Sözleşmeli personel müdür kadrolarına vekalet ettirilebilir mi?

Kamu kurum ve kuruluşlarında çeşitli statülerde sözleşmeli personel istihdamı yapılmaktadır. Örneğin; 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 49'uncu maddesinde belirlenen sınıf ve kadrolarla sınırlı olmak üzere çalıştırılan sözleşmeli personel gibi.

Anayasa'da asli ve sürekli kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde katı bir statü hukukuna tabi olan memurlar ve diğer kamu görevlilerinin istihdam edilmesi öngörülmüş ve bu husus Anayasa'nın 128'inci maddesinde açıkça belirtilmiştir. O halde devletin, kamu tüzel kişilerinin ve kamu iktisadi teşebbüslerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları asli ve sürekli kamu hizmetlerini devlet memurları vasıtası ile yerine getirme zorunluluğu bulunmaktadır. Asli ve sürekli olmayan bazı hizmetler de memurlara göre daha esnek statüde olan sözleşmeli personel veya geçici personel vasıtası ile yerine getirilecektir.

Diğer taraftan uygulamada, memurlar tarafından yürütülen bazı asli ve sürekli hizmetlerin 657 sayılı Kanun'un 4/B maddesi çerçevesinde istihdam edilen sözleşmeli personele, 5393 sayılı Kanun'un 49'uncu maddesinde memurlar tarafından yürütülecek bazı hizmetlerin de memur kadroları karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli personele yaptırılması öngörülmüştür.

Uygulamada memurların yürüttüğü bazı kamu hizmetlerinin sözleşmeli personele gördürülmeye başlanması, sözleşmeli personelin dolu veya boş memur kadrolarına vekalet ettirilip ettirilemeyeceğini de gündeme getirmiştir.

Vekaleten atamanın gerekçesinde, kamu hizmetlerinin kesintisiz olarak yürütülmesi için bu görevleri yürüten memurların geçici bir süre görevlerinden ayrı kalmaları durumunda veya kadroların boşalması halinde, boşalan veya dolu olup da geçici süreliliğine görevinden ayrı kalanların yürüteceği hizmetlerin yerine getirilmesinde kurum içinden, diğer kurumlardan veya hiçbir kamu görevi olmayan kişiler arasından (açıktan) atama yapılarak hizmetlerin kesintisiz olarak yürütülmesinin amaçlandığı görülmektedir.

Sözleşmeli personelin yürüteceği hizmetler özel mevzuatında belirlenen hizmetlerin görülmesiyle sınırlıdır. Diğer memur kadrolarının yürüteceği hizmet ve görevlerin yine memur statüsünde bulunan kişilerce sağlanması gerekir. Sözleşmeli personelin memurların yerine vekalet edeceğine dair bir düzenleme mevzuatta yer almamaktadır.

Maliye Bakanlığı'nın bir görüş yazısında (Tarih: 15.2.2006, Sayı: 2189); 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4 üncü maddesi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 49'uncu maddesinden bahsedilerek, belediye ve bağlı kuruluşlarında, avukat, mimar, mühendis, şehir ve bölge plancısı, çözümleyici ve programcı, tabip, uzman tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, teknisyen ve tekniker gibi sadece uzman ve teknik personel kadro unvanlarına ilişkin görevlerde sözleşmeli personel çalıştırılabileceği, yönetim kademeleri arasında yer alan "İmar Müdürü" veya "Fen İşleri Müdürü" kadro unvanları gibi birim yetkilisi kadro unvanları esas alınarak sözleşmeli personel çalıştırılmasının mümkün olmadığı belirtilmiştir.

Dönemin DPB vermiş olduğu bir görüş yazısında (Tarih: 25.04.2011, Sayı: 7454); 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/B maddesi çerçevesinde sözleşmeli istihdam edilen mühendislerin sözleşmelerinde belirtilmemişse birim amiri mühendisi olarak görevlendirilemeyeceği, ayrıca memur kadrolarına ilişkin görevlerin sözleşmeli personele vekaleten gördürülemeyeceği değerlendirilmektedir denilmiştir.

Sayıştay 2022 yılı denetim raporlarında bir belediye ile ilgili olarak yapmış olduğu bulguda; Belediye başkanı oluruyla mevzuatta yeri olmayan ancak uygulamada hiyerarşik olarak müdür veya şef gibi yönetici kadrolarıyla aynı konuma denk gelen ''Genel Koordinatör'' unvanıyla kadrosu sözleşmeli olan personel görevlendirilmiş olduğu, bu kişilerin ihale yetkilisi olarak bazı işlemlere imza attığı, birim yetkilisi sıfatıyla taşınır talep ettiği ve bazı ödeme emri belgelerine gerçekleştirme görevlisi olarak imza attığı belirtilerek; mevzuatta öngörülmeyen kadroların bu şekilde ihdas edilmiş sayılarak iş ve işlemlerin kararlarını sözleşmeli personele aldırtmak, memurların amiri olacak şekilde hiyerarşik yapıyı bozmakta ve mevzuat hükümlerine açıkça aykırılık teşkil etmektedir denilmiştir.

Sayıştay 2021 yılı denetim raporlarında bir belediye ile ilgili olarak yapmış olduğu bulguda; sözleşmeli personelin müdürlük kadrosuna asaleten atanması mümkün olmadığı gibi vekaleten, tedviren ya da başka bir ad ve usulle görevlendirme suretiyle çalıştırılmasının mümkün olmadığı ve dolayısıyla İdarenin, müdür kadrosuna yapacağı görevlendirmelerin yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir denilmiştir.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü vermiş olduğu bir görüş yazısında (Tarih: 02.06.2023, Sayı: 6564549); 657 sayılı Kanuna göre memur ve amir arasında hiyerarşi bulunduğu, dolayısıyla, sözleşmeli personelin memur ve amiri arasında bir hiyerarşik kademeye konulması veya bir memurun amiri olmasının mevzuat hükümlerine aykırı olduğu ve bu itibarla, 657 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklere tabi memur kadrosundaki personel tarafından yürütülmesi gereken müdürlük görevinin, tedviren de olsa sözleşmeli statüsündeki bir personel tarafından birim amiri olarak yürütülmesinin hukuken mümkün bulunmadığı mütalaa edilmiştir.

Sonuç olarak, sözleşmeli personelin memur kadrolarına ilişkin görevlerle görevlendirilmesi ve yönetici kadrolarını yürütmesi hukuken mümkün değildir.