Yüzde 60 ve üzeri engelli raporu olanların sosyal güvenlik hakları nasıl olur?

Sosyal güvenlik sisteminde hem engellilikten, hem çalışma gücü kaybı oranından dolayı yaşlılık aylığı bağlanması, hem de malulen emekli aylığı bağlanması uygulaması bulunur ve aylık bağlanma şartları farklı olmaktadır.

Soru: Merhaba, ben 13.08.2013 tarihi itibariyle 399 khk'ya tabi memur olarak görev yapmaktayım. SGK başlangıç tarihim 01.03.2005. Memuriyetten önce SGK lı olarak 210 prim günüm var. 3.evre remisyon dönemi kanser hastası olduğum için %60 engelli raporum var. Forumda %59 ve öncesi için bilgi var ancak %60 ve üzeri için bilgi bulamadım. Hangi şartlarda ve ne zaman emekli olabilirim? Teşekkürler, iyi çalışmalar.

Detaylar:

2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa memurluğa başlamış kişiler 5510 sayılı Kanuna tabidirler ve 5510 sayılı Kanunun ilgili hükümleri şartlarını taşımaları kaydıyla engellilik durumlarından dolayı emeklilik haklarını kazanırlar.

Genel olarak göreve girmeden önce çalışma gücünün % 60'ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilenlere malullük aylığı bağlanmaz. Ancak, malullük aylığı şartlarından farklı olarak engellilik durumlarından dolayı yaşlılık aylığı bağlanır.

5510 Sayılı Kanunda bulunan engellilik nedeniyle yaşlılık aylığı bağlanması kuralları

5510 sayılı Kanunda yer alan hükümler içerisinde özel olarak engelli aylığı olarak bir aylık şekli yoktur.

Memur olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce yukarıda belirttiğimiz şekilde malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı veya engelliliği bulunmasından ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamama durumunda öncelikli olarak;

En az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün (11 yıl) SGK primleri yatırılmış hizmetleri olması kaydıyla yaşlılık aylığına hak kazanırlar.

Ancak, göreve başlamadan önce % 60 veya meslekte kazanma gücünü yitirecek derecede bir engeli olmadığı tespit edilirse, bu defa çalışmaya başladıktan sonraki durumuna bakılır ve memurun çalışma gücündeki kayıp oranına göre engellilikten dolayı yaşlılık aylığı bağlanması şartları oluşur. Bu şartlar da şöyledir;

Memurun engellilik oranı;

- % 50 ila % 59 arasında ise ve bu durumu SGK Sağlık Kurulunca karara bağlanırsa memurun en az 16 yıldan beri sigortalı olması ve 4320 gün,

- % 40 ila % 49 arasında ise ve bu durumu yine SGK Sağlık Kurulunca karara bağlanırsa bu defa memurun en az 18 yıldan beri sigortalı olması ve 4680 gün,

SGK primleri yatırılmış hizmetinin olması şartlarını yerine getirdiklerinde engelliliklerinden dolayı yaşlılık aylığına hak kazanırlar.

Diğer şartlar nelerdir?

Memurun, memurluktan önce işçilik esnaflık süreleri varsa bu süreler yukarıda belirtilen hem sigortalılık süresinin başlangıcında, hem de prim ödeme gün sayılarında dikkate alınır.

Engellilik oran durumunun son tespit yeri Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kuruludur.

Sigortalılık süresi ile SGK primleri yatırılmış hizmet farklıdır

Sigortalılık süresi ile hizmet toplamı farklıdır. Sigortalılık süresi ilk defa sigortalı olarak başlamak koşulu ile bundan sonrası süreçte sigortalılık süresinin bitirilmesi gerekir ve bu ara sürecin mutlaka çalışarak tamamlanması gerekmez.

Ayrıca, göreve başlamadan önce çalışma gücünün en az % 60 ını veya görevlerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedildiğinin SGK Sağlık Kurulunca tespit edilmesi durumunda da memurun malulen emeklilik değil de yaşlılık aylığı bağlanması mümkün olabilmekte, bu durumda da memurun en az 10 yıldan beri sigortalı bulunması ve toplam olarak da 1800 gün SGK primleri yatırılmış hizmetlerinin olması gerekmektedir.

Malulen aylık durumu:

Memurun göreve başladıktan sonra çalışamayacak duruma gelmesi ve bu durumu da göreve başlamadan önceki hastalığının devamı olması halinde veya farklı bir rahatsızlıktan yeni ortaya çıkması halinde, rahatsızlık durumu şayet çalışma gücünün % 60'ını veya görevini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybedecek derecede bir rahatsızlık olduğunun SGK Sağlık Kurulunca karar verilmesi halinde malullük nedeniyle aylık bağlanması gerektiğini, (bu durumda da en az 10 yıldan beri sigortalı olmak + toplam olarak 1800 gün hizmetin olması şartıyla) değerlendirmekteyiz.

Malulen veya çalışma gücü kaybı nedeniyle emeklilikte hangisi talep edilebilir?

Malullük nedeniyle emeklilik:

Göreve başladıktan sonra rahatsızlık oranının % 60 veya üzeri olması halinde ve en az 10 yıldan beri sigortalı olup toplam olarak 1800 gün,

Veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malullük söz konusu olduğunda ise 10 yıl sigortalılık süresi aranmadan sadece 1800 gün,

SGK primleri ödenmiş hizmetlerinin olması şartıyla malullük aylığı bağlanmaktadır.

Bu durumda, memur isterse bu durumunu belgeleyen sağlık kurulu raporlarını ve rapor eklerini Kurumları aracılığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kuruluna gönderilmesi, SGK Sağlık Kurulunca malullük durumunun, yani çalışma gücünüzün en az % 60 ını veya görevinizi yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybedilmesine yönelik bir karar verilmesi halinde, Kurumlarca memurun emekliye sevk işleminin gerçekleştirilmesinin mümkün olacağını değerlendirmekteyiz.

Çalışma gücü kaybı oranı nedeniyle emeklilik:

SGK Sağlık Kurulu şu anki rahatsızlık durumunuzu % 60 ın altında veya meslekte kazanma gücünüzü kaybetmediğinizi tespit ettiği takdirde, bu defa çalışma gücü kayıp oranına göre durumunuzun incelenmesi gerektiğini, bunun şartlarının ise malulen emeklilik şartlarından farklı olarak;

- % 50 ila % 59 arasında olduğu tespit edilirse en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

- % 40 ila % 49 arasında olduğu tespit edildiğinde de en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

hizmet sürenizin olması gereklidir.

Şayet, yine SGK Sağlık Kurulu rahatsızlık durumunuzu % 60 veya üzeri veya meslekte kazanma gücünüzü kaybettiği yönüyle karar verdiğinde ise ister malulen emeklilik isterseniz çalışma gücü kaybı nedeniyle ve belirtilen sigortalılık ve hizmet şartları dahilinde emeklilik talebinde bulunabileceğinizi değerlendirmekteyiz.

Sonuç bağlamında; Rahatsızlık durumunuzun göreve başladıktan sonra oluşması ve bu rahatsızlığınızın malullük kapsamına girse dahi mutlaka malulen emeklilik olarak işlemlerin yapılması değil de isterseniz malullük incelemesi yapılmadan önce sadece çalışma gücü kaybı oranına göre işlemlerinizi yaptırıp belirtilen sigortalılık ve hizmet şartlarını tamamladıktan sonra malullük yerine yaşlılık aylığı bağlanabileceğini değerlendirmekteyiz.

Engellilik veya malullük durumunuza göre bu şartları taşımanız halinde emekli olabileceğinizi değerlendirmekteyiz.

Ayrıca, SGK Sağlık Kurulunun mutlaka raporlarınızı talebiniz halinde maluliyete yönelik yönetmelik kapsamında ve tıbbi açıdan incelemesi ve bu raporlarda yer alan bilgi ve bulgulara göre rahatsızlığınızın gerek çalışma gücünden gerekse malullük açısından karar vermesi gerekir.

Sonuç bağlamında, 2008 sonrası memur olduğunuz için hakkınızda tamamıyla 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Öncelikli olarak bu durumunuzu Kurumunuzla paylaşmanız ve Kurumunuzca da durumunuzun SGK ya iletilip alınacak cevaba göre hareket etmenizi tavsiye edebiliriz.