UTS'de devir problemi! Her yıl 3 milyon cihaz çöpe gidecek
31 Aralık'ta şirketler, 1 Temmuz 2025 yılında da bireysel kullanıcılar için geçerli olacak Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi kullanım şekli açısından eleştirilmeye başlandı. Cihazların her araç yenilemede değişecek olması tepki çekiyor. Uzmanlar her yıl 3 milyon cihazın çöpe gideceği ve teknolojik atık konusunda uyarılarda bulunuyor.
Türkiye Gazetesi'nden Kaan Zenginli'nin haberine göre; Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), 31 Aralık itibarıyla şirket araçları için mecburi hale geliyor. Bu tarihten itibaren UTTS cihazı olmayan araçlar, akaryakıt alamayacak. Ayrıca, 1 Temmuz 2025'ten itibaren tüm sıfır araçlarda bu sistemin bulunması zorunlu olacak. Ancak uygulamanın maliyet ve kullanım şekli tartışma konusu olmuş durumda. UTTS'nin cihaz başına maliyeti 2.172 TL olarak belirlenirken, özellikle "kullan-at" modeli büyük eleştiri topluyor. Sistemin cihaz devir işlemlerine izin vermemesi, bireysel kullanıcılar ve filo şirketleri için maliyetleri katlıyor. UTTS cihazları, araç alım-satımı sırasında yeni kullanıcıya devredilemiyor. Bir araca taktırılan cihaz, araç satıldığında işlevsiz hale geliyor ve yeni araç sahibi aynı cihazı yeniden satın almak mecburiyetinde kalıyor. Bu durum bireysel kullanıcılar ve şirketler için gereksiz bir harcama kalemi olarak görülüyor.
PLAKA DEVRİ YAPILMALI
UTTS cihazlarının en çok maliyet oluşturduğu alanlardan biri de filo şirketleri... Binlerce araçlık filosu bulunan şirketler, her sene araçlarını yenilerken ciddi masraflarla karşı karşıya kalacak. Filo yöneticileri, mevcut sistemin hem ekonomik hem de çevresel olarak sürdürülebilir olmadığını belirtiyor. Konuyla ilgili gazetemize yapılan açıklamada "Vergi kaçakçılığını önlemek için sistemi destekliyoruz. Ancak her alım satımda yeni cihaz almak zorunda kalmamalıyız. Bu, bütün şirketler için bir maliyet oluşturuyor. Elektrikli araçlarda olduğu gibi, UTTS cihazlarında da plaka değişikliği yapılabilmeli" açıklamasında bulunuldu. Kullanıcılar ve şirketler, cihazın araçla birlikte devredilebilmesi için bir yazılım güncellemesi yapılmasını talep ediyor. Bu tür bir çözümün uygulanmasının teknik olarak kolay olduğu ifade ediliyor.
YILDA 3 MİLYON CİHAZ, ÇÖPE GİDECEK
Cihazların 'kullan-at' şeklinde olması ülkemizdeki araç satış trafiği düşünüldüğünde teknolojik atık konusunu da gündeme getiriyor. Uzmanlar konuyla ilgili "Türkiye'de her yıl 1,8 milyon civarında ikinci el araç satışı yapılıyor. Sıfır araç satışları da 1 milyon bandında seyrediyor. Yani İkinci el ve sıfır dahil toplam satış 3 milyonu buluyor. Bu da şu demek; her yıl 3 milyon adet UTTS cihazı çöpe gidecek. Bu da ciddi bir teknoloji atığı" diyor. Öte yandan montaj noktalarında uygulamanın hayata geçirilmesiyle şimdiden yoğunluk yaşanmaya başladığı görülüyor.