17 soruda memur maaş zammı ve etkileri

06.01.2022 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Mali ve Sosyal Haklara ilişkin Genelge sonrasında 2022 yılında uygulanacak maaş katsayılarının aşağı yukarı belli olması birçok ödemeyi de netleştirdi. Aşağı yukarı ifadesini kullanmamızın sebebi Gengede ilaveten verilen yüzde 2,5 oranındaki zammın yer almamasıdır. Bizim hesaplamalarımızda zam oranı yüzde 30,95 olarak esas alınmıştır. Bu çerçevede 17 soru ve cevapla konuyu açıklamaya çalışacağız.

1- Emekli olacak memurlara ödenecek yol tazminatı ne kadar oldu?

375 sayılı KHK'nın 1/D maddesinde, yukarıdaki kapsama girenlere, 13.558 gösterge rakamının aylık katsayı rakamı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutar tazminat olarak ödenmesi öngörülmüştür.

Ödenecek bu tutardan sadece damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.

2022 yılı Ocak-Haziran döneminde emekli olanlara ödenecek yolluk tutarı;

13.558 x 0,2354541715

= 3.192,29 TL - 24,22 TL

Damga Vergisi

Net ödenecek miktar= 3.168 TL

2- SSK, Bağ-Kur ve Tarım-Bağ-Kur emeklilerinin zammı ne kadar olacak?

SSK, Bağ-Kur ve Tarım Bağ-Kur tarım emeklileri de ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere ve bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranına göre maaşlarını zamlı alıyor. TÜİK, 2021'in son 6 aylık enflasyon rakamını yüzde 25.47 olarak açıkladı. Buna göre emekliler de yeni senede maaşlarını yüzde 25.47 zamlı alacak.

3 - Emeklilere ödenecek alt sınır aylık ne kadar olacak?

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklama ile en düşük emekli aylığı 2.500 liraya yükseltiliyor.

Emekli aylıklarının belli bir tutarın altına düşmemesi için getirilen zorunlu alt sınır aylık tutarı bulunmaktadır. 5434 sayılı Kanun'a göre bağlanacak emekli aylığının alt sınırı 14. derece'nin 2. kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanan emekli aylığıdır. 2022 yılının birinci yarısındaki alt sınır aylık tutarı 4.289,35 TL'dir. 5510 sayılı Kanun'a tabi olanlar içinse alt sınır aylık tutarı farklı düzenlenmiştir.

Buna göre kanunun 55'inci maddesinde bütün sigortalılar için düzenlenen alt sınır aylık memurlar için de geçerlidir. Ayrıca, emekli aylıkları 5510 sayılı Kanun'un ek 19'uncu maddesine göre 1.500 TL'den az olamamaktadır. Ancak Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklamaya göre 5510 sayılı Kanun'un ek 19'uncu maddesine göre ödenen 1.500 TL tutarı Ocak ayından itibaren 2.500 TL'ye çıkarılacaktır. Bunun için kanuni değişikliğe ihtiyaç bulunduğu için kanun teklifi Meclis'e sunulmuştur.

4- En düşük emekli aylığından dul ve yetimler nasıl yararlanacaklardır?

Kanuni düzenleme yapıldıktan sonra Ocak ayından itibaren en düşük emekli aylığı 2.500 liraya yükselecektir. Bu tutar emeklinin dul ve yetimlerine yararlandıkları oranda yansıyacaktır. Yani 2500 TL'nin altında emekli maaşı alan bir emeklinin Ocak ayında 2500 TL'ye yükseltilen emekli maaşının vefat halinde geride bir dul ve 1 yetimi kalmışsa;

2500 x % 50= 1.250 TL dula,

2500 x % 25= 625 TL de yetime ödenecektir.

5- Cumhurbaşkanı ile milletvekili emekli maaşları ne kadar oldu?

Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı, eski Başbakanlar, bakanlar ve milletvekillerine ödenen maaşlar kamuoyuna oldukça abartılı bir şekilde yansıtılmakta ve bu maaşlar üzerinde çok fazla spekülasyon yapılmaktadır. Bu nedenle konu oldukça hassas bir öneme sahiptir.

5510 sayılı Kanun'un 43'üncü maddesinde; Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı, Başbakan, bakanlar ve milletvekillerine emekli maaşının nasıl bağlanacağı detaylı bir şekilde izah edilmiştir. Buna göre bağlanacak emekli maaşı hesabı şu şekilde yapılmakta:

2022 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'na göre Cumhurbaşkanı'na verilecek yıllık ödenek 1.209.000 TL'dir. Bu rakama göre 2022 yılı için belirlenen Cumhurbaşkanı aylık ödeneği:

1.209.000 ÷ 12 = 100.750 TL'dir.

Ayrıca, bu verilere göre Cumhurbaşkanı'nın emekli aylığı: 100.750 x % 40 = 40.300 TL'dir. 2021 yılına göre % 14,4886 oranında bir artış yapıldığı görülmektedir. Elbette Cumhurbaşkanlarına yapılan ödemeler hiçbir şekilde gündeme dahi gelememesi gerekirken maalesef muhalefet adeta bu maaşlar üzerinde tepinmektedir.

TBMM Başkanı ve eski Başbakanların emekli aylığı ise Cumhurbaşkanı emekli aylığının % 75'idir. Buna göre 2022 yılında TBMM Başkanı ve Başbakan'a ödenecek emekli aylığı:

40.300 x % 75 = 30.225TL'dir. Milletvekili emekli maaşı ise; Cumhurbaşkanı'nın emekli aylığının % 45'idir. Bu tutar ise

40.300 x % 45 = 18.135 TL'dir.

Bunların emekli maaşları yıllık olarak Cumhurbaşkanı ödeneğine göre belirlendiği için maaş katsayısındaki artışlar nedeniyle emekli maaşlarında artış olmamaktadır. Dolayısıyla bunların emekli maaşları yıl başında ne kadar ise yıl sonunda da aynıdır.

6- Yüzde 30,95 oranındaki memur maaş zammı Cumhurbaşkanı ve vekil maaşlarını etkiler mi?

Cumhurbaşkanı'nın aldığı maaş ve emekli maaşı, maaş katsayısındaki artışlardan etkilenmemektedir. Yani Cumhurbaşkanı dahil bakanların ve milletvekillerinin emekli maaşları yılda bir defa belirlenmekte ve maaş katsayısındaki artışlardan etkilenmemektedir. Bunların emekli maaşları yıllık olarak Cumhurbaşkanı ödeneğine göre belirlendiği için maaş katsayısındaki artışlar nedeniyle bunların emekli maaşlarında artış olmamaktadır.

Diğer yandan, Milletvekilleri ve bakan maaşları Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emekliliklerine Dair Kanun hükümleri çerçevesinde belirlenmektedir.

Bu kanunun birinci maddesinde; "Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin aylık ödeneklerinin tutarı, en yüksek devlet memurunun almakta olduğu miktardır. En yüksek devlet memuruna ödenenlerden gelir vergisine tabi olmayanlar bu kanuna göre de gelir vergisine tabi tutulmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerine bu madde uyarınca hesaplanacak aylık ödenek tutarının yarısı yolluk olarak ödenir. Bu yolluklar herhangi bir suretle haczedilemez. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri en yüksek devlet memurunun almakta olduğu mali ve sosyal haklardan yararlanırlar" hükmüne yer verilmiştir.

En Yüksek Devlet Memuru ifadesi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için kullanılmaktadır. Dolayısıyla milletvekili ve bakanların maaşlarının kıstas alındığı maaş Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'na ödenen maaştır.

Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için ödenecek maaş tutarı ise mülga 3056 sayılı kanunda düzenlenmiştir. Mülga 3056 sayılı Kanun'un Sözleşmeli Personel başlıklı 35'inci maddesinde: "Başbakanlık merkez teşkilatında, müsteşar kadrolarına atananlar atandıkları kadrolarda sözleşmeli olarak da, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılması hakkındaki hükümlerine bağlı olmaksızın çalıştırılabilir. Bu şekilde istihdam edilen müsteşara 56.400 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık ücret ödenir. Ocak, Nisan, Haziran, Temmuz, Ekim ve Aralık aylarında birer aylık ücreti tutarında ikramiye verilir. Yapılacak diğer ödemeler ile bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulu'nca tespit edilir" hükmüne yer verilmiştir.

Diğer yandan, Bakanlar Kurulu Kararı ile Başbakanlık'ta Çalıştırılacak Sözleşmeli Personel Hakkında Hizmet Sözleşmesi Esaslarında da Başbakanlık Müsteşarı'na sözleşme ücretine ilaveten hangi ödemelerin yapılacağı belirlenmiş olup, bunlar arasında özel hizmet tazminatı, makam tazminatının yarısı ve fazla çalışma ücreti yer almaktadır.

703 sayılı KHK ile yapılan düzenlemeye göre ile Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'na yapılacak ödemeler için, Başbakanlık Müsteşarı'na yapılan ödemelere ilişkin mülga hükümlere atıf yapılmıştır. Dolayısı ile en yüksek devlet memuru aylığı tutar olarak değişmemiş oldu. Bu nedenle maaş katsayısındaki artışlar bakan ve milletvekili maaşını da arttırmaktadır. Buna göre bakan ve milletvekillerine İdari İşler Başkanı'na yapılan aylık ödemelerin 1,5 katı tutarında ödeme yapılmaktadır. Ancak, bakanların maaşı milletvekillerinden biraz daha fazladır. Buna göre Ocak ayında İdari İşler Başkanı'nın net maaşı 32.280 TL olup milletvekillerinin maaşı ise bunun 1,5 katı olan 48.420 TL olacaktır.

7- En yüksek devlet memuru aylığı nedir, nasıl hesaplanır ve Ocak'ta ne kadar oldu?

Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için En Yüksek Devlet Memuru ifadesi kullanılmaktadır. Buna ödenen gösterge ve ek gösterge tutarı olan 1500+8000 rakamı toplamının memur maaş katsayısı ile çarpımından oluşan tutara ise En Yüksek Devlet Memuru Aylığı ifadesi kullanılmaktadır.

Buna göre, 2022 yılı Ocak sonrası En Yüksek Devlet Memuru Aylığı

= 9500 x 0,23545469

= 2.236,81 TL'dir.

8- Kıdem tazminatı tavanı tutarı ne kadar olacak?

1475 Sayılı İş Kanunu'nun 14'üncü maddesinin 2762 Sayılı Kanun'la değişik 13'üncü Fıkrası gereğince; bu kanuna tabi işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçememektedir.

Bu çerçevede, kıdem tazminatı tavanının hesabında bir hizmet yılı için Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'na yapılan emekli ikramiyesi ödemesi esas alınmakta olup, maaş katsayısındaki artışlar, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'na yapılacak emekli ikramiyesini de arttıracaktır. Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'nın emekli ikramiyesine paralel artış gösteren işçilere ödenecek kıdem tazminatı tavanı tutarı 01/01/2022 tarihinden itibaren 10.849 TL olacaktır. Hesaplama ise şu şekilde yapılmaktadır:

1 - Aylık Göstergesi: 1500, Aylık Katsayısı: 0,23545469

1500 x 0,23545469= 353,182

2- Ek Göstergesi: 8000, Aylık Katsayısı: 0,23545469

8000 x 0,23545469 = 1.883,637

3- Kıdem Aylığı Toplam Göstergesi: 500, Aylık Katsayısı: 0,2354541715

500 x 0,23545469 = 117,727

4- Taban Aylığı Göstergesi: 1000, Taban Aylık Katsayısı:

1000 x 3,6853199 = 3.685,319

5- (Aylık Gösterge + Ek Gösterge) X Aylık Katsayısı X 2,15 (% 215)

1500 + 8000 = 9500

9500 x 0,23545469 = 2.236,819

2.236,819 x 2,15 (% 215) = 4.809,16

Buna göre kıdem tazminatı tavanı tutarı = 353,182+ 1.883,637 + 117,727 + 3.685,319 + 4.809,16 = 10.849 TL olacaktır.

9- Mahalli idare personeline ödenen sosyal denge tazminatı ne kadar arttı?

Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) % 120'dir. Yani 9500 * 0,23545469 = 2.684,18 TL'dir.

Sosyal denge tazminatı vergiden istisna tutulmadığı için hem % 15 gelir vergisi hem de 0,00759 oranında damga vergisi kesintisi yapılacaktır.

10- Ocak ayında göreve başlayan bir memur ne kadar maaş alacak?

Göreve Ocak ayında başlayan üniversite mezunu 9/1 derece ve kademedeki bekar bir memur; 5.995,69 TL maaş alacaktır. Yine Ocak ayında başlayan 9/1 derece ve kademedeki bekar bir Uzman Yardımcısı; 10.173,88 TL maaş alacaktır.

11- Ocak ayından itibaren sözleşmeli personelin sözleşme tavanı ne kadar oldu?

Kamu kurumlarında birden fazla sözleşmeli personel statüsünde çalışan personel olduğu için bunların ücret tavanları da oldukça farklıdır. 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 3'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca sözleşmeli olarak çalıştırılan personelin ücret tavanı yüzde 30,955 oranında arttırıldığında 12.887,032 TL olacaktır.

Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 3'üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ücret tavanı yüzde 30,955 oranında arttırıldığında 11.488,49 TL olacaktır. Bilişim personeline yapılan ödemelerde bu tutarın katları olarak belirlenmekte ve bu tutarın beş katını geçememektedir.

12- Ocak'tan itibaren memura verilecek ödül tutarı ne kadar olacak?

Memura yapılacak ödülde esas alınan unsur üstün başarı belgesi almaktadır. Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından uygun görülmesi halinde en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) % 200'üne kadar ödül verilebilmektedir. Bu tutar ise 9500* 0,23545469 * % 200 = 4.473,63 TL'dir. Ancak, yapılacak bu ödeme maksimum tutar olup, kurumlar bu ödemenin üstünde ödeme yapamazlarken altında ödeme yapabilirler.

Görüleceği üzere, memurlara ödül vermeye bakanlar ve valiler yetkili kılınmıştır. Maddede dikkat çeken önemli bir husus da ilişkili bakanların ödül verip veremeyeceği hususudur. Kanunda ilişkili bakanlara bu yönde bir yetki verilmemiştir. Ancak, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı vereceği görüşle bu konuya açıklık getirebilir.

13- 2022 yılında eş ve çocuk yardımı ne kadar oldu?

Yüzbinlerce memurun merak ettiği konulardan birisi de 2022 yılında aile yardımı ödeneğinde ne kadar artış olduğudur. Aile yardımı ödeneği 657 sayılı Kanun'un 202'nci maddesinde düzenlenmiş olup, bu maddeye göre; evli bulunan devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verileceği düzenlenmiştir. Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 2.273, çocuklarından her biri için de 250 gösterge rakamının (72'nci ay dahil olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenmektedir ve bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmamaktadır.

Bu maddeye göre aile yardımı ödeneği tutarını belirleyen iki unsur vardır. Bunlardan birincisi gösterge, ikincisi ise aylık katsayısıdır. Bu çerçevede, 2022 yılının ilk yarısında aile yardımı ve çocuk yardımı ödeneğinin parasal tutarı; aile yardımı ödeneğinin iki unsuru olan eş ve çocuk için ödenen yardım tutarı şu şekilde açıklanabilir. Eş için ödenecek yardım tutarı; 2.273 x 0,23545469 = 535,18 TL Her bir çocuk için; 250 x 0,23545469 = 58,86 TL Çocuk 0-6 yaş grubunda ise; 500 x 0,23545469 = 117,72 TL

14- Yaşlı, engelli ve engelli yakınlarına yapılan ödeme tutarları ne kadar artacak?

Ocak ayından itibaren 2022 sayılı Kanun kapsamında;

a) Engel oranı %70-%100 olanlara 5.253* 0,23545469 = 1.236,84 TL,

b) Engel oranı %40-%69 olanlara 3.502 * 0,23545469 = 824,56 TL,

c) 18 yaş altı engelli yakını aylığı 3.502* 0,23545469 = 824,56 TL,

d) Yaşlılık aylığı 4.387* 0,23545469 = 1.032,93 TL, tutarında ödeme yapılacaktır.

Eğer K Cetveli'ndeki göstergeler dikkate alınmaz da 2022 sayılı Kanun'a bakılırsa ödenecek tutarlar yanlış hesaplanacaktır. Maalesef K Cetveli'ndeki göstergeler bazen ilgili kanunlara işlenmemektedir.

15- İl genel meclis üyelerinin huzur hakları ne kadar artacak?

Ocak ayından itibaren, meclis ve komisyon toplantılarına katıldıkları her gün için; il genel meclisi başkanına 6.026* 0,23545469 = 1.418,84 TL, diğer meclis üyelerine 2.226* 0,23545469 = 524,12 TL tutarında brüt huzur hakkı ödenecektir.

16 - Tayın bedeli nedir, nasıl hesaplanır ve Ocak'ta ne kadar olacak?

Bazı kadrolarda bulunan personele, 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun ve bu kanuna göre çıkarılan Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesine Ait Yönetmelik hükümleri çerçevesinde verilen tutara denilmektedir. Bu tutar 2.100 gösterge rakamı ile maaş katsayısının çarpımından oluşmaktadır. Bu tutar ise 2.100*0,23545469 = 494,45 TL'dir.

17- Şeref Aylığı ile Vatani hizmet tertibinden ne kadar ödeme yapılacak?

Ocak ayından itibaren, Milli Mücadele'ye iştirak eden ve bu sebeple kendilerine İstiklal Madalyası verilmiş bulunan Türk vatandaşları ile 1950 yılında Türk Tugayı'nın Kore'ye ayak bastığı Ekim ayında başlamak ve 1953 yılı Pan-Munjon Ateşkes Anlaşması'na kadar Kore'de fiilen savaşa katılmış olan Türk vatandaşlarına ve 1974 yılında Temmuz 1'inci ve Ağustos 2'nci Barış Harekatı'na Kıbrıs'ta fiilen görev alarak katılmış olan Türk vatandaşlarına, hayatta bulundukları sürece, vatani hizmet tertibinden 6.503 * 0,23545469 = 1.531,16 TL aylık bağlanacaktır.

Hak sahibinin ölümü halinde bu aylık dul eşe ve % 75 oranında bağlanır, ancak dul eşin tekrar evlenmesi halinde kesilir. Bunlardan herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan gelir veya aylık bağlanmadığı gibi, zorunlu olarak sosyal güvenlik kurumlarından birine tabi olmayı gerektiren bir işte de çalışmadığını belgelemek suretiyle yazılı talepte bulunan hak sahiplerinin aylıkları ise yazılı taleplerinin SGK kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden aydan geçerli olmak üzere ve bu durumları devam ettiği müddetçe 30 günlük net asgari ücret tutarı (dul eşler için bu tutarın % 75'i) esas alınarak ödenir.

Vatani hizmet tertibinden aylık bağlananlara aylık ödeme dönemlerinde kendileri için 6.503* 0,23545469 = 1.531,16 TL, dul eşleri için 5.203* 0,23545469 = 1.225,07 TL, diğer yakınları için 3.619* 0,23545469 = 852,11 TL ödeme yapılacaktır.