5510'a tabi memurların prime tabi olmayan maaş unsurları nelerdir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun "Prime esas kazançlar" başlıklı 80 inci maddesinde; ".

Bu Kanuna göre ilk defa 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanların prime esas kazançlarının hesabında;

a) Aylıklarını personel kanunlarına göre alan sigortalılar için;

1) İlgili kanunları uyarınca aylık gösterge ve ek göstergeler üzerinden ödenen aylık tutarları,

2) Memuriyet taban aylık ve kıdem aylık tutarları,

3) Makam, temsil ve görev tazminatları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca (bölge, kurum, birim, çalışma mahalli, görevin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı olarak asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca ödenen tazminatlar hariç) ödenen tazminatlar (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki (III) sayılı Cetvelin 1 inci ve 2 nci sıralarında sayılanlar ile düzenleyici ve denetleyici kurumların emsali personeli için, 152 nci maddenin "II- Tazminatlar" kısmının "A- Özel Hizmet Tazminatı" bölümünün (ğ) bendi ile "F- Denetim Tazminatı" bölümünün (b) bendinde yer alan tazminatlar esas alınır), 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun ek 17 nci maddesinin (A) bendinde yer alan cetvelde belirtilen oranlar üzerinden ödenen hizmet tazminatı (28/2/1982 tarihli ve 2629 sayılı Kanun ile 17/11/1983 tarihli ve 2955 sayılı Kanuna göre tazminat veya üniversite ödeneği alanların sadece rütbelerinin karşılığı hizmet tazminatları), 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 12 nci maddesi uyarınca ödenen üniversite ödeneği, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 106 ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca ödenen ek ödeme,.

esas alınır." hükmüne yer verilmiştir.

Söz konusu maddede yer almayan maaş kalemlerinin hükümlerine aşağıda yer verilmiştir:

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Zam ve Tazminatlar" başlıklı 152 nci maddesinin "I - Zamlar" başlıklı birinci fıkrasında; "a) Niteliği ve çalışma şartları bakımından güç olan işlerde çalışanlara iş güçlüğü zammı,

b) Hayat ve sağlık için tehlike arzeden hizmetlerde çalışanlara iş riski zammı,

c) Sayıştay'a hesap vermekle yükümlü olan saymanlarla, vezne açığından malen sorumlu olan veznedar ve diğer görevlilere mali sorumluluk zammı,

d) Temininde, görevde tutulmasında veya belli yerlerde istihdam edilmesinde güçlük bulunan elemanlar için temininde güçlük zammı,

ödenir." denilmektedir.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında; "Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre almakta olan personele, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı Cetvele dahil pozisyonlarda istihdam edilen sözleşmeli personele, subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, sözleşmeli subay ve astsubay adayları ile uzman jandarma ve uzman erbaşlara, mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dahil almakta oldukları toplam ödeme tutarı dikkate alınmak suretiyle aynı veya benzer kadro ve görevlerde bulunan personel arasındaki ücret dengesini sağlamak amacıyla, en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılır." hükmü bulunmaktadır.

Söz konusu Kanun Hükmünde Kararnameye 15 Temmuz 2023 tarihli ve 32249 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7456 sayılı Kanunun 28 inci maddesi ile eklenen ek 40 ıncı maddede ise; "Aylıklarını ek 10 uncu madde ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu . hükümlerine göre alanlara; . (15.965) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ilave ödeme yapılır. İlave ödemeye hak kazanılmasında ve bu ödemenin yapılmasında, personelin aylık veya ücretlere ilişkin tabi olduğu hükümler uygulanır. Bu ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve sigorta prim kesintisine tabi tutulmaz." hükmüne yer verilmiştir.

Bu çerçevede; 5510 sayılı Kanuna tabi memurların prim kesintisine tabi olan ve olmayan maaş kalemlerine aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:

Ayrıca belirtmek gerekir ki; bakanlık il müdürü, daire başkanı ve üstü yöneticiler ile merkez teşkilatında görev yapan müfettiş, kontrolör, denetçi ve kariyer uzmanların maaşları 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 10 uncu maddesinde düzenlenmiş olup ek (II) ve (III) sayılı cetvellerde sayılanlara ücret ve tazminat adı altında iki gelir unsurundan ödeme yapılmaktadır (Ek 40 ıncı madde uyarınca ilave ödeme de yapılmaktadır). Ancak söz konusu cetvellerde sayılanların prim kesintileri bu kalemler üzerinden değil yukarıdaki tabloda belirtilen kalemlerden gerçekleştirilmektedir.