Uzman öğretmenlik sınavından tezsiz yüksek lisans yapanlar muaf olur mu?

Mecliste görüşülmekte olan Öğretmenlik Meslek Kanununun "Öğretmenlik kariyer basamakları" başlıklı 6. maddesi 3. fıkrasında; "(3)Yüksek lisans eğitimini tamamlayanlar uzman öğretmen unvanı için öngörülen; doktora eğitimini tamamlayanlar ise başöğretmen unvanı için öngörülen yazılı sınavdan muaf tutulur." hükümleri bulunmaktadır.

Peki, "Uzman öğretmenlik sınavından tezsiz yüksek lisans yapanlar muaf olur mu?" sorusu nasıl cevaplandırılır?

Soruya cevap bulmadan önce bir önceki kariyer basamakları hangi kanunla nasıl düzenlenmişti ona bakmamız gerekmektedir.

5204 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ve Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 1. maddesiyle, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesinin sonuna eklenen fıkralar ile kariyer basamakları düzenlenmişti

İşte o yürürlükten kaldırılan madde;

"MADDE 1.- 14.6.1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43 üncü maddesinin sonuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

Öğretmenlik mesleği; adaylık döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrılır. Adaylık dönemini başarıyla tamamlayanlar mesleğe öğretmen olarak atanır.

Kariyer basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim (hizmet içi eğitim, lisansüstü eğitim), etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) puanları ile sınav sonuçları esas alınır. Değerlendirme 100 tam puan üzerinden yapılır. Değerlendirme puanının % 10'unu kıdem, % 20'sini eğitim, % 10'unu etkinlikler, % 10'unu sicil (iş başarımı) ve % 50'sini de sınav puanı oluşturur.

Kariyer basamaklarında yükselecekler değerlendirme puanlarına göre başarı sıralamasına alınır. Değerlendirmeye alınmak için sınav tam puanının en az % 60'ını almış olmak şartı aranır.

Sınav yılda bir defa olmak üzere ÖSYM'ce yapılır.

Alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans öğrenimini tamamlamış öğretmenlerden uzman öğretmenlik, doktora öğrenimini tamamlamış olan öğretmenlerden ise başöğretmenlik için sınav şartı aranmaz. Bu durumda olan öğretmenler kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) ölçütlerine göre değerlendirilir.

Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükseleceklerin gireceği sınav, sınava katılacaklarda aranacak en az çalışma süresi, hizmet içi eğitim veya lisansüstü eğitim nitelikleri, her bir değerlendirme ölçütüne ilişkin hususlar ve puan değerleri, alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans veya doktora öğrenimini tamamlamış olanlardan uzman öğretmenlik veya başöğretmenlik için aranacak kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) şartları ve puan değerleri, branşlar temelindeki uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları, yükselmeye ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşleri alınarak Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Toplam serbest öğretmen kadro sayısı içinde, başöğretmen oranı % 10, uzman öğretmen oranı % 20'dir. Bakanlar Kurulu bu oranları bir katına kadar yükseltmeye yetkilidir."

Görüldüğü üzere eski kariyer basamaklarını düzenleyen ve yürürlükten kaldırılan kanun maddelerinde; "Alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans öğrenimini tamamlamış öğretmenlerden uzman öğretmenlik, doktora öğrenimini tamamlamış olan öğretmenlerden ise başöğretmenlik için sınav şartı aranmaz. Bu durumda olan öğretmenler kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) ölçütlerine göre değerlendirilir." hükümleri bulunmaktadır.

Kanunun bu açık hükmü nedeniyle, uzman öğretmenlik hakkının sınavsız olarak ancak tezli yüksek lisans mezunlarına tanındığı görülmektedir.

Şimdi ise Mecliste görüşülmekte olan Öğretmenlik Meslek Kanununun "Öğretmenlik kariyer basamakları" başlıklı 6. maddesi 3. fıkrasında; "(3)Yüksek lisans eğitimini tamamlayanlar uzman öğretmen unvanı için öngörülen; doktora eğitimini tamamlayanlar ise başöğretmen unvanı için öngörülen yazılı sınavdan muaf tutulur." hükümleri bulunmaktadır. Bu kanun TBMM kabul edilip Cumhurbaşkanı tarafından onaylandıktan sonra Resmi Gazete yayımlanınca yürürlüğe girecektir.

Bu haliyle yürürlüğe girecek olursa girecek olursa "Uzman öğretmenlik sınavından tezsiz yüksek lisans yapanlar muaf olur mu?" sorusunu cevaplamadan önce "Yüksek lisans eğitimi nedir?" sorusuna cevap bulmamız gerekmektedir.

Yüksek lisans eğitimi nedir? Yüksek Lisans (Master), Lisans eğitimi tamamlandıktan sonra devam edilen eğitime verilen isimdir. Tezli ve Tezsiz Yüksek Lisans olarak ikiye ayrılır.

Dolayısıyla çıkacak olan Öğretmenlik Meslek Kanununun Tezli ve Tezsiz Yüksek Lisans ayrımı yapmadığı gibi öğretmenin yüksek lisansı kendi alanında yapıp yapmadığın dair bir kriterde getirmemiştir.

Dolayısıyla Öğretmenlik Meslek Kanununu bu haliyle resmi gazetede yayımlanması halinde yüksek lisanssın tezli olup olmadığına, öğretmen kendi alanında yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın uzman öğretmenlik sınavından muaf sayılması mümkün olabilecektir.

Ahmet KANDEMİR