Memur ve sözleşmeli personele 'Cumhuriyet Bayramı ikramiyesi' kamu zararı sayıldı

Savunma: 6. Dönem Toplu Sözleşmede buna imkan veriyor
Yürürlükte bulunan mevzuatta ve Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6'ncı Dönem Toplu Sözleşme'de İdarede çalışan memur ve sözleşmeli personele bu nitelikte bir ödeme yapılacağına ilişkin hüküm bulunmamaktadır. Bu sebeple, Kurum Yönetim Kurulu Kararına istinaden memur ve sözleşmeli personele yapılan bu ödemeler yasal dayanaktan yoksundur.

Savunma: Cumhuriyetin 100.nyılında işçilere veriliyor
Sorumluların savunmalarında, Türkiye Cumhuriyeti'nin 100'üncü kuruluş yıldönümü sebebiyle Cumhuriyet Bayramı ikramiyesi adı altında işçi personele yapılan ödemenin, Anayasa'nın eşitlik ilkesi gereği memur ve sözleşmeli personele de yapılmasının uygun görüldüğü ifade edilmiştir.

Sayıştay: İşçi ve memur farklıdır

Anayasa hukukuna göre eşitlik, eşit statü ve durumda olan kişiye eşit, statüsü farklı olanlara ise kendi statüsüne göre eşitlik sağlanmasıdır. 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi işçiler ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi memurların çalışma hayatında sahip oldukları haklar ile üzerlerine düşen yükümlülükler birbirleriyle tamamen aynı değildir. Buna göre, söz konusu kişilere çalışmaları karşılığı ödenen ücret ve/veya maaş kalemleri arasında farklılıklar olması tabiidir. Bu durumun, eşitlik ilkesine aykırılık şeklinde yorumlanmaması gerekmektedir. Dolayısıyla söz konusu ikramiye ödemeleri hakkında sorumluların savunmalarına katılmak mümkün değildir.

Daire: 6

Karar Tarihi: 19.12.2024

Karar No: 958

İlam No: 24

Madde No: 1

Hesap Yılı: 2023

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi ve duruşmaya katılanların açıklamalarının dinlenilmesi sonucunda;

... Genel Müdürlüğü (...) Yönetim Kurulu Kararına istinaden Kurum bütçesinden mevzuatta öngörülmemesine rağmen Cumhuriyet Bayramı ikramiyesi adı altında memur ve sözleşmeli personele ödeme yapıldığı görülmüştür.

Anayasa'nın 128'inci maddesinin ikinci fıkrasında, "Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. (Ek cümle: 7/5/2010- 5982/12 md.) Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır." hükmü yer almaktadır.

Söz konusu hükme göre, memurlara verilecek aylıklar, ödenekler ve diğer özlük hakları ancak kanunla düzenlenebilmektedir. Aynı maddenin devamında, memurlara verilecek mali ve sosyal haklar konusunda toplu sözleşme hükümlerinin saklı olduğu belirtilerek aynı hükme sadece toplu sözleşme hükümleri konusunda istisna tanınmıştır.

... Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulunun . tarih ve . sayılı Kararı ile Türkiye Cumhuriyeti'nin 100'üncü kuruluş yıldönümü olması sebebiyle İdarede çalışan memur ve sözleşmeli personele net ... TL Cumhuriyet Bayramı ikramiyesi ödemesi yapılmasına karar verilmiş olup, bu Karara istinaden söz konusu ikramiye ödemeleri yapılmıştır.

Yürürlükte bulunan mevzuatta ve Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6'ncı Dönem Toplu Sözleşme'de İdarede çalışan memur ve sözleşmeli personele bu nitelikte bir ödeme yapılacağına ilişkin hüküm bulunmamaktadır. Bu sebeple, Kurum Yönetim Kurulu Kararına istinaden memur ve sözleşmeli personele yapılan bu ödemeler yasal dayanaktan yoksundur.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 71'inci maddesinde, kamu zararı, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmış olup, anılan maddenin (g) bendinde, kamu zararının belirlenmesinde mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılmasının esas alınacağı belirtilmiştir.

Açıklanan gerekçelerle, İdare bütçesinden memur ve sözleşmeli personele yasal dayanağı olmaksızın Cumhuriyet Bayramı ikramiyesi adı altında ödeme yapılması sonucunda . TL kamu zararına neden olunmuştur.

Sorumluların savunmalarında, Türkiye Cumhuriyeti'nin 100'üncü kuruluş yıldönümü sebebiyle Cumhuriyet Bayramı ikramiyesi adı altında işçi personele yapılan ödemenin, Anayasa'nın eşitlik ilkesi gereği memur ve sözleşmeli personele de yapılmasının uygun görüldüğü ifade edilmişse de;

Anayasa hukukuna göre eşitlik, eşit statü ve durumda olan kişiye eşit, statüsü farklı olanlara ise kendi statüsüne göre eşitlik sağlanmasıdır. 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi işçiler ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi memurların çalışma hayatında sahip oldukları haklar ile üzerlerine düşen yükümlülükler birbirleriyle tamamen aynı değildir. Buna göre, söz konusu kişilere çalışmaları karşılığı ödenen ücret ve/veya maaş kalemleri arasında farklılıklar olması tabiidir. Bu durumun, eşitlik ilkesine aykırılık şeklinde yorumlanmaması gerekmektedir. Dolayısıyla söz konusu ikramiye ödemeleri hakkında sorumluların savunmalarına katılmak mümkün değildir.

Konunun sorumluluk yönünden değerlendirilmesinde;

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun;

"Harcama yetkisi ve yetkilisi" başlıklı 31'inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan, "Kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur.",

"Harcama talimatı ve sorumluluk" başlıklı 32'nci maddesinde yer alan, "Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.",

"Giderin gerçekleştirilmesi" başlıklı 33'üncü maddesinde yer alan, ".Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.

Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.",

hükümleri uyarınca, söz konusu kamu zararından ödeme emri belgelerinde imzası bulunan Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlileri ile mevzuata aykırı ödeme yapılmasına ilişkin Yönetim Kurulu Kararında imzaları bulunan Yönetim Kurulu Üyeleri sorumludurlar.

Bu itibarla, İdare bütçesinden mevzuata aykırı olarak memur ve sözleşmeli personele Cumhuriyet Bayramı ikramiyesi ödemesi yapılması sonucu oluşan kamu zararı tutarı . TL'nin;

. TL'sinin Harcama Yetkilisi (Su Şebeke ve Arıtma Tesisleri Daire Başkanı) ., Gerçekleştirme Görevlisi (Mühendis) . ve Diğer Sorumlular (Genel Müdür) ., (Yönetim Kurulu Üyesi) ., (Yönetim Kurulu Üyesi V.) . ve (Yönetim Kurulu Üyesi) .'a,

. TL'sinin Harcama Yetkilisi (Hukuk Müşaviri) ., Gerçekleştirme Görevlisi (Hukuk Müşaviri) . ve Diğer Sorumlular (Genel Müdür) ., (Yönetim Kurulu Üyesi) ., (Yönetim Kurulu Üyesi V.) . ve (Yönetim Kurulu Üyesi) .'a,

. TL'sinin Harcama Yetkilisi (Etüd ve Plan Dairesi Başkanı) ., Gerçekleştirme Görevlisi (Harita Emlak ve Kamul. Şb. Md. V.) . ve Diğer Sorumlular (Genel Müdür) ., (Yönetim Kurulu Üyesi) ., (Yönetim Kurulu Üyesi V.) . ve (Yönetim Kurulu Üyesi) .'a,

.,

müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun 53'üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faiziyle ödettirilmesine, anılan Kanun'un 55'inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.