2828 atamalarına ilişkin Danıştay İDDK'dan önemli karar

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, haklarındaki koruma kararının kaldırılmış olması nedeniyle reşit oluncaya kadar sosyal hizmet kuruluşlarında kalmayan, bir koruyucu aile yanına yerleştirilmeyen veya ayni yahut nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına gönderilmeyen ilgililerin 2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanıp yararlanamayacağı hususuna ilişkin farkları kararları birleştirdi.

Bu durumda olanların atanamayacağına hükmetti.

Gerekçesi:

2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için, korunmaya muhtaç çocuk hakkında koruma kararı alınmış olunması ve çocuğun, reşit oluncaya kadar sosyal hizmet kuruluşlarında kalmış, bir koruyucu aile yanına yerleştirilmiş ya da ayni veya nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına gönderilmiş olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

Somut uyuşmazlıklarda ise, ilgililer hakkındaki koruma kararının reşit olmadan önce Mahkeme kararıyla kaldırılmasına karar verildiği ve ilgililerin reşit oluncaya kadar sosyal hizmet modellerinin herhangi birinden yararlanmadığı anlaşılmaktadır.

Öte yandan, her ne kadar koruma kararının kaldırılmasına ilişkin kararlar ilgililere, veli/vasi yahut yasal temsilcilerine tebliğ edilmemiş ise de, bu durumun ilgililerin on sekiz yaşından önce fiilen ve hukuken Devlet korumasından yararlanmadığı, diğer bir ifadeyle, sosyal hizmet modellerinin herhangi birinden yararlanmadığı gerçeğini değiştirmeyeceği açıktır.

Bu durumda, haklarındaki koruma kararının kaldırılmış olması nedeniyle reşit oluncaya kadar sosyal hizmet kuruluşlarında kalmayan, bir koruyucu aile yanına yerleştirilmeyen veya ayni yahut nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına gönderilmeyen ilgililerin 2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için gerekli olan şartları birlikte taşımadığı sonucuna varılmaktadır.

T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/67
Karar No : 2022/71

BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR

Samsun Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 19/10/2022 tarih ve E:2022/10, K:2022/11 sayılı kararıyla; vekili tarafından, Samsun Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 28/06/2022 tarih ve E:2022/117, K:2022/994 sayılı kararı ile İzmir Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 28/04/2022 tarih ve E:2022/160, K:2022/950 sayılı kararı ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 10. İdari Dava Dairesinin 27/01/2022 tarih ve E:2021/2559, K:2022/193 kararı arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenilmesi nedeniyle,

"Aykırılığın, davanın reddi yolundaki Samsun Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı ''Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun"un 3/C maddesinin 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakimi 'ın açıklamaları dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:

I- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI :

A- SAMSUN BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 3. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2022/117 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istemin özeti: Davacı tarafından, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı çocuk yuvası ve yetiştirme yurtlarında kaldığı belirtilerek adına 'Form A Belgesi' düzenlenerek işe yerleştirilmesi talebiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin Valiliği Çocuk Evleri Sitesi Müdürlüğünün 10/02/2021 tarih ve E-335041 sayılı işleminin iptali istenilmiştir.

Ordu 2. İdare Mahkemesinin 26/11/2021 tarih ve E:2021/301, K:2021/882 sayılı kararının özeti:

2828 sayılı Kanun ile Korunmaya Muhtaç Çocukların İşe Yerleştirilmesine İlişkin Tüzük hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, korunmaya muhtaç bir çocuk adına 'Form (A) belgesi' düzenlenebilmesi için; çocuk hakkında alınmış bir koruma kararının olması ve çocuğun reşit olduğu tarih itibarıyla ilgili sosyal hizmet modellerinin birisinden yararlanmaya devam etmesi gerektiği,

Olayda; davacı hakkındaki koruma kararının, reşit olmadan önce kaldırılmasına karar verilmişse de, bu kararın davacıya, veli/vasi yahut yasal temsilcisine tebliğ edilmediğinin görüldüğü, olası hukuki sonuçlarına itiraz etme olanağı tanınmayan kararın davacı için hüküm doğuracağının kabulünden bahsedilemeyeceği, bu nedenle 18 yaşını bitirinceye kadar davacının koruma kararının hukuken geçerliliğini koruduğu, her halükarda davacının reşit oluncaya kadar sosyal hizmet modellerinden fiilen yararlanmamış olsa dahi bu durumun idarenin bakım ve gözetim yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı, davacının başvurusunun reddedilmesine gerekçe olamayacağı ve bu durumun olumsuz sonuçlarının davacıya yükletilemeyeceği sonucuna varıldığı,

Bu durumda; ''Form-A belgesi''nin düzenlenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.

Samsun Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 28/06/2022 tarih ve E:2022/117, K:2022/994 sayılı kararının özeti:
İlgili mevzuat hükümleri uyarınca, 2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için, korunmaya muhtaç çocuk hakkında koruma kararı alınmış olunması ve çocuğun, reşit oluncaya kadar sosyal hizmet kuruluşlarında kalmış, bir koruyucu aile yanına yerleştirilmiş veya ayni veya nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına gönderilmiş olması şartlarının gerçekleşmesi gerektiği,

Bakılan uyuşmazlıkta, 05/09/1984 doğumlu olan davacı hakkındaki koruma kararının, Kurumun talebi üzerine, Sulh Hukuk Mahkemesinin 05/05/1988 tarih ve E:1988/99, K:1988/115 sayılı kararıyla reşit olmadan önce kaldırıldığı, dolayısıyla davacının reşit olmadan önce ilgili yurttan ayrılarak kurum ile bağlantısını kestiği ve başka sosyal hizmet modellerinden de yararlanmadığı ve söz konusu kararın temyiz edilmemesi nedeniyle hukuk aleminde varlığını sürdürdüğü dikkate alındığında, 2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için gerekli şartları haiz olmadığı anlaşılan davacının, hakkında form (A) belgesi düzenlenmesi istemiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararında da hukuki isabet bulunmadığı,

Nitekim; benzer bir uyuşmazlıkta verilen Kastamonu İdare Mahkemesinin 16/04/2021 tarih ve E:2021/217, K:2021/526 sayılı ısrar kararının bozulmasına ilişkin Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 07/02/2022 tarih ve E:2021/3107 K:2022/349 sayılı kararının da bu yönde olduğu,

Öte yandan, davacı tarafından, annesinin, ayni veya nakdi yardım yapılmak şartıyla kendisini yanına almak için başvurduğu ve buna istinaden koruma kararının Mahkemece kaldırıldığı, dolayısıyla ayni veya nakdi yardım yapılmak suretiyle Kurumun sosyal hizmet modellerinden birinden yararlandığı ileri sürülmüş ise de, Dairelerince yapılan ara kararına verilen cevap yazısı ve eki bilgi ve belgelerden, davacıya 1995 yılı Haziran ayına kadar ayni veya nakdi yardım yapıldığının, reşit oluncaya kadar bu yardımın yapılmadığının görülmesi karşısında, davacının bu iddiasına itibar edilmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüne, Ordu 2. İdare Mahkemesinin 26/11/2021 tarih ve E:2021/301, K:2021/882 sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine kesin olarak karar verilmiştir.

B- İZMİR BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 6. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2022/160 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istemin özeti: Davacı tarafından, çocuk esirgeme yurdunda kaldığından bahisle yetiştirme yurdunda kalanlarla ilgili olarak memur kadrosuna atanma hakkından yararlanmak amacıyla adına Form A belgesi düzenlenmesi talebiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin Valiliği Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Müdürlüğünün 19/11/2019 tarih ve E.2919766 sayılı işleminin iptali istenilmiştir.

Uşak İdare Mahkemesinin 16/12/2021 tarih ve E:2021/238, K:2021/589 sayılı kararının özeti:

19/02/2014 tarihinde yürürlüğe giren 6518 sayılı Kanun ile yapılan değişikliğe kadar 2828 sayılı Kanun'un ek 1. maddesinden yararlanma ve başvuru süresi yönünden "reşit olana kadar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından bakılmak ve korunmak" koşulu dışında bir koşul bulunmadığı, bu tarihten itibaren reşit olana kadar korunma ve bakılma koşulu dışında, (i) Haklarında korunma veya bakım tedbir kararı alınmış olmak, (ii) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının sosyal hizmet modellerinden reşit olduğu tarih itibarıyla yararlanmak, (iii) Bu hizmetlerden yararlanma süreleri fasılalı olarak geçen süreler dahil iki yıldan az olmamak ve (iv) 18 yaşını doldurdukları ve korunma veya bakım tedbir kararının sona erdiği tarihten itibaren iki yıl içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına başvurmak koşullarının getirildiği, 7103 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle bu koşullardan başvuru süresi koşulunun beş yıla çıkarıldığı ve bu sürenin maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce hak sahibi olanlar bakımından 2828 sayılı Kanun'un geçici 16. maddesinin yürürlüğe girdiği 27/03/2018 tarihinden itibaren beş yıl olarak uygulanacağının kurala bağlandığı,

Uyuşmazlıkta; 21/03/1981 doğumlu davacının, Sulh Hukuk Mahkemesinin 26/02/1989 tarih ve E:1989/81, K:1989/126 sayılı kararıyla koruma altına alınmasına karar verilmesi üzerine önce İstanbul Çocuk Yuvası Müdürlüğüne yerleştirildiği, sonrasında Yetiştirme Yurdu Müdürlüğüne nakledildiği, ancak annesinin çocuklarını yanına almak istediğini belirterek dilekçe vermek suretiyle davacı hakkındaki koruma kararının kaldırılmasını talep ettiği, anılan talep üzerine düzenlenen sosyal inceleme raporunda, "davacının kurum bakımını ısrarlı bir şekilde reddederek bir daha yetiştirme yurduna dönmeyi kabul etmemesi ve annenin çocuklara sevgi dolu yaklaşımları göz önüne alındığında, hakkındaki koruma kararının kaldırılmasının yararlı olacağı" görüşünde bulunulduğu, bunun üzerine 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 27/04/1995 tarih ve E:1995/338, K:1995/257 sayılı kararla davacı hakkındaki koruma kararının kaldırıldığı ve kaydının 30/05/1995 tarihinde silinerek davacının annesine teslim edildiğinin görüldüğü,

Bu durumda, davacı hakkındaki koruma kararının, annesinin bu yöndeki talebi üzerine 18 yaşını ikmal etmeden 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27/04/1995 tarih ve E:1995/338, K:1995/257 sayılı kararı ile reşit olmadan önce kaldırılmasına karar verilmiş ise de; söz konusu kararın davacıya ya da yasal temsilcisine tebliğ edildiğine ilişkin bir bilgi ya da belgenin bulunmadığı dikkate alındığında, davacı için hüküm doğuracak bir karardan bahsedilemeyeceği ve 18 yaşını bitirinceye kadar davacının koruma kararının geçerliliğini koruduğu, davacının reşit oluncaya kadar sosyal hizmet modellerinden yararlanmamış olmasının idarenin bakım ve gözetim yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı ve davacının başvurusunun reddedilmesine gerekçe olamayacağı, bu durumun olumsuz sonuçlarının davacıya yükletilemeyeceği hususları göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu işlemde "neden ve konu" unsuru yönünden hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.

İzmir Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 28/04/2022 tarih ve E:2022/160, K:2022/950 sayılı kararının özeti:

Uşak İdare Mahkemesinin 16/12/2021 tarih ve E:2021/238, K:2021/589 sayılı kararının usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.

C- İSTANBUL BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 10. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2021/2559 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istemin özeti: Davacı tarafından, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun Ek-1. maddesi uyarınca "Form-A" belgesi düzenlenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Valiliği Çocuk Evleri Sitesi Müdürlüğünün 16/12/2020 tarih ve 2842825 sayılı işleminin iptali istenilmiştir.

İstanbul 14. İdare Mahkemesinin 13/07/2021 tarih ve E:2020/1847, K:2021/951 sayılı kararının özeti:

2828 sayılı Kanun ile Korunmaya Muhtaç Çocukların İşe Yerleştirilmesine İlişkin Tüzük hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, korunmaya muhtaç bir çocuk adına 'Form (A) belgesi' düzenlenebilmesi için; çocuk hakkında alınmış bir koruma kararının olması ve çocuğun reşit olduğu tarih itibarıyla ilgili sosyal hizmet modellerinin birisinden yararlanmaya devam etmesi gerektiği,

Olayda, davacı hakkındaki koruma kararının reşit olmadan önce kaldırılmasına karar verilmişse de, sosyal hizmet kuruluşunun talebi üzerine davacı ya da yasal temsilcisi hasım olarak gösterilmeden hüküm kurulduğu, söz konusu kararın davacıya ya da yasal temsilcisine tebliğ edilmediği dikkate alındığında, davacının koruma kararının kaldırılmasına dair kararın davacı üzerinde sonuç doğurduğundan bahsedilemeyeceği, bu nedenle 18 yaşını bitirinceye kadar davacının koruma kararının geçerliliğini koruduğu, davacının reşit oluncaya kadar sosyal hizmet modellerinden yararlanmamış olmasının ise, idarenin bakım ve gözetim yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı, davacının başvurusunun reddedilmesine gerekçe olamayacağı ve bu durumun olumsuz sonuçlarının davacıya yükletilemeyeceği anlaşıldığından, davacının 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun Ek-1. maddesi uyarınca Form A belgesi düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 10. İdari Dava Dairesinin 27/01/2022 tarih ve E:2021/2559, K:2022/193 sayılı kararının özeti:

İstanbul 14. İdare Mahkemesinin 13/07/2021 tarih ve E:2020/1847, K:2021/951 sayılı kararının usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.

II- İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:

Uyuşmazlıklarda, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı çocuk yuvası ve yetiştirme yurtlarında kalan davacılar, işe yerleştirilmek amacıyla 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun Ek-1. maddesi uyarınca haklarında "Form-A" belgesi düzenlenmesi istemiyle başvurularda bulunmuşlar, taleplerinin davalı idareler tarafından reddedilmesi üzerine açılan davalarda aynı konuda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT :
...

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

Başvuruya konu olan kararlar arasındaki aykırılığı; 2828 sayılı Kanun uyarınca mahkeme kararı ile koruma altına alınan, ancak reşit olmadan önce mahkeme kararıyla koruma kararı kaldırılan kişiler hakkında, koruma kararının kaldırılmasına dair mahkeme kararının kendilerine veya yasal temsilcilerine tebliğ edilmemesi ve reşit oldukları tarih itibarıyla sosyal hizmet modellerinin birinden yararlanmamaları nedeniyle 2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesi uyarınca Form-A belgesi düzenlenip düzenlenemeyeceği hususu oluşturmaktadır.

2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için, korunmaya muhtaç çocuk hakkında koruma kararı alınmış olunması ve çocuğun, reşit oluncaya kadar sosyal hizmet kuruluşlarında kalmış, bir koruyucu aile yanına yerleştirilmiş ya da ayni veya nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına gönderilmiş olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

Somut uyuşmazlıklarda ise, ilgililer hakkındaki koruma kararının reşit olmadan önce Mahkeme kararıyla kaldırılmasına karar verildiği ve ilgililerin reşit oluncaya kadar sosyal hizmet modellerinin herhangi birinden yararlanmadığı anlaşılmaktadır.

Öte yandan, her ne kadar koruma kararının kaldırılmasına ilişkin kararlar ilgililere, veli/vasi yahut yasal temsilcilerine tebliğ edilmemiş ise de, bu durumun ilgililerin on sekiz yaşından önce fiilen ve hukuken Devlet korumasından yararlanmadığı, diğer bir ifadeyle, sosyal hizmet modellerinin herhangi birinden yararlanmadığı gerçeğini değiştirmeyeceği açıktır.

Bu durumda, haklarındaki koruma kararının kaldırılmış olması nedeniyle reşit oluncaya kadar sosyal hizmet kuruluşlarında kalmayan, bir koruyucu aile yanına yerleştirilmeyen veya ayni yahut nakdi yardım yapılarak ailesinin yanına gönderilmeyen ilgililerin 2828 sayılı Kanun'un Ek 1. maddesinden yararlanabilmek için gerekli olan şartları birlikte taşımadığı sonucuna varılmaktadır.

III- SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, davanın reddi yolundaki Samsun Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 28/06/2022 tarih ve E:2022/117, K:2022/994 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 22/12/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.