Tüm EYT'lileri ilgilendiriyor! Emeklilikte kritik kıdem tazminatı detayı

Hükümetin EYT düzenlemesininin ardından emekli olup yine de çalışmaya devam edecek olan vatandaşların "kıdem tazminatı hakkı" alıp almayacağı merak ediliyordu. İşte EYT düzenlemesinden sonra 'kıdem tazminatı hakkı'nın detayları...

Yüksek yargı kararlarına göre çalışanlar tüm çalışma dönemine ait kıdem tazminatını alabilir. Bu konudaki 5 yıllık zaman aşımı süresi de işçinin emeklilik nedeniyle sigorta çıkışının yapıldığı tarihten itibaren değil, işten tamamen ayrıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.

Özel sektör çalışanları sadece en son çalıştığı işyerinde geçen sürelere, memur da kamuda çalıştığı süre üzerinden tazminat alır. Geçerli bir nedene dayanmadan iş sözleşmesi iptal edilen çalışanın işe iade davasını kazanması halinde boşta geçen zamanlar için de kıdem, ihbar tazminatı ödenir.

İki ya da dört defa evlilik olsa dahi bu gerekçeye işten ayrılan kadın çalışanlar kıdeme hak kazanır. Ancak eski eşle yeniden evlenen bu gerekçeyle ayrılıp, kıdem alamaz.

Başta EYT'liler olmak üzere tüm çalışanların kıdem tazminatı konusunda merak ettiği bazı soruların yanıtları şöyle:

1-18 Nisan itibariyle ilk emekli aylığımı aldım ve aynı işyerinde kıdem tazminatı hakkım saklı kalmak kaydıyla çalışmaya devam ediyorum. Bu süreçte kıdeme ilişkin herhangi bir sözleşme imzalamadım. İşten ayrılırken kıdem ödememde emekli olduğum tarihteki brüt maaşım mı dikkate alınacak?

Bazı şirketler Hazine destekli EYT kredisinden yararlanarak çalışmaya devam eden personeline kıdem tazminat ödemesi yaparken, bazıları da işten ayrılma durumunda ödemeyi taahhüt ediyor. Kıdem ödemesinde çalışanın işten ayrılırken giydirilmiş en son brüt ücreti esas alınıyor.

İş yerinde geçirilen her bir yıl için bir aylık (30 gün) brüt ücreti tutarında ödeme yapılıyor. Kıdem tazminatını almadan çalışmaya devam edenler için ise ister işveren işe son versin ister kendiniz istifa edin emeklilikten önce ve sonraki toplam çalışma süresi birleştirilecek. Dolayısıyla son aldığınız brüt ücret dikkate alınacak.

Nisan ayında emekli olduğunuzda 16 bin lira olan brüt ücretiniz 2026'da işten ayrıldığınızda 22 bin liraya çıktıysa bu tutar esas alınacak. İşten ayrıldığınızda 20 yıllık çalışma süresini doldurduysanız 440 bin liraya yakın tazminata hak kazanacaksınız. Fiilen emekliye ayrılmak istenildiğinde emekli aylığı bağlatmadan önceki ve sonraki döneme ilişkin kıdem tazminatı topluca yatırılır.

2- Kıdem tazminatını sıfırlamadan emekli aylığını bağlatanların ihbar, yıllık izin gibi hakları da devam eder mi?
Emekli olan çalışan aynı işyerinde çalışmaya devam etse bile sigorta çıkışının verilmesi zorunlu olduğundan kıdem tazminatına hak kazanıyor. İş Kanunu'na göre emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin mevcut çalışanlardan bir farkı bulunmuyor.

Emekli çalışan da kıdem, ihbar, yılık izin gibi haklara sahip oluyor. İşveren tarafından çıkarılan ya da haklı bir nedenle istifa eden kıdemini alabilir. Emekli aylığı bağlatıp sosyal güvenlik destek primi yatırılanların kıdem tazminatı gibi, ihbar tazminatı, yıllık izin gibi tüm hakları da aynen korunuyor.

3-Kıdem tazminatını alıp çalışmaya devam edenler sonraki döneme ilişkin bir tazminat talebinde bulunabilir mi?
Nisan itibariyle emekli olup kıdem tazminatını sıfırlayıp emekli aylığı bağlatarak aynı ya da başka işyerinde çalışmaya devam edenler yeniden kıdem tazminatı alamazlar. Ancak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında emekli aylığı bağlandıktan sonra bunu kestirip normal çalışmaya geçilebilir.

Bu durumda emekli aylığından feragat edilmiş olur. Bu tarihten sonra çalışıp yeniden emeklilik dilekçesi verildiğinde kıdem tazminatı alınabilir. Bu da bugün itibariyle en düşük aylığın 7500 lira olduğu düşünüldüğünde emekliliği dondurup yeniden çalışmaya devam etmek çok mantıklı görünmüyor.

4- Kadın çalışanlar ikinci evlilik durumunda ve sağlık sorunları nedeniyle işten ayrılırken kıdem tazminatı alabilir mi?
Kadın çalışanlar sadece ikinci değil üç ya da dördüncü evlilik durumunda dahi işten ayrılırken hak kazandığı kıdeme alabilir. Ancak ikinci evliliği eski eşiyle yapması durumunda bu haktan yararlanamaz.

Emekli çalışanlar sağlık sorunlarını gerekçe göstererek kıdem tazminatı alma hakkına sahip bulunuyor. İş Kanunu çalışana sağlık sorunları nedeniyle iş akdini feshetme hakkı veriyor. Uzun süreli tedavi gerektiren sağlık sorunu olanlar kurul raporuyla iş sözleşmesini feshettiklerinde kıdem tazminatı alabiliyor. Emekli çalışanların ihbar süresi kıdem tazminatını sıfırlayan kişilerde emekli aylığı bağlanmasından önceki ve sonraki süreye göre hesaplanıyor.

5-Emekli olup çalışmaya devam edenlerin izin süresi değişiyor mu?
Kıdem tazminatıyla birlikte kullanılmayan izin paralarını alıp aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin izinleri yeni işe girmiş gibi değerlendiriliyor. İzin hakkı kazanmak için bir yıl çalışmak gerekiyor. İlk defa işyerinde çalışmaya başlayanlardaki gibi 14 gün uygulanacak.

Yeni işteki çalışma süreleri 5 yılı dolduktan sonra izin süresi 20 güne çıkacak. Ancak emeklilik öncesi döneme ait izin paralarını almamış EYT'liler aynı işyerinde ilk defa çalışmaya başladıkları tarihe göre hak kazandıkları sürede izin hakkından yararlanmaya devam edecek. Bu konuda yüksek yargı kararı bulunuyor. Emekli aylığı bağlanırken kıdem tazminatını sıfırlamayan, izin paralarını almayan yılda 26 gün izin kullanmaya devam eder.

6- EYT'li olup emekliliğe hak kazanıp işten ayrılanlara da izin paraları ödenir mi?
Kullanılmayan yıllık izinlerin ücreti, iş akdi sona erince yatırılıyor. Emekli olup işten ayrılan EYT'liler kullanmadıkları izin sürelerine ait ücretleri alabilir. Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık izin ücretinin ödenip ödenmemesi işverenin inisiyatifinde bulunuyor.

7-İşe iade davası sürerken boşta geçen süre tazminat hesabına dahil edilir mi?
İş sözleşmesinin geçersiz nedenle feshedildiğinin tespiti halinde işe iade davasını kazanan çalışan ister işe başlatılsın ister başlatılmasın boşta geçen süreye ilişkin doğan ücret ve diğer haklarının ödenmesi gerekir.

Yargıtay kararına göre, işçiye geçersiz sayılan fesih sırasında kıdem, ihbar, izin ücreti ödendiyse 4 aylık boşta geçen süre ilavesiyle son ücrete göre hesaplama yapılması gerekiyor.

8-Sigortasız çalışan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Kıdem tazminatında sigortalı olarak çalışma koşulu bulunmuyor. Ancak bu durumda çalışanın sigortasız olduğu süreyi belgeleriyle ispatlaması gerekiyor. Bunun için sosyal güvenlik il müdürlüğü ya da merkezlerine dilekçeyle başvurarak hizmet tespiti yaptırılması gerekiyor.

Kanıtlama imkanı olmayanların da 5 yıl içinde iş mahkemesine başvurarak hizmet tespit davası açması imkanı bulunuyor. Davayı kazananlar geriye dönük sigortalılıklarının yanı sıra kıdeme de hak kazanır.

HAZAL ATEŞ