Memura verilecek refakat izninde sorunlu dört konu

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun "Hastalık ve refakat izni "başlıklı 105 inci maddesinin son fıkrasında, "Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır." hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Refakat iznine ilişkin esaslar" başlıklı 10 uncu maddesinde, "(1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;

a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,

b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin,

ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi halinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.

(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.

(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.

(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması halinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur." hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde aşağıda yer verilen değerlendirmeler yapılmaktadır:

Refakat İznine Esas Teşkil Eden Raporda Bulunması Gerekli Hususlar

v Refakat sebebiyle izin verilecek sağlık kurulu raporunda şu hususların bulunması gerekmektedir: - Refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunacağı, sürekli ve yakın bakım gerektiği, en fazla üç ay süreli olarak refakat süresi ve eğer varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer almalıdır. Bu ifadelerin tümü bulunmalıdır. Söz konusu raporda refakatçinin adı ve soyadının bulunması zorunlu değildir.

v Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamayacaktır. Buradaki dönem ifadesinden anlaşılması gereken refakat izninin başlangıç ve bitiş tarihidir.

v 657 sayılı Kanunun ilgili hükmünde ".üç aya kadar izin verilir." ibaresi geçtiğinden bu iznin verilmesi konusunda idarenin takdir hakkı bulunmamaktadır. Dolayısıyla idare rapordaki şartları sağlayan memura bu izni vermek zorundadır.

Refakat Edilecek Hastaya Bakacak Başka Kişilerin Olması Durumunda Refakat İzni ve Refakat İzninin Süresi

v Hasta olan kişiye bakabilecek başka kişilerin olması halinde de ilgili memura talebi halinde bu iznin verileceği, yürürlükteki mevzuatta bu konuda bir kısıtlama bulunmadığı anlaşılmaktadır.

v Refakat izninin başlangıç tarihi sağlık kurulunca verilen raporda belirtilen tarihtir. Bu tarih dışında bir tarih idare tarafından belirlenemeyecektir.

v Refakat izni üç aya kadar verilecektir. Süre raporda belirtilir. Ancak gerekli görülürse bu süre bir katına kadar uzatılabilecektir. Bu nedenle süre altı ayı geçmemelidir. Altı ay azami süre olarak belirtildiğinden bu süre kadar izin kullanan memura aynı hastalıktan dolayı tekrar refakat izni verilemeyeceği ve farklı hastalık teşhisi sebebiyle aynı kişi için yeniden refakat izni verilebileceği, aynı memurun farklı bir kişi için yeniden refakat izni alabileceği değerlendirilmektedir.

v Söz konusu iznin raporda belirtilen süre kadar kullanımı esastır. Azami sürenin aşılmaması kaydıyla ve her defasında rapor alınması ve raporda gerekli şartların sağlanması koşuluyla refakat izninin kısım kısım kullanılabileceği anlaşılmaktadır.

v Aynı kişi ve aynı vakadan dolayı verilecek toplam refakat süresi en fazla altı ay olacaktır. Bu altı aylık süreden kasıt ise memurun memurluğu boyunca geçen altı aydır. Bu sebeple, bu hükümde ifade edilen altı aydan bir yıl içerisindeki altı ay şeklinde bir çıkarım yapılmaması gerekmektedir.

v Memur refakat iznini kullanırken aylık ve özlük hakları korunacaktır.

Memurun Refakat İznine Esas Teşkil Eden Almış Olduğu Sağlık Kurulu Raporunu Teslim Etmesi Gereken Süre

v Memurun almış olduğu sağlık kurulu raporunu kurumuna hangi sürede teslim edeceğine dair mevzuatta açık bir hüküm bulunmamaktadır. Alınan raporun mümkün olan en kısa sürede kuruma iletilmesi gerekmekte olup mezkur Yönetmelikte hastalık izninin verilmesi hususundaki 7 nci maddede belirtilen esaslar kıyasen uygulanabilecektir. Bu sebeple, raporun aslının veya bir örneğinin en geç raporun düzenlendiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar elektronik ortamda veya uygun yollarla (kısa mesaj, whatsupp mesajı, fax, mail vd.) bağlı olunan disiplin amirine intikal ettirilmesi, örneği gönderilmiş ise rapor süresi sonunda aslının teslim edilmesi zorunludur.

SGK ile Anlaşması Bulunmayan Sağlık Hizmeti Sunucularından Alınan Raporun Durumu

v Refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil eden sağlık kurulu raporunun SGK ile anlaşması olmayan özel hastanelerden alınması konusunda da refakat izniyle ilgili hükümlerde açık bir düzenleme yoktur. Bu sebeple mezkur Yönetmeliğin 5 inci maddesinde hastalık memurun almış olduğu hastalık raporunun SGK ile anlaşması olmayan sağlık hizmeti sunucularından alınması sonucunda 10 günü geçen istirahat raporları hakkında SGK ile anlaşmalı sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onaylanması gerektiği kıyasen uygulanmalıdır.