışında ayrıca, Kanunda yer alan zamanaşımı, itiraz, yargı yoluna başvuru, cezaların uygulanması, cezaların özlük dosyasından silinmesi konularını da kapsamına almıştır. Yine bir yenilik olarak 134. madde ile verilen yetkinin dışına çıkacak şekilde süreç içerisinde yargı içtihatlarıyla oluşan uygulamaları, mülga Devlet Personel Başkanlığı görüşleriyle sağlanan uygulamaları da mevzuat hükmüne dönüştürmüştür.

Yeni Yönetmelik ile getirilen değişiklikleri kısa başlıklar halinde belirtecek olursak;

-Başbakanlığın ilga edilmesi ve müsteşar ile müsteşar yardımcısı kadrolarının yeni hükümet sisteminde kaldırılmasıyla birlikte yeni Yönetmelikte bu kurum ve unvanlara yer verilmemiş,

- Kurul başkan ve üyelerinin görev süresi iki yıldan üç yıla çıkarılmış, (Madde 19)

- Kurul başkan ve üyelerinin ikinci derece dahil kan ve sıhri hısımlarıyla ilgili toplantılara katılamamasında yakınlık derecesi üçüncü dereceye çıkarılmış, (Madde 22)

- Kurumsal disiplin amirleri yönetmeliklerinin yürürlüğe konulabilmesi için herhangi bir kurumdan görüş alınmasına gerek görülmemiş (Madde 5, Madde 41, Geçici Madde 1), (Öncesinde Devlet Personel Başkanlığı görüşü gerekliydi)

- Tedviren görevlendirilen yöneticilerin disiplin amiri yetkisine haiz olduğu belirtilmiş, (Madde 5)

- Hizmet özellikleri, teşkilat yapıları veya kadro unvanlarındaki farklılık sebebiyle disiplin kurullarını Yönetmelikte öngörüldüğü şekilde oluşturamayan kurumların kurullarını farklı yapıda oluşturabilmesi için herhangi bir kurumdan görüş alınmasına gerek görülmemiş, (Madde 9, 16) (Mülga Yönetmelikte Devlet Personel Başkanlığı görüşü gerekliydi)

- Disiplin kurullarının oluşumunda belirli birim amirlerinin kurul üyesi olmasını zorunlu kılan hükümlere yer verilmeyerek kurulları oluşturmaya yetkili amirlerin -özellikle de valilerin- takdir yetkisi artırılmış, (Madde 9, 10, 11, 12)

- Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alanların kurullarda süresiz olarak görev almasını engelleyen uygulamadan vazgeçilerek, cezasına göre 5 ve 10 yıl süre geçtikten sonra kurullarda görev alma imkanı getirilmiş, (Madde 19)

-Bazı unvanlarda bulunan memurlara verilen cezalarda itiraz mercileri açıklığa kavuşturulmuş, (Madde 25)

- Disipline aykırı fiil veya halin işlendiği sırada memurun görev yerindeki disiplin amiri ve disiplin kurulu yetkili kılınarak vekalet, ikinci görev, geçici görev gibi kadrosunun bulunduğu yer dışında başka bir yerde bulunan ve bulunduğu yerde disiplinsizlik sergileyen memur hakkında işlem yapmaya yetkili amir ve kurullar belirlenmiş, (Madde 24, 25)

- Disiplin soruşturması zorunluluğu getirilmiş, soruşturmayı yapacak görevliler tespit edilmiş (Madde 28)

- Muhakkiklerin soruşturmasını yürüttükleri kişilerden hiyerarşik olarak alt düzeyde olamayacağı belirtilmiş, (Madde 28)

- Muhakkikin çalışma usulü, soruşturma raporunun şekli düzenlenmiş (Madde 29),

- Savunma isteminin şekli düzenlenmiş, savunmanın disiplin amiri tarafından alınması gerektiği, dolaylı olarak muhakkikin savunma alamayacağı hükme bağlanmış, (Madde 30)

- Yüksek disiplin kurullarına yazılı veya sözlü son savunma alma yetkisi verilmiş, (Madde 30)

- Memurlar hakkındaki şikayetlerin taşıması gereken nitelikler ve dikkate alınmayacak şikayetler belirlenmiş, (Madde 38)

- Disiplin cezalarının kamu personeli bilgi sistemine kaydedilmesi uygulamasının dayanağı oluşturulmuş, (Madde 39)

- Kurumsal disiplin amirleri yönetmeliklerinin taşıması gereken şekil şartları düzenlenmiştir. (Madde 41)

Yeni Yönetmelikte, kurumsal disiplin amirlerinin taşıması gereken şekil şartları belirlenmiş olsa da uygulama ve standart birliği sağlanması bakımından kurumsal yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanması öncesinde bir kurum tarafından uygun görüş verilmesini sağlayacak bir düzenleme daha yerinde olurdu.

Ceza teklifinin disiplin ve yüksek disiplin kurullarınca reddedilmesi halinde yetkili amirlerce başka bir ceza verilmesinde Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uyma zorunluluğu (Madde 27) getirilmesi uygulamada sorun oluşturabilecek gibi duruyor. Böyle bir durumda yeniden soruşturma yapılması veya savunma alınması gerekip gerekmediği konusu daha net ifade edilebilirdi.

Ayrıca, disiplin cezalarının mahkemelerce işin esasına girilmeden şekil şartlarındaki eksiklik sebebiyle iptal edilmesi halinde kurumlarca bu eksikliklerin giderilerek ceza verilebileceği yönünde bir hüküm de Yönetmeliğe konulabilirdi.

Sonuç olarak Kanunun verdiği yetki dışına taşmış olsa da yeni Yönetmeliğin istikrar kazanmış yargı kararlarını ve geçmişte Devlet Personel Başkanlığı tarafından uygulama birliği sağlamaya yönelik verilmiş görüşleri bünyesinde barındırdığı ve soruşturma sürecine ilişkin detaylar, soruşturma raporu ve kurumsal yönetmeliklerin taşıması gereken şekil şartlarını düzenlediği için uygulamada yaşanan çoğu soruna çözüm getireceğini değerlendirmekteyiz.