2008 sonrası memur olanlar için emekli ikramiyesine hak kazanmada önemli detay

Detaylar/Değerlendirmeler:

5510'a tabi memur emekli olduğunda 5434'e tabi emsal görevi esas alınarak emekli ikramiyesini alacaktır. Sitemizde yapılan yorumlardan ve gelen ziyaretçi sorularından 2008 yılı sonrasında ilk defa memurluğa başlamış olanlardan emekli olma sırasında emekli ikramiyesi alıp alamayacakları, alacaklar ise hangi tutar üzerinden alacakları konusunda merak edilen konular bulunmakta olup, yazımızda bu konuları net olarak değerlendirmekteyiz.

5510'a tabi memurun emekli ikramiyesi nasıl hesaplanır?

Bugün için genelde bu kapsama girenler çoğunlukla, sözleşmeli çalışmakta iken 2008 yılı Ekim ayından sonra memurluğa başlamış/geçmiş olanlardır.
Yani, 2000 yılında sözleşmeli, 2011, 2014 veya 2023 yıllarında da sözleşmeliden memurluğa geçenlerin 2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmetleri (yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi de hizmetleri olmayanlar dahil) olmadığı için 5510 sayılı Kanun kapsamına girmektedirler.

5510'a tabi memurlar için emekli ikramiyesi ödenmesi esas ve usulleri 5434 sayılı Kanun Ek Madde 82 hükmünde belirtilmiştir.

Bu madde hükmündeki kurallara göre;
-Emekli ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usullerde 5434 e tabi memur kıyas alınmaktadır.

Ayrıca, bu madde de açık olarak yazıldığı şekilde, mutlaka 5510'a tabi memurun emekli aylığı bağlanmasında son çalışma statüsünün memur statüsünde olması gerektiğidir.

Yani, son defa memur statüsünde çalışmış olan 5510 'a tabi Mühendis, Doktor gibi 4200 ek göstergesi olan meslek gruplarından 30 hizmet yılı yaptıktan sonra emekli olacaklara ödenecek olan emekli ikramiyesinde, 5434'e tabi Mühendis, Doktor gibi 4200 ek göstergesi olan kişinin emekli olduğunda alacağı emekli ikramiyesi tutarı kadar emekli ikramiyesi ödenir.
Bugün için; 30 hizmet yılı ¼ ve 4200 ek gösterge esas alınarak hesaplama yapıldığında, yani 5510 a tabi olanlar için uygulanmayan ancak emekli ikramiyesinde kıyas alınarak hesaplama yapılacağından sadece emeklilik ikramiyesi tutarının bulunması için memurun derece, kademe, gösterge, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, emeklilik tazminatı, memur maaş katsayısı unsurları üzerinden yapılan hesaplama sonucunda bulunan TL. emekli ikramiyesi ödenecektir.

Sonuçta; 5434 ve 5510 a tabi aynı durumdaki memurlar için emeklilik ikramiyesi tutarlarında hiçbir farklılık bulunmamaktadır. Yani 5510'a tabi memurların emekli ikramiyeleri prime esas kazançları üzerinden değil de 5434 kapsamında olan emsali memuriyet unvanı esas alınarak derece, kademe, gösterge, ek gösterge, kıdem aylığı, taban aylığı, özel hizmet aylığı (emeklilik tazminatı), memur maaş katsayısı ve üst sınır aranmaksızın her tam hizmet yılı üzerinden hesaplanmaktadır.
Yine herhangi bir üst sınır yoktur, sadece 1 yıldan az sürelere ikramiye ödemesi yapılmamaktadır.
Ayrıca, memurlara emekli ikramiyeleri mutlaka Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık bağlanma esnasında yapılan bir işlem olup, görevlerinden ayrılmalarda emekli ikramiyesi tutarı ödenmemektedir.

Önemli detay; yukarıda da belirttiğimiz üzere 5510 a tabi memura emekli ikramiyesi ödenmesinde son emekli olunduğu tarihteki statüsüne bakılır:
5434'e tabi memurların emekli ikramiyesi ödenmesinde son statünün memur mu, işçi mi, esnaf mı olduğuna bakılmaz, ANCAK, 5510 a tabi memurların emekli ikramiyesi ödenmesi için mutlaka son statünün memur olması şartı aranmaktadır.
Yani, 30 yıl memur, sonra 1 gün, 10 ay, 3 yıl vb. gibi bir süre de işçi veya esnaf olursa bu memurun 30 yıllık hizmet süresine emekli ikramiyesi ödenmez.

Değerlendirmelerimize esas alınan 5434 sayılı Kanun Ek Madde 82 hükmü şu şekildedir;

"1) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlardan;
a) 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlanan ve uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı çalışma sürelerinin tamamı 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında geçmiş olanlara,
b) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen sigortalılık hallerinin birden fazlasına tabi olarak çalışmış olmakla birlikte, anılan Kanun hükümlerine göre aylık bağlandığı sırada son defa uzun vadeli sigorta kolları açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanlara,
c) 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlandığı sırada uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanlara,
d) Yaşlılık toptan ödemesi yapılmış olup uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanlara,
e) Uzun vadeli sigorta kolları açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmakta iken ölenlerin ölüm aylığı bağlanan veya ölüm toptan ödemesi yapılan hak sahiplerine,
f) Ölüm tarihi itibariyle uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanların ölüm aylığı bağlanan veya ölüm toptan ödemesi yapılan hak sahiplerine,

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu idarelerinde aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi; anılan Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usüller, ödeme unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları dikkate alınarak ödenir. Ancak, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi ödenebilmesi için; iş kanunlarına tabi olarak çalışmış olanların iş sözleşmelerinin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olması, sözleşmeli personel statüsünde çalışmış olanların ise hizmet sözleşmelerinin ilgili mevzuatına göre iş sonu tazminatı veya aynı mahiyette olmakla birlikte başka bir adla ödenen tazminata hak kazanılmasını gerektirecek şekilde sona ermiş olması şarttır. Ayrıca, bu kişilerin, her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat ödenen süreleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan süreleri, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz.."

Bu hükümde yer alan "son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmış olanlara" ibaresi son çalışma statüsünün "MEMUR" statüsü olma şartını belirtmektedir.

5510 kapsamında olan memurlar aşağıda belirttiğimiz adresimizden bilgilerini girerek sadece EMEKLİ İKRAMİYESİ hesaplamalarını yapabilirler.
https://www.memurlar.net/hesaplama/emekli-maas/

Ayrıca belirtilmek gerekirse, 5434'e tabi memur için de son statüsün işçi, esnaf olduğunda memurluk sürelerine ikramiye ödemesi yapılmamaktaydı. Konu, önce idare mahkemelerinde, daha sonra da Anayasa Mahkemesine taşınmış ve Anayasa Mahkemesi söz konusu düzenlemeyi iptal etmiştir. İptal sonucunda yapılan yasal düzenleme ile de 5434 kapsamında memur için son statünün işçi mi, esnaf mı, memur mu olduğuna bakılmaksızın memurluk hizmetlerine ikramiye ödemesi yapılmakta, bu ödemenin yapılmasında ise 1475 sayılı İş Kanunu Madde 14 hükmü şartlarına bakılmaktadır.

Bu bağlamda düşüncemiz ve değerlendirmemiz; 5510 a tabi memur için de emekli aylığı bağlandığında son statünün memur olma şartının aranmaması ve bu konuda maddede bir düzenlemenin yapılması olacaktır. Zira, kişilerin zaman içerisinde memurluktan ayrılıp işçi veya esnaf olarak çalışma hayatını sürdürme düşünceleri de olabilecek, dolayısıyla memurluk hizmet sürelerine yine 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü benzeri bir hüküm doğrultusunda yeniden düzenlenmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.