Kariyer hastalığı kısırlığa kapı aralıyor

RAHİME SEZGİN

Bir çok faktöre bağlı olarak kısırlık eskisine oranla artış gösteriyor. Son çare olarak çiftler tüp bebek deniyor. Maliyeti hiç de az olmayan tüp bebekte başarıyı ilk tedavide yakalamak ise her zaman mümkün olmuyor. Devlet çiftlere tüp bebek denemesinde üç kez yardımcı oluyor. Tedavi masraflarının yarısı devlet tarafından karşılanırken ilaç masraflarının yüzde seksenini devlet ödüyor.

Kariyer hastalığı kısırlığa kapı aralıyor

Çevre faktörleri, tüketilen ürünler, kullanılan teknolojik aletler kadın ve erkeklerdeki kısırlık oranlarının gün geçtikçe artmasına yol açıyor. Buna bir de ?kariyer sevdasından dolayı anne olmayı erteleme' eklenince oran daha da yükseliyor. Ancak ilerleyen yaşlara bırakılan anneliğe, gençlikteki kadar kolay ulaşılmıyor. Aileler de zorlukları tıp yardımıyla aşmayı hedefliyor. Son zamanlarda bebek sahibi olamayanların sıkça başvurduğu yerlerden biri de tüp bebek merkezleri. Başvuruların çokluğu bu merkezlerin sayısını hızla artıyor. Ancak tüp bebek yöntemi; özenle incelenmesi, bilinçli seçimler sonucu başvurulacak bir çare. Tüp bebek konusunda dikkat edilmesi gerekenleri, tüp bebek merkezlerinin durumunu ve tüp bebekteki devlet yardımını, Medical Park Tüp Bebek- Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Direktörü Doç. Dr. Kadir Savan ile konuştuk.

Türkiye'nin hangi bölgesinde kısırlık vakaları daha yaygın görülüyor?

Aslında her bölgede var. Kısırlık sorunu, evli çiftlerin yüzde on beşinde görülüyor. Türkiye'nin nüfusu yetmiş milyondur, bunların otuz milyonu da evli çifttir. Yüzde onun bu sorunu yaşadığını varsaysanız, iki buçuk üç milyon civarında kısırlık vakası var demektir. Bunların bir kısmı farklı tıbbi yöntemlerle çözümlenebilecek durumdadır. Bu sayının %40'a yakınını tüp bebek vakaları oluşturmakta. Yani yaklaşık bir buçuk milyona yakın tüp bebek vakası tahmin ediliyor.

Toplumda kısırlık oranı neden artıyor?

Gelişmemiş toplumlarda daha sıktır kısırlık vakaları. Bunun nedeni insanların geçirmiş olduğu enfeksiyonlar. Enfeksiyonlar tüplerde, rahimde tahribatlar yapıyor. Tıkanmalar olabiliyor. Bunu özellikle Türkiye'nin doğu bölgelerinde ve Anadolu'da daha sık görüyoruz. Ayrıca cinsel bulaşıcı hastalıklar da doğum organlarında tıkanıklık yapıyor. Çalışma şartları nedeniyle bayanlarda kariyer hastalığı da kısırlığa kapı aralıyor. Özellikle 18-25 yaş arasında bayanlar çocuk doğururlar ama kariyer nedeni ile bu yaş 35'lerin üzerine çıktı. Bu yaşlarda yumurtalarda azalma meydana geldiği için kısırlık sorunu oluşabilir. Bu tüp bebekte de bir bakıma şansı azaltıyor.

Yaş dışında başka etkenler de var mı?

Çevre faktörleri de kısırlığa neden olabiliyor. Bununla birlikte, yiyeceklerdeki katkı maddelerinden kullandığınız teknolojik aletlerden yayılan ısı ve radyasyona kadar bir sürü faktör, bayanlarda yumurtaların, erkeklerde spermlerin kalitesini bozduğu için kısırlığa yol açabilir. Sigara kullanımı da doğurganlığı olumsuz etkiliyor. Kadınlarda erken menopoza da yol açıyor. Yine sebze ve meyvede bulunan hormonların üremeye olumsuz etkileri, bence önümüzdeki dönemde en önemli konulardan biri haline gelecek.

Çok fazla tüp bebek merkezi var. İnsanlar doğru adresi nasıl bulacak?

Bu önemli bir sorum. Türkiye'de 100'ün üzerinde tüp bebek merkezi var. Ben, önümüzdeki dört beş yıl içerisinde bu sayının iyice azalacağını, iyilerin daha da büyüyeceğini, zayıfların ortadan kalkacağını düşünüyorum. Ancak hastalar açısından bakarsanız tabii ki bu karmaşa içerisinde yanlış tercihler yapabilir. Bu yüzden hastalar medya aracılığı ile bilgilendirilmelidir. İkincisi de hastalar, tedavi olmadan önce, bu merkezlerden klinik başarıları hakkında bilgi almalılar. Burada en önemli konu bilgilenme. Gittikleri merkez dışında, tedavi olan hastalardan da bilgi alınmalı. Tatmin oluyorlarsa oraya gidip tedavi olmaları gerekiyor.

Tüp bebekteki yolsuzlukları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Etik sınırların dışına çıkmak istemiyorum ama her meslek örgütünde olduğu gibi istismar edenler var. Ama hastalar kimin kendilerini istismar ettiklerini çok iyi biliyorlar. Çünkü hekimleri ile konuştukları zaman verdikleri cevaplardan ne kadar samimi oldukları anlaşılıyor. Biz hastalara, ?Gidin bizimle konuştuklarınızı iyice düşünüp değerlendirin. Tedaviye ondan sonra başlayalım diyoruz.' Bu da onlara güven veriyor. Bu noktada, hastaların çok dikkatli olması gerekiyor. Büyük merkezde beş altı kadın doğumcu, beş altı embriyolog vardır. Ne kadar büyük merkezseniz o oranda da sizin başarınız artıyor. Bir apartman katına tüp bebek merkezi kurmuş bir kadın doğumcu, bir embriyolog var. Gece kondu gibi. Para kazanmak için kurulmuş. Ama burada paradan çok başarı sağlamayı düşünmeli insan. Artık dünya standartlarında hizmet veren sağlık kuruluşları bunları üstlenmeli. Devlet de bunların başarılarını denetlemeli. Biz hemen tüp bebeğe de karşıyız. Hastaların bir kısmı da tıbbi tedavi ile hamile kalabilir. Kalamayacaksa ona tüp bebek uygulaması yapıyoruz. Tüp bebek en son çare yani.

Devlet tüp bebeğin arkasında

Tüp bebekte geri ödeme tam olarak nedir?

Geri ödeme Sağlık Bakanlığının hastalara bir katkısıdır. Daha önce tüp bebekte masrafların tamamı hastalar tarafından karşılanıyordu. 4- 5 senedir bakanlık masrafların bir kısmını karşılamaya başladı. Tüp bebek zahmetli bir iş olduğu gibi masraflı da. Tedavi kadar ilaçlar da çok masraflı, hastalar 2 bin ytl'ye yakın ilaç parası ödüyor. Bunun da yüzde seksenini devlet ödüyor. Sosyal devlet olmanın en önemli yönü budur. Tedavinin yarısını ilaçların yüzde seksenini devlet karşılıyor.

Halk yeterince bilinçli mi geri ödeme konusunda?

Bu konuda ne yazık ki halkımız yeterince bilinçli değil. Ya kulaktan dolma bilgilere sahip ya da böyle hakları olduğunu bilmiyor. Bunu duyurmak gerekiyor. Devlet, tüp bebeğe bu şekilde üç kez yardım ediyor. Sonuçta tüp bebek tedavisi yaptıran bir hasta, basit bir ameliyat parası kadar ödeme yapıyor.

Üç denemede genellikle başarı yakalanabiliyor mu?

Eğer merkezin klinik laboratuarı çok iyiyse başarılı olunur. Çünkü laboratuar tüp bebekte mutfaktır. Siz ne kadar iyi malzeme alırsanız alın, eğer sizin mutfağınız iyi değilse, iyi yemek üretemezsiniz. Laboratuarınız sizin mutfağınızdır embriyologlar da aşçınız. Klinik laboratuar, teknik donanım ve iyi embriyolog... Bunların üçünü aynı zeminde buluşturamazsanız, gebelik oluşturma şansınız az olur. Bunları oluşturursanız başarı şansınız artar.