Ölüyü sanal alemde yaşatmak depresyona sokar
Yapay zeka şirketleri, ölen kimseleri sanal alemde yaşatacak çalışmalar yürütüyor. Örneğin bir anne kaybettiği evladını her gün ekranda ya da hologram olarak görebilecek ve onunla konuşabilecek. Peki bunun sosyal, psikolojik, dini sonuçları nasıl olacak?
İnternet dünyasının geleceği olarak tanımlanan Metaverse'te gerçek dünyada ölen kişilerin sanal evrende yaşamalarına yönelik çalışmalar yürütülüyor. Bu çalışmalardan birini yürüten Somnium Space isimli Metaverse şirketi insanların sanal evrende "yaşamasını" sağlayacak bir özellik geliştirdiklerini duyurdu. Çalışma kapsamında veriler kaydedildikten sonra, kullanıcıların kendisi gibi hareket eden ve konuşan bir avatarı ortaya çıkarıldı. Ancak bu çalışma beraberinde birçok soruyu ortaya çıkardı.
PSİKOTİK DURUMLARA SEBEBİYET VERİR
Klinik Psikolog Dr. Rukiye Karaköse, insanların her türlü duyguyu yaşaması gerektiğini belirterek, "Hayatta güzel günler ve olaylar olduğu gibi acılar ve kayıplar da kaçınılmaz şekilde yaşanacaktır. Sağlıklı bir yetişkine düşen bu kayıpların acısını yaşayıp, yasını tuttuktan sonra bu kaybın varlığını kabul ederek yaşamına devam etmesidir. Sanal gerçeklik uygulaması ile vefat eden yakınını görmek ilk bakışta teselli edici bir seçenek gibi görünebilir. Ancak kişiyi gerçeklikten uzaklaştırma ihtimali yüksektir. Belli bir süre kişiyi mutlu eder fakat sonra kişinin beş duyu organı karşındakinin gerçek olmadığını anladığında ciddi sıkıntılar oluşabilir. Zamanla dissosiyasyon, gerçeklikten kopma ve hayal aleminde yaşama gibi psikotik durumlara sebebiyet verebilir. Ruh sağlığı açısından tavsiye etmek mümkün değil" dedi.
DEPRESYON VE HALÜSİNASYON BAŞLAR
Uzman Klinik Psikolog Sedat Tanış ise bu sanal olayın, yaşayan kişiyi gerçeklikten kopartıp psikoza götürebileceği uyarısında bulunarak şunları kaydetti: "Belli bir süre mutlu olan birey sonrasında yoksunluk çekmeye başlar ve hayat ona keyif vermez. Zamanla birey halüsinasyonlar görmeye, sesler duymaya başlar, rüyalarına girer. Sanal alemin gerçek olmadığını farkettiği her an mutsuzluğuna mutsuzluk eklenir ve kişide belli bir süre sonra depresyon başlar."
Ahlaki ve dini kurallar dikkate alınmalı
İslam'da ölümün, ahiret için dirilişin ilk kapısı olduğunu belirten Prof. Dr. Mustafa Karataş, "Bunlar her ne kadar canlı gibi sohbet edip, cevap da verse sonuçta aslı değil. Aslından ayırt edilemeyecek boyutta ve kabiliyette bir avatar ise insan kopyalama türüne girer ki, bu caiz olmaz. Ayrıca ticari bir sektör oluşturulması etik açısından istismara açık bir konu. Bu yüzden sanal alemde önce ahlaki ve dini kurallar ele alınmalı, sonra bu tür uygulamalar bir denetim altına alınarak gerçekleştirilmelidir" dedi.