AYM'den il müdürünün uzman olarak atanmasına dair önemli karar

Anayasa Mahkemesi, 23/7/2024 tarihli ve E: 2024/14, K: 2024/145 sayılı kararı ile 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye 1/7/2022 tarihli ve 7417 sayılı Kanun'un 59. maddesiyle eklenen ek 37. maddenin dördüncü fıkrasında yer alan ".İş Kurumu İl Müdürü." ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğuna karar verdi.

Bilindiği üzere, 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye 1/7/2022 tarihli ve 7417 sayılı Kanun'un 59. maddesiyle eklenen ek 37. maddede; "Mülga ek 18 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan "Ek göstergeleri 3600 (dahil) ila 6400 (hariç) olarak" ibaresi ile "ek göstergesi 3600 (dahil) ila 6400 (hariç) olarak" ibaresi "Ek göstergeleri bakanlık bölge müdürü (dahil) ila bakanlık genel müdürü dengi (hariç) arasında" şeklinde, aynı fıkranın (ç) bendinde yer alan "Ek göstergesi 3600'den daha düşük" ibaresi ise "Ek göstergesi bakanlık bölge müdüründen daha düşük" şeklinde uygulanmak suretiyle; 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ile 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hariç olmak üzere, tabi oldukları personel kanununa bakılmaksızın Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı, Cumhurbaşkanlığına bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar, bakanlıklar ve bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı ile 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (III) sayılı Cetvelde sayılan düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunda, mülga ek 18 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen yönetici kadroları ile bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarının il müdürü kadrolarından ek 35 inci madde kapsamına girmeyen kadrolarda bulunup görevden alınan veya görevleri sona erenler hakkında mülga ek 18 inci madde hükümleri uygulanır.

Bu madde hükümleri hakim ve savcılar, Dışişleri meslek memurları, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı, milli istihbarat hizmetleri sınıfı, emniyet hizmetleri sınıfı, jandarma hizmetleri sınıfı ve sahil güvenlik hizmetleri sınıfı kapsamına giren ve yönetici kadrolarında bulunanlar ile mevzuatı uyarınca görevde yükselme sınavıyla atanılabilecek kadro veya pozisyonlarda bulunanlar hakkında uygulanmaz.

Bu madde ve ek 35 inci madde hükümleri kapsamında 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendinde sayılan merkez teşkilatına ait kadrolar ile mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri ve yeterlikleri aynı veya benzer nitelik arz eden merkez teşkilatına ait kadro veya pozisyonlara atanma hakkı kazananlar, görevden alındıkları veya görevlerinin sona erdiği kurumların yönetici kadro veya pozisyonlarında toplam en az üç yıl görev yapmış olmaları kaydıyla talepleri halinde görevden alındıkları veya görevlerinin sona erdiği kurumların bu kapsamdaki kadro veya pozisyonlarına da atanabilir. Bu madde kapsamına girenlerden, görevden alındığı veya görevinin sona erdiği kurumda mezkür nitelikte kadro bulunmayanların atanacağı kurum, kariyeri, öğrenim durumu ve ilgilinin tercihi dikkate alınarak Cumhurbaşkanlığınca tespit edilir.

Sosyal Güvenlik İl Müdürü ile Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürü kadrosunda bulunanlardan görevden alınan veya görevleri sona erenler hakkında da mülga ek 18 inci maddenin (c) bendi ve bu bende bağlı hükümleri uygulanır." hükmüne yer verilmiş olup bu kapsamda Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürü kadrosuna atanıp en az 3 yıl görev yaptıktan sonra görevden alınanlara istihdam uzmanı kadrosuna atanma imkanı getirilmiştir.

Anayasa Mahkemesi, 23/7/2024 tarihli ve E: 2024/14, K: 2024/145 sayılı kararında;

".

28. Anayasa'nın 70. maddesinde kamu hizmetine alımlarda bu hizmeti yerine getirecek kişinin görevin gerektirdiği niteliklere sahip olması gerektiği belirtilerek görev ile nitelik arasındaki öneme vurgu yapılmıştır. Dolayısıyla üstlenilen kamu görevi ve bu görevin gerektirdiği nitelik birbirinden ayrı düşünülemez. Buna göre, o nitelikler görevlilerde bulunmadıkça o görev yerine getirilemeyecek ya da iyi bir biçimde yerine getirilemeyecekse buna ilişkin niteliğin görevin gerektirdiği nitelik olarak kabulü mümkündür (benzer değerlendirmeler için bkz. AYM, E.1979/19, K.1979/39, 9/10/1979).

29. 657 sayılı Kanun'un ek 41. maddesiyle kamu kurum ve kuruluşlarının merkez teşkilatında yer alan kariyer uzmanlıkları için getirilen atama şartlarının, istihdam uzmanlığı görevinin gerektirdiği asgari nitelikler olduğunda şüphe bulunmamaktadır. Kuralda ise Kurumun taşra teşkilatı olan Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüklerinde görev yapan il müdürlerinin söz konusu kadroda üç yıl süreyle görev yapmış olmak kaydıyla anılan maddede yer alan şartları taşımadan istihdam uzmanı kadrosuna atanmasına imkan tanınmaktadır.

30. İstihdam uzmanlığının Kurumun merkez teşkilatında yer alan bir kadro olduğu gözetildiğinde, kamu kurum ve kuruluşlarının merkez teşkilatında yer alan kariyer meslek kadrolarına atanmak için 657 sayılı Kanun'un ek 41. maddesinde düzenlenen asgari şartlar aranmaksızın Kurumun taşra teşkilatında üç yıl süreyle il müdürü olarak görev yapanların da anılan kariyer meslek kadrolarına atanmalarına imkan tanıyan kuralın görevin gerektirdiği niteliklere sahip olma ölçütünü karşıladığı söylenemez. Bu itibarla kural Anayasa'nın 70. maddesiyle güvence altına alınan kamu hizmetine alımda ve hizmetin devamında aranan liyakat ilkesiyle bağdaşmamaktadır." gerekçesine yer vererek 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye 1/7/2022 tarihli ve 7417 sayılı Kanun'un 59. maddesiyle eklenen ek 37. maddenin dördüncü fıkrasında yer alan ".İş Kurumu İl Müdürü." ibaresinin anılan Kanun Hükmünde Kararname'nin mülga ek 18. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi yönünden Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.

".Çalışma ve." ibaresi de 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 43. Maddesinin (4) numaralı fıkrası gereğince iptal edilmiştir.

10 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan kararın tamamına ulaşmak için tıklayın.