Atamalarda işe başlama süresinde ince nüanslar

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 62'inci maddesine göre;

" İlk defa veya yeniden veyahut yer değiştirme suretiyle;

a) Aynı yerdeki görevlere atananlar atama emirlerinin kendilerine tebliğ gününü,

b) Başka yerdeki görevlere atananlar, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde o yere hareket ederek belli yol süresini,

izleyen iş günü içinde işe başlamak zorundadırlar. Savaş ve olağanüstü hallerde bu süre Cumhurbaşkanı Kararı ile kısaltılabilir.

Yukarıdaki süreler;

1 - Kanuni izinlerin kullanılması veya geçici bir görevin yapılması sırasında başka bir göreve atanan memurlar için iznin veya geçici görevin bitimi,

2 - Hesaplarını, yerlerine gelenlere devir zorunda bulunan sayman ve sayman mutemetleri için devrin sona ermesi,

3 - Eski görevlerine devamları kurumlarınca yazılı olarak tebliğ edilenler için yerlerine atanan memurların gelmesi veya yeni görev yerlerine hareketlerinin kurumlarınca tebliği,

tarihinde başlar.

Yer değiştirme suretiyle yapılan atamalarda memurlara atama emirleri tebliğ edilince yollukları, ödeme emri aranmaksızın, saymanlıklarca derhal ödenir. Memurun izinli ve raporlu olması tebligata engel olmamakla beraber (a) ve (b) bentlerindeki süreler izin ve rapor müddetinin bitmesinde başlar.

Bu maddede geçen "yer" deyiminin kapsamı İçişleri ve Maliye Bakanlıklarınca birlikte belirtilir."

Madde hükmüne göre mehil müddeti başka bir ifade ile ataması yapılan memurun görev yerine hareket etmesi ile işe başlaması arasındaki süre ile aşağıdaki hususları belirtebiliriz:

İlk defa veya yeniden veyahut yer değiştirme suretiyle;

- İkamet ettiği il içerisindeki görevlere atananlar atama emirlerinin kendilerine tebliğ gününü, izleyen iş günü içinde işe başlamak zorundadırlar.

- İkamet ettiği il dışında başka bir ildeki görevlere atananlar, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde o yere hareket ederek belli yol süresini, izleyen iş günü içinde işe başlamak zorundadırlar.

Yukarıdaki sürelerin başlangıç tarihleri;

- Kanuni izinlerin kullanılması veya geçici bir görevin yapılması sırasında bir başka bir göreve atanan memurlar için iznin veya geçici görevin bitimi tarihinde başlar.

- Hesaplarını, yerlerine gelenlere devir zorunluluğu bulunan sayman ve sayman mutemetleri için devrin sona erdiği tarihte başlar.

- Eski görevlerine devamları kurumlarınca yazılı olarak tebliğ edilenler için yerlerine atanan memurların gelmesi veya yeni görev yerlerine hareketlerinin kurumlarınca tebliği tarihinde başlar.

Düzenlemede geçen "yer"/"başka yer" kavramları ilgili bakanlıklar tarafından belirlenmediğinden ötürü, bu boşluk uygulamada 6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 3'üncü maddesinin (g) ve (h) fıkraları dikkate alınarak belirlenmiştir.

6360 sayılı "On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" ile tüm büyükşehir belediyelerinde belediye sınırının il mülki sınırı haline getirilmesi 6245 sayılı Kanunun uygulanması açısından memuriyet mahalli kavramının büyükşehir belediyelerinde farklı bir şekilde tanımlanması gereğini ortaya çıkarmıştır. Bu nedenle, memuriyet mahalli tanımı 6552 sayılı Kanunun 89'uncu maddesi ile aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.

(g) Memuriyet Mahalli: Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgahının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin götürüldüğü, büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde ise il mülki sınırları içinde kalmak kaydıyla memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgahının bulunduğu ilçe belediye sınırları içinde kalan ve yerleşim özellikleri bakımından bütünlük arz eden yerler ile belediye sınırları dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki mahaller ve kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yerler.

(h) Başka Yer: (g) fıkrasında yazılı memuriyet mahalli dışındaki yerlerdir.

6552 sayılı Kanunla 6245 sayılı Kanunun 3/g maddesinde yapılan düzenleme ile büyükşehir belediyeleri dışında kalan belediyelerde eski uygulamanın devamı sağlanmış, büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde görev yapan memur ve hizmetliler için yeni bir memuriyet mahalli tanımı yapılmıştır. Maliye Bakanlığı'nca 39 Seri Nolu Harcırah Kanunu Genel Tebliği yayımlanarak büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde memuriyet mahalli kavramının nasıl anlaşılması gerektiği örneklerine de yer verilmek suretiyle açıklanmıştır.

Memurun izinli veya raporlu olduğu bir zamanda 62'nci madde çerçevesinde yerinin değişmesi halinde, memur kendisiyle ilgili olan bu yer değişikliğini tebellüğ etse bile yeni görev yerindeki işine başlaması izninin veya raporunun bitiş tarihinden itibaren 1 veya 15 günlük sürelerin de kullanılmasından sonra başlayacaktır.

Tebligatın yapılmasıyla memurun önceki kurumundan ilişiğinin kesilmesi farklı tarihlerde olabilmektedir. Maddede tebligat esas alınarak sürenin başlayacağı belirtilmekte, tebligat yapıldığı halde ilişiğinin kesilemeyeceği haller de bulunmaktadır. Böyle zamanlarda sürenin ne zaman başlayacağı tartışılmaktadır. Tebligatla ilişik kesilme aynı tarihte olmuşsa sorun yaşanmamakta, ancak bu tarihlerin farklı olması hallerinde ilişik kesilmesinin esas alınması,
memurun ilişiğinin kesilmesinden itibaren 1 veya 15 günlük sürelerin başlaması gerektiği değerlendirilmektedir.

Yer değiştirme suretiyle yapılan atamalarda; memurun tebellüğ aşamasında raporlu veya izinli olması halinde yer değişikliğini tebellüğ etse bile yeni yerine gidip başlaması da rapor veya izin ile yol süresinin bitiminden sonra başlayacaktır.

Başka bir yerdeki görevine veya aynı yerdeki görevine başlaması için belirtilen sürelerin bitiş tarihi hafta sonu tatili veya resmi tatillere denk gelirse, tatilin bitişinden sonraki ilk mesai günü memur işe başlamak zorundadır. Aynı yerde ataması Cuma günü tebliğ edilen memur, takip eden gün hafta sonu tatiline denk geldiği için ilk mesai günü olan Pazartesi günü işe başlamak zorundadır.

Konu ile ilgili mülga Devlet Personel Başkanlığı'nın iki adet görüşüne yer vermek istiyoruz.

Başkanlığınız taşra teşkilatı il merkezinde görev yapmakta iken aynı il sınırları içinde yer alan sosyal güvenlik merkezlerine ataması yapılan personelin, 6245 sayılı Kanun hükümleri uyarınca harcıraha hak kazanmaları halinde, 657 sayılı Kanunun 62'nci maddesinde öngörülen mehil müddetinden yararlanmalarının mümkün bulunduğu değerlendirilmektedir (09.03.2015-1674).

Başka yerdeki görevlere ataması yapılan memura 657 sayılı Kanunun 62'nci maddesi gereğince verilen mehil müddetinin ilgilinin başka yere taşınmasına ilişkin işleri yapabilmesi için verildiği düşünülmekte olup, bu süre içinde hastalanarak hastalık raporu alan memurun bu işleri yapamayacağının değerlendirilmesi sebebiyle, memurun mehil müddeti içinde hastalık raporu alması halinde mehil müddetinin duracağı, rapor süresinin bitiminde mehil müddetinin kalan kısmının devam edeceği mütalaa edilmektedir (08.10.2013-18097).

Bir göreve ilk defa veya yeniden atananlardan belge ile ispatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın yukarıda bahse konu süreler içinde işe başlamayanların atanmaları iptal edilir ve bunlar 1 yıl süreyle Devlet memuru olarak istihdam edilemezler. Bunların belge ile ispatı mümkün zorlayıcı sebepler nedeniyle göreve başlamama hali 2 ayı aştığı takdirde atama işlemi atamaya yetkili makamlarca iptal edilir. Başka yerdeki bir göreve atananlardan yukarıda bahse konu süre içinde hareket ederek belli yol süresi sonunda yeni görevlerine başlamayanlara, eski görevlerinden ayrılış ve yeni görevlerine başlayış tarihleri arasında aylık verilmemek şartı ile 10 günlük bir süre daha verilebilir. Belge ile ispatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın bu süre sonunda da yeni görevlerinde işe başlamayanlar memuriyetten çekilmiş sayılırlar.