Askerlik dönemi emeklilikte hizmet başlangıcı olur mu?

Soru : Bizler 2000 yılında Polis memuru olarak mesleğe başladık. 18 ay askerliği meslekten önce yaptık. 2003 yılında 18 aylık askerlik borçlanmasını ödedik. Eski kanuna göre benim sigorta başlangıcım 18 ay geriye gidiyordu fakat 2016 yılında darbe girişiminden sonra K.H. Kararnameyle 18 aylık askerlik başlangıcı geri çekilmez diyerek kanun çıkartmışlar. Emeklilikte 7 yıl ileri tarihe attı, lütfen bunu gündeme getirir misiniz?

Detaylar:

Askerlik dönemi emeklilik yaşının belirlenmesinde memurluk hizmetinin başlangıcı sayılır mı?

Memurların emeklilik yaş gruplarının belirlenmesinde göreve başlama tarihleri, yani işçi, esnaf, memur olarak başlama tarihleri dikkate alınmaz.

Memurların emeklilik yaş gruplarında, yani özellikle kademelendirilmiş yaş gruplarının belirlenmesinde 23/05/2002 tarihine kadar olan toplam hizmet süresine bakılır. Bu tarihten önce geçen ve borçlanma yapılmış askerlik süreleri de bu tarihteki toplam hizmete dahil edilir.

Dolayısıyla, hem askere gidiş tarihi, hem de sigortalı başlangıç tarihi memurların emeklilik yaş gruplarını belirlemez. Mutlaka 23/05/2002 tarihi itibariyle memurluk, işçilik, esnaflık ve bu tarihten önce geçmiş olan ve ne zaman borçlanılırsa borçlanılsın borçlanma yapılan hizmet süreleri toplamı esas alınır.

Özetle;

Birincisi 8 Eylül 1999 tarihinden önce ister işçi, ister esnaf, ister memur olarak en az 1 gün, 2 gün, 3 gün, 1 ay, 2 ay, 5 ay gibi veya daha fazla olacak şekilde SGK primleri yatırılmış çalışmaları olanların (Yedek subaylık, vekil öğretmenlik, vekil imamlık gibi hizmetleri olanlar dahil),

İkincisi 8 Eylül 1999 öncesi hiçbir şekilde çalışması olmayıp 8 Eylül 1999 tarihi ile 23/05/2002 tarihleri arasında işçi, esnaf, memur olarak çalışmaya başlayanların,

Üçüncüsü de memurların emeklilik yaş hesabının yapıldığı kesin tarih olan 23/05/2002 tarihinden önce hiçbir şekilde çalışma süreleri olmayan ve bu tarihten sonra ilk kez çalışmaya başlayanların,

Belirtilen tarihlerden önce geçen askerlik sürelerinin borçlanılması halinde emeklilik yaşları nasıl etkilenecektir?

Birinci olarak; 8 Eylül 1999 tarihinden önce ister işçi, ister esnaf, ister memur olarak en az 1 gün, 2 gün, 3 gün, 1 ay, 2 ay, 5 ay gibi veya daha fazla olacak şekilde SGK primleri yatırılmış çalışmaları olanlar:

Bu durumda olanlar hakkında 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmü uygulanır.

8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışma süreleri olanların ister bu tarihten önce ister bu tarihten sonra 23/05/2002 tarihine kadar yapmış oldukları öğrenim sürelerini borçlanması halinde emeklilik yaş grubunun tespitinde 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmü uygulanır. Şayet bu hüküm uygulanıp 23/05/2002 tarihindeki toplam hizmet süresi borçlanılacak süreler de ve yıpranma süreleri de dahil olmak üzere en az 3 yıl olması halinde emeklilik yaş grupları 58 e, daha fazla olması halinde de toplam hizmetle orantılı olarak daha erken yaşlara ulaşılması sağlanabilmektedir.

Ayrıca, bu durumda olanların emeklilik yaş hesaplaması 5434 Geçici 205 hükmüne göre yapıldığından yıpranma payları uygulanarak tespit edilen emeklilik yaşlarından yıpranma paylarının tamamı indirilir ve bu şekilde de daha önce emeklilik yaşlarını tamamlama açısından avantaj sağlarlar.

İkincisi 8 Eylül 1999 öncesi hiçbir şekilde çalışması olmayıp 8 Eylül 1999 tarihi ile 23/05/2002 tarihleri arasında işçi, esnaf, memur olarak çalışmaya başlayanlar;

Bu durumda olanlar hakkında 5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü uygulanır.

8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf, memur olarak hiçbir şekilde çalışması olmayıp 8 Eylül 1999 ila 23/05/2002 tarihleri arasında memur olarak çalışmaya başlayanlar 60 yaşa tabi olurlar.

Bunlardan ister öğrenim süreleri 8 Eylül 1999 tarihinden önce olsun ister bu tarih ile 23/05/2002 tarihleri arasında olsun öğrenim sürelerini borçlanma yapsalar da emeklilik yaşları değişmez. Değiştirmeme nedeni de kişinin 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf, memur olarak hiçbir şekilde hizmetinin olmamasıdır.

Bu durumda olanların, 8 Eylül 1999 öncesi hiçbir surette çalışması olmadığından, yalnızca askerlik süresini borçlandıklarında hizmet sürelerinin artması sağlanır, ancak kademeli yaş olarak emeklilik yaşları tespit edilmez ve yıpranma payları esas alınarak yaş belirlenmez ve yıpranma paylarının ise 3 yılı geçmemek üzere yarısı emeklilik yaşlarından (erkek memurlar için 60 yaşlarından) indirilir.

Üçüncüsü memurların emeklilik yaş hesabının yapıldığı kesin tarih olan 23/05/2002 tarihinden önce hiçbir şekilde çalışma süreleri olmayan ve bu tarihten sonra ve 2008 yılı Ekim ayından önce ilk kez çalışmaya başlayanlar;

Bu durumda olanlar hakkında da 5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü uygulanır ve ikinci durumda olanlarda aranılan koşullara tabi olurlar. Yani 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf, memur olarak hiçbir şekilde hizmet sürelerinin olmaması tamamıyla emeklilik yaş durumlarının erkek memurlarda aranılan 60 yaş ile sabitlenmesini gerektirmektedir.

Aynı şekilde yıpranma payları esas alınarak yaş belirlenmez ve yıpranma paylarının 3 yılı geçmemek üzere yarısı 60 yaşından indirilir.

Sonuç bağlamında değerlendirmemiz; 8 Eylül 1999 öncesi hiçbir surette çalışması olmayanlar hakkında tamamıyla 5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü uygulanır ve yıpranma paylarının yalnızca 3 yılı geçmemek üzere yarısı emeklilik yaş gruplarından, yani 58 veya 60 yaş grubundan indirilir. Bu durumda olanların 8 Eylül 1999 öncesi, yani bu tarihten önce hiçbir surette fiili olarak SGK primleri ödenmiş çalışması bulunmuyor ve sadece askerlik borçlanması yapılmışsa, mevcut kanuni düzenlemeler bağlamında durumunda hiçbir değişiklik getirmeyeceğini değerlendirmekteyiz.

Ayrıca, Emniyet mensuplarının azami görev yapabilecekleri yaş hadleri 5434 sayılı Kanun Madde 40 hükmünde belirtilmiştir. Bu hükümde belirtilen yaşları dolduranlar zorunlu olarak emekli edilmektedirler. Yine bu hükümde belirtilen yaş hadleri zorunlu çalışma yaş hadleri olduğundan yıpranma süreleri bu yaş hadlerinden indirilmez.

Esasında, bu uygulamanın yeni bir uygulama olmadığını 8 Eylül 1999 tarihinden ve de 23/05/2002 tarihinden bugüne kadar yapılan bir uygulama olduğunu, yani KHK lerle sonradan değiştirilmiş bir uygulama olmadığını belirtmek isteriz.

Ancak, mevcut kanun düzenlemeleri kapsamında yapılan bu uygulamanın değiştirilmesinin, yani 8 Eylül 1999 öncesi fiili çalışması olmayan ve sadece askerlik, okul süresi gibi borçlanma yapılan süreleri olanların da bu tarihten önce memurluk statüsünü veya fiili olarak çalışılmış bir hizmet olarak görünmesini kazanmasını sağlayacak şekilde yeni bir kanun düzenlemesiyle mümkün olabileceğini değerlendirmekteyiz.