Görevde yükselmede teknik müdür/idari müdür ayrımı hukuka uygun bulundu

Davacının iddiaları
Alanı fark etmeksizin mühendislerin görevde yükselme sınavına katılabildiği, ancak teknik şeflerin dört yıllık fakülte bitirmelerine rağmen sınava alınmadığı, bazı meslek gruplarının baskısı ve teknik şeflerin kariyer yapmalarını engellemek için "idari bölümler hariç" ibaresinin Yönetmeliğe konduğu, iptali istenen hükmün, 657 sayılı Kanun'un liyakat ve kariyer ilkelerine aykırılık teşkil ettiği, belirtilerek dava konusu işlemin iptali istenilmektedir.

İdarenin savunması
teknik bir kadro olarak ihdas edilen "Kısım Müdürü (Teknik)" kadrosu için teknik fakülte mezunu olmak gerektiği, aksi durumun kamu yararına aykırı olduğu, dava konusu yönetmeliğin kariyer ve liyakat ilkelerine uygun olduğu, teknik okul mezunlarının teknik alanlara, idari okul mezunlarını da idari alanlara yönlendirme amacını taşıdığı, açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

Danıştay: İdarenin takdir hakkı vardır
İdareler, normlar hiyerarşisine aykırı olmayacak şekilde, hizmette etkinliğin sağlanması için gerekli önlemleri alma, bu kapsamda mevzuat değişikliği yapma hususunda takdir yetkisine sahiptirler. Kamu hizmetlerinin hangi koşullar altında ve nasıl yürütüleceğini önceden saptamak her zaman mümkün olmadığı için, gelişen durumlara ayak uydurmak ve ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla düzenleyici işlemler üzerinde gerekli değişiklikleri yapma hususunda idarelerin takdir yetkisi bulunmaktadır.

T.C.
DANIŞTAY
İKİNCİ DAİRE
Esas No: 2018/2992
Karar No: 2024/3339

DAVANIN KONUSU:
Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Zihniderin Çay Fabrikası Müdürlüğünde teknik şef olarak görev yapan davacı tarafından; 12/09/2017 günlü, 30178 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7/1-a-1 alt bendinde yer alan "...idari bölümler hariç" ibaresi ile görevde yükselme sınavı olan "tarım kısım müdürlüğü" sınavına katılmak istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 10/04/2018 günlü, 21754 sayılı Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI:
Davacı tarafından; teknik şef unvanlı personelin, mesleki kariyerinin engellendiği, ancak Genel Yönetmeliğin 5. maddesinin; iki yıllık yükseköğrenim görenlerin, müdür ve daha alt görevlere atanabilmelerine imkan verdiği, dolayısıyla hukuksuz bir şekilde kariyer yapmalarının engellenmesinin iş barışını bozduğunu ve davalı idarenin kendisiyle çelişir şekilde, atanamayacağı "kısım müdürlüğü" görevinin kendisi tarafından halen vekaleten yürütüldüğü,12 Eylül 2017 tarih ve 30178 sayılı Yönetmeliğin 7/1-a-1 alt bendinde yer alan "idari bölümler hariç" ibaresinin, Genel Yönetmeliğin 1. maddesinin amacına aykırı olduğu, "Teknik Bölüm" adı altında mesleğiyle ilgisi olmayan meslek gruplarının sınava giriş başvurularının kabul edilmesinin, eşitlik, kariyer ve liyakat ilkelerine aykırılık teşkil ettiği, ayrıca meslekleriyle ilgili 2 yıllık yüksekokul mezunu olanların; 18/04/1999 tarihinde görevde bulunan ve diğer koşullara sahip oldukları takdirde Yönetmeliğin 7. maddesinin uygulanması bakımından 4 yıllık yükseköğrenim mezunu kabul edileceğine dair geçiş hükmü dolayısıyla sınava giriş haklarının bulunduğu, alanı fark etmeksizin mühendislerin görevde yükselme sınavına katılabildiği, ancak teknik şeflerin dört yıllık fakülte bitirmelerine rağmen sınava alınmadığı, bazı meslek gruplarının baskısı ve teknik şeflerin kariyer yapmalarını engellemek için "idari bölümler hariç" ibaresinin Yönetmeliğe konduğu, iptali istenen hükmün, 657 sayılı Kanun'un liyakat ve kariyer ilkelerine aykırılık teşkil ettiği, belirtilerek dava konusu işlemin iptali istenilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI:
Davalı idare tarafından; davanın, süre aşımına uğradığı, Genel Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 18/04/1999 tarihinde, davacının bu Yönetmelik kapsamına girmediği, 2 yıllık yüksekokula ait teknik nitelikli diplomanın 4 yıllık gibi kabul edilemediği, dolayısıyla davacının davanın açılmasında menfaatinin olmadığı, davanın öncelikle süre aşımı ve menfaat yokluğu nedeniyle reddi gerektiği, Genel Yönetmeliğin Geçici 3. maddesinin halihazırda mevcut öğrenim durumlarından ötürü kazanılmış haklar vb. gibi konularda zarara uğrayacak olan kamu personelinin haklarını korumaya yönelik istisnai ve geçici bir koruma getirdiği, 3. maddenin lafzından açıkça anlaşılacağı üzere, istisnai ve geçici korumanın 18/04/1999 tarihinde Yönetmelik kapsamına giren görevlerde halen çalışmakta olanlar için getirildiği, davacının ise, işe başladığı 1994 yılından, 399 sayılı KHK m.3/c'ye göre sözleşmeli personel olarak statü değiştirdiği 2007 yılına kadar İş Kanunu kapsamında işçi olarak çalıştığı, davacının 18/04/1999 tarihinde, anılan Genel Yönetmelik kapsamına giren memur veya sözleşmeli personel statüsünde olmadığı, bu tarihte işçi olarak çalıştığı, dolayısıyla Genel Yönetmeliğin Geçici 3. maddesi hükmünden davacının yararlanmasının hukuken mümkün olmadığı, davacının, 399 sayılı KHK m.3/c'ye göre sözleşmeli personel statüsüne 2007/12059 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince, kendi talebi doğrultusunda geçtiği, söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı'nda 399 sayılı KHK'ye göre sözleşmeli personel olarak atanmak için başvuranlar hakkında "Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Yönetmelik" hükümlerinin uygulanmayacağının ifade edildiği ve en önemlisi de daimi işçilikte geçen sürelerin söz konusu 3/c statüsünde geçmiş gibi kazanılmış hak olarak değerlendirileceğine ilişkin bir ibare olmadığı, teknik bir kadro olarak ihdas edilen "Kısım Müdürü (Teknik)" kadrosu için teknik fakülte mezunu olmak gerektiği, aksi durumun kamu yararına aykırı olduğu, dava konusu yönetmeliğin kariyer ve liyakat ilkelerine uygun olduğu, teknik okul mezunlarının teknik alanlara, idari okul mezunlarını da idari alanlara yönlendirme amacını taşıdığı, açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Zihniderin Çay Fabrikası Müdürlüğünde teknif şef olarak görev yapan davacı, 12/09/2017 günlü, 30178 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7. maddesinin 1.fıkrasının a-1 alt bendinde yer alan "...idari bölümler hariç" ibaresi ile görevde yükselme sınavına katılmak istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptalini istemektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 3. maddesinde, "sınıflandırma", "kariyer" ve "liyakat" ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlik sistemine dayandırmak ve sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak olarak tanımlanmıştır.
Bu iki ilkenin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme kavramı yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesinin tek güvencesinin de, hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesinden geçeceği de kuşkusuzdur.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının 1994 yılında çay eksper teknikeri olarak Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünde 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında göreve başladığı çalışan; 2007 yılında 399 sayılı KHK'nın 3/c maddesi uyarınca sözleşmeli personel statüsüne geçtiği, 29/11/2012 tarihinde şef; 15/03/2013 tarihinden itibaren de teknik şef olarak görev yaptığı, "Tarım Kısım Müdürlüğü" görevde yükselme sınavına katılmak için başvuruda bulunulduğu, davacı başvurusunun, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 1. alt bendinde yer alan mezuniyet şartını taşımadığı ve Genel Yönetmeliğin Geçici 3. maddesi ile adı geçen Yönetmeliğin Geçici 1. maddesi hükümleri kapsamında bulunmadığı gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmıştır.
31.8.2013 tarihli ve 28751 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin "Öğrenim Düzeyi" başlıklı 5. maddesinde "Devlet memurlarının bu Yönetmelik kapsamındaki görevlere atanabilmeleri için gerekli olan öğrenim düzeyleri kurumları tarafından çıkarılacak yönetmeliklerinde unvanlar itibariyle gösterilir kuralı yer alırken anılan Yönetmeliğin geçici 3. maddesi "....Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinde görevde bulunanlardan iki yıllık yüksek öğrenim görenler, diğer koşullara sahip oldukları takdirde, 5 inci maddenin uygulanması bakımından dört yıllık yüksek öğrenim görmüş kabul edilirler." hükmünü taşımakta Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin geçici 1.maddesinde de aynı kural düzenlenmiştir.
Olayda, davacının anılan Yönetmeliğin yayımlandığı 18.04.1999 tarihinde düzenleme kapsamında sayılan görevde bulunmadığı açık olduğundan bu kuraldan yararlanmasına hukuken imkan bulunmamaktadır.
Kamu idarelerinin yerine getirmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin en iyi biçimde yürütülmesini sağlamak amacıyla önlemler almaları gerektiği idare hukuku ilkelerinden olup, bu önlemler arasında; hizmetin bilgi ve deneyim yönünden yetişmiş personel istihdam edilerek gördürülmesi hususu da yer almakta, anılan personelin ehliyet ve başarısının tespiti amacıyla meslek içindeki ilerleme ve yükselmelerinde idarelerin genel düzenleme yetkisine dayanarak koşullar belirleyebilecekleri de kuşkusuz bulunmaktadır.
Bu durumda, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7. maddesinin 1.fıkrasının a-1 alt bendinde yer alan "...idari bölümler hariç" ibaresi ile öğrenim şartını taşımayan davacı isteminin reddine ilişkin işlemde liyakat ve kariyer ilkelerine ile kamu hizmeti gereklerine aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:

MADDİ OLAY:
1994 yılında çay eksper teknikeri olarak 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünde göreve başlayan; 2007/12059 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde 399 sayılı KHK'nın 3/c maddesi uyarınca sözleşmeli personel statüsüne geçirilen, 24/09/2007-15/03/2012 tarihleri arasında eksper olarak görev yapan, 29/11/2012 tarihinde şef, 15/03/2013 tarihinde teknik şef kadrosuna atanan, 21/06/2018 tarihinden itibaren ise vekaleten Tarım Kısım Müdürlüğü görevini yürüten davacı tarafından; 14/03/2018 tarihinde görevde yükselme sınavına başvuruda bulunulduğu; davalı idarenin 29/03/2018 günlü, 19020 sayılı yazısıyla davacının başvurusunun kabul edildiği; ancak, anılan idarece Devlet Personel Başkanlığından görüş istenilmesi üzerine, Devlet Personel Başkanlığının 06/04/2018 günlü, 2400 sayılı görüş yazısında özetle, "kısım müdürü (teknik)" kadrosuna atanabilmek için Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7. maddesinde belirtilen "İdari bölümler hariç fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak" şartının taşınması gerektiği; ancak, davacının bu şartı taşımadığı; ayrıca davacının, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in Geçici 3. maddesi ile adı geçen Yönetmeliğin Geçici 1. maddesi hükümlerinden yararlanamaması nedeniyle, münhal bulunan "kısım müdürü (teknik)" kadrosu için düzenlenen görevde yükselme sınavına yapılan başvuruların kabul edilmesinin mümkün olmadığının mütalaa edildiğinden bahisle, 10/04/2018 günlü, 21754 sayılı işlem ile davacının, "tarım kısım müdürlüğü" sınavına katılmak istemiyle yaptığı başvurunun reddedilmesi üzerine incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
..

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava Konusu Düzenlemenin İncelenmesi:
İdareler, normlar hiyerarşisine aykırı olmayacak şekilde, hizmette etkinliğin sağlanması için gerekli önlemleri alma, bu kapsamda mevzuat değişikliği yapma hususunda takdir yetkisine sahiptirler. Kamu hizmetlerinin hangi koşullar altında ve nasıl yürütüleceğini önceden saptamak her zaman mümkün olmadığı için, gelişen durumlara ayak uydurmak ve ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla düzenleyici işlemler üzerinde gerekli değişiklikleri yapma hususunda idarelerin takdir yetkisi bulunmaktadır.

Bu anlamda; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kamu hizmetinin etkin ve verimli şekilde yürütülebilmesi için gerekli önlemleri almakla yükümlü olan idarelere memurların üst görevlere yükselmesini belirli koşullara bağlama konusunda, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olmamak üzere takdir yetkisi tanındığı, kamu hizmetinin bilgi ve deneyim yönünden yetişmiş personel tarafından görülmesini temin etmek ve bu personelin, kariyer ve liyakat ilkeleri ve hizmetin niteliği göz önünde bulundurularak meslek içinde ilerleme ve yükselmelerinin sağlanması amacıyla 12/09/2017 günlü, 30178 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7/1-a-1 alt bendinde yer alan "...idari bölümler hariç" ibaresinde üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.

Dava Konusu Bireysel İşlemin İncelenmesi:
Davacının, görevde yükselme sınavı olan "tarım kısım müdürlüğü" sınavına katılmak istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 10/04/2018 günlü, 21754 sayılı Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü işleminin dayanağı olarak gösterilen 12/09/2017 günlü, 30178 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7/1-a-1 alt bendinde yer alan "...idari bölümler hariç" ibaresinin hukuka uygun bulunması karşısında, buna bağlı olarak Yönetmelikte yer alan şartları sağlamaması nedeniyle davacı hakkında tesis edilen dava konusu bireysel işlemde de hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 12/09/2017 günlü, 30178 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7/1-a-1 alt bendinde yer alan "...idari bölümler hariç" ibaresinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE esasta oybirliği gerekçede oyçokluğuyla,
2. Davacının, görevde yükselme sınavı olan "tarım kısım müdürlüğü" sınavına katılmak istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 10/04/2018 günlü, 21754 sayılı Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE oybirliğiyle,
3. Aşağıda dökümü yapılan ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, eksik yatırılan ...-TL posta giderinin davacıya tamamlattırılmasına, ...-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 30/05/2024 tarihinde karar verildi.

(X) KARŞI OY :

12/09/2017 tarihli ve 30178 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin, " Hizmet grupları" başlıklı 5. maddesinde; (1) Bu Yönetmelik kapsamında görevde yükselme veya unvan değişikliğine tabi kadro ve pozisyonlar aşağıda belirtilmiştir.
(2) Görevde yükselmeye tabi kadro ve pozisyonlar;
a) Yönetim Hizmetleri Grubu;
1) Şube Müdürü, İrtibat Müdürü, Kısım Müdürü,
2) Müdür Yardımcısı,
3) Teknik Şef, Şef."...;

e) Teknik Şef pozisyonuna atanabilmek için;
1) En az iki yıllık yüksekokuldan mezun olmak,
2) Teşekkülde memur statüsünde veya sözleşmeli statüde en az iki yıl çalışmış olmak kaydıyla toplam üç yıl hizmet süresine sahip olmak, kuralı;
Görevde yükselme sınavına göre yapılacak atamalarda personelde aranacak şartların unvanlar itibariyle sayıldığı, 7. maddesinde;
a) Şube Müdürü (Teknik), Kısım Müdürü (Teknik) kadrolarına atanabilmek için;
1) İdari bölümler hariç fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,
2) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen hizmet şartlarını taşımak,
3) Teşekkülde Çözümleyici, Teknik Şef, Mühendis, Mimar, Kimyager, İstatistikçi, Biyolog, Grafiker unvanlarının herhangi birinde en az altı ay çalışmış olmak,
4) Teşekkülde en az üç yıl çalışmış olmak,
5) Yazılı ve sözlü yapılacak görevde yükselme sınavında başarılı olmak.

b) Şube Müdürü (İdari), İrtibat Müdürü (İdari), Kısım Müdürü (İdari) kadrolarına atanabilmek için;
1) Teknik bölümler hariç fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,
2) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen hizmet şartlarını taşımak,
3) Teşekkülde Müdür Yardımcısı, Sivil Savunma Uzmanı, Uzman, Avukat, Şef, Ekonomist unvanlarının herhangi birinde en az altı ay çalışmış olmak,
4) Teşekkülde en az üç yıl çalışmış olmak,
5) Yazılı ve sözlü yapılacak görevde yükselme sınavında başarılı olmak." düzenlemesi yer almıştır.
Aktarılan düzenlemelerden, davalı idaredeki görevde yükselme ve unvan değişikliklerinde, "Müdür" unvanının ,"Şube Müdürü, İrtibat Müdürü, Kısım Müdürü" olarak bölümlendiği; müdür olmadan önceki aşamalardan olan "Şef" unvanında da " Teknik Şef, Şef." olarak ayrımının yapıldığı, yükselmelerde; teknik ve idari ayrımının yapılmakla birlikte; her iki grubun da yükselmesine imkan sağlandığı, dolayısıyla dava konusu kuralın, ilgili personele liyakat esasları çerçevesinde, görevde yükselme olanağı verdiği anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, 12/09/2017 günlü, 30178 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 7/1-a-1 alt bendinde yer alan "...idari bölümler hariç" ibaresinin iptali isteminin reddi yönünden, kararda, yukarıda belirtilen gerekçenin de yer alması gerektiği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyorum.