AYM Başkanı: Bireysel Başvuru Hak ve Özgürlüklerin Teminatıdır

Başkan Özkaya, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla Dolmabahçe Sarayı'nda düzenlenen "Anayasa Mahkemesi 63. Kuruluş Yıldönümü" programında yaptığı konuşmada, Marmara Denizi'nde Silivri açıklarında meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremden etkilenen vatandaşlara "geçmiş olsun" dileklerini iletti.

Hukukun Üstünlüğü ve Anayasa Yargısının Gelişimi

Anayasa Mahkemesinin 63. kuruluş yıl dönümünde hukukun üstünlüğünü ve anayasa yargısının gelişimini konuşmak üzere bir araya geldiklerini belirten Özkaya, farklı ülkelerin anayasa mahkemeleri ve yüksek yargı organları arasındaki işbirliğinin, hukukun üstünlüğünü güçlendirmek, bireysel hakları daha etkili korumak ve küresel çapta adaletin tesisi için kritik bir önem taşıdığını dile getirdi.Özkaya, dünyanın her yerinde, her toplumda, o topluma ilişkin anayasal kimliği ya da o topluma ilişkin ortak toplumsal kimliği oluşturan ilke ve değerlerin en önemli güvencesinin, bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığı olduğunu belirterek, "Bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığı da ancak o faaliyeti yürütecek olan bağımsız ve tarafsız hakimlerin varlığıyla mümkündür. Hakkın ayakta tutulması ve adaletin sağlanması bakımından en önemli sorumluluk yargısal faaliyetlerin baş aktörleri olan hakim ve savcılara aittir." diye konuştu.

Barış ve Adaletin Önemi

Dünyanın dört bir yanında, güç ve zenginlik kaynaklı üstten bakış, faklı dini inançlara olan düşmanlık, yabancı düşmanlığı, ırkçılık, ayrımcılık gibi sosyolojik virüslerden kaynaklı olarak yaşanan savaşlar, haksızlıklar, zulümler ve eşitsizliklerin, vicdanları kanatan derin yaralar açtığını ifade eden Özkaya, "Barış ve adaletin kıymeti, her geçen gün daha da fazla hissedilir hale geliyor." dedi.

Zulümlere Cesaretle Müdahale

Özkaya, uluslararası toplumun da bu sorunlara çoğu zaman geçici çözümlerle yaklaştığını belirterek, "Gazze başta olmak üzere dünyanın dört bir yanında sergilenen zulme, insan hak ve özgürlüklerine ilişkin ihlallere, çocuklar ve kadınlar başta olmak üzere mağdur ve mazlum insanlara karşı yapılan insanlık dışı muamelelere gözler ve vicdanlar kapatılmamalıdır. Yapılan zulümlere ırk, din, dil, renk gibi hiçbir ayrım yapılmadan bir an önce cesaretle ve adaletle müdahale edilmelidir. Bu, insan olmanın zorunlu bir sonucu, yaşamsal bir vicdani borcudur." ifadelerini kullandı.

Anayasa Mahkemesi'nin Kararları

Özkaya, konuşmasını şöyle sürdürdü:"Mahkememiz vermekte olduğu kararlarıyla, Türk Hukuku'nun özgürlük anlayışını evrensel standartlara taşımakta, teorik anayasal güvencelerin pratikte hayata geçirilmesini sağlamakta, böylece de birey ile anayasa arasındaki ilişkiyi somutlaştırmakta ve evrensel insan hakları standartlarının ulusal düzeyde daha hızlı uygulanmasına katkıda bulunmak suretiyle uluslararası insan hakları normlarının iç hukukta daha etkili bir biçimde uygulanmasına zemin hazırlamaktadır."

Bireysel Başvuru Yolunun Önemi

Bireysel başvuru yolunun benimsenmesinin Türk Hukuk tarihindeki en önemli reformlardan birisi olduğunu dile getiren Özkaya, "Bireysel başvuru yoluyla birlikte temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiğini iddia eden herkesin Anayasa Mahkemesi'ne erişebilmesinin önü açılmış ve bu sayede ifade özgürlüğü, mülkiyet hakkı, adil yargılanma hakkı gibi birçok konuda çok önemli kararlar verilmiş ve böylece ülkemizde hukukun üstünlüğü ilkesinin daha da güçlenmesine önemli katkılar sağlanmıştır." şeklinde konuştu.

Anayasa Yargısının Geleceği Sempozyumu

Bu yıl 37 ülkeden 102 temsilcinin katılımıyla "21. Yüzyılda Anayasa Yargısının Geleceği" sempozyumu düzenlediklerini bildiren Özkaya, bu başlığın, teknolojik gelişmeler, küreselleşme, bireysel haklar ve demokratik değerler ışığında anayasa yargısının nasıl şekilleneceğine dair çok yönlü bir tartışma alanı sunduğunu kaydetti.

Teknolojik Dönüşüm ve Hukuk

Özkaya, mahkemenin yapay zekanın hukuk uygulamalarında kullanımı konusunda ciddi çalışmalar yürüttüğünü belirterek, "Önümüzdeki süreçte anayasal denetimin dijitalleşmesi, yapay zeka destekli hukuk analiz sistemleri ve büyük veri analitiği ile hak ihlallerinin önlenmesi gibi alanlarda ilerlemeyi hedeflemekteyiz. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi olarak, teknolojik dönüşümü hukukun temel ilkeleriyle uyumlu hale getirme kararlılığındayız. Zira yargı bağımsızlığını, insan haklarını ve demokratik değerleri koruyarak, hukuk ve teknolojinin kesişiminde adil bir denge kurma misyonumuzun bulunduğunun farkındayız." ifadelerini kullandı.

Dijitalleşme ve Yapay Zeka

Dijitalleşme ve yapay zeka alanında Anayasa Mahkemesine verdikleri destekten dolayı Baykar Teknoloji ekibine teşekkürlerini sunduğunu ifade eden Özkaya, şunları kaydetti:"Yapay zeka bir yandan büyük fırsatlar sunarken aynı zamanda temel hak ve özgürlükler, adil yargılanma hakkı ve veri güvenliği gibi konularda ciddi hukuki tartışmaları da beraberinde getiren bir teknoloji olacaktır. Kanaatimce bu bağlamda karşılaşacağımız en önemli sorulardan birisi, yapay zeka tabanlı sistemlerin anayasal hakları nasıl etkileyeceğidir. Süreç içerisinde özgürlük-güvenlik dengesi, kişisel verilerin korunması ve yargısal süreçlerde algoritmik önyargılar gibi konular, anayasa yargısının temel meseleleri haline gelecektir. Sempozyumun ilk oturumunda, anayasa yargısında dijitalleşmenin getirdiği fırsatları ve potansiyel riskleri ele alarak, hukukun evrensel ilkeleri ışığında çözüm yolları aramaya çalışacağız. Sempozyumumuzun ikinci oturumu olan 'Anayasa Yargısında Yeni Sorunlar ve Fırsatlar' başlıklı kısmı ise günümüz insan hakları mücadelesinin anayasal düzlemde nasıl ele alınması gerektiğini tartışmamız için büyük bir fırsat sunacaktır."

Programa Katılanlar

Programa Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Anayasa Mahkemesi üyeleri, çeşitli ülkelerin Anayasa Mahkemesi başkanları, başsavcılar ve milletvekilleri de katıldı.

Konuşmanın ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve katılımcılar fotoğraf çektirdi.