Doğum izninde olan mimarın yerine alınan personelin çıkartılması hukuka uygun bulundu

İlk derece mahkemesi davayı reddetmesine rağmen istinaf kararı bozmuştur.

İdare savunması: Mevcut personelini doğum izni ile sınırlı olmak üzere alınmıştır

Belediyesi Başkanlığında da ekonomik, sıkıntılar olduğu, sözleşmeli personel olarak çalışmakta olan .'nin 2018 yılında doğum iznine ayrılması sebebi ile meclis kararı ile davacı ile sözleşme imzalandığı, anılan Belediye Başkanlığında sürekli bir mimar olarak çalışıldığı, önceki mimarın doğum izni bittiği için davacının hizmetine ihtiyaç kalmadığı, ikinci mimar almak ve maaş ödemenin kamunun zararına olacaktır.

Danıştay: İdarenin savunması yerindedir

Bu durumda, davacı ile davalı belediye bünyesinde sözleşmeli mimar olarak çalışan personelin doğum iznine ayrılması sebebiyle hizmet ihtiyacının karşılanması amacıyla mimar kadrosu 1 adet artırılmak suretiyle 5393 sayılı Kanun'un 49. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında sözleşme imzalandığı; ancak, doğum izni biten personelin göreve başlayacak olması sebebiyle daha öncesinde de 1 mimar ile hizmet ihtiyacını karşılayan davalı idarenin anılan mimar kadrosunu iptal ettiği ve 01/01/2020 - 31/12/2020 dönemi için davacının bulunduğu kadroya atanan kimsenin de olmadığının görülmektedir.

T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No: 2021/5247
Karar No: 2024/3928

İSTEMİN KONUSU:
... Bölge İdare Mahkemesi... İdari Dava Dairesinin... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
... İli, ... Belediye Başkanlığında 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 49. maddesinin 3. fıkrasına istinaden tam zamanlı sözleşmeli personel statüsünde mimar olarak görev yapan davacının, 31/12/2019 tarihinde sona eren sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin... Belediye Başkanlığının... tarihli işleminin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakların dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
...İdare Mahkemesinin... tarih ve E:... K:... sayılı kararıyla; davalı belediyede sözleşmeli mimar olarak çalışan personelin doğum izni kullanması sebebi ile davalı belediyenin mimar ihtiyacını karşılamak amacıyla 5393 sayılı Kanun'un 49. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında davacı ile sözleşme imzalandığı, doğum iznine ayrılan personelin doğum izninin sona ermesi sebebi ile davacı ile akdedilen sözleşmenin dayanağı kalmadığı, başka bir anlatımla, davacının hizmetine ihtiyaç kalmadığının açık olup davacının hizmetine ihtiyaç duyulmadığı gerekçesiyle tesis edilen sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin dava konusu işlemde kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından hukuka aykırılık bulunmadığı; öte yandan dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından davacının tazminat isteminin de reddi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:
... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davacının, görev yaptığı süre içerisinde göreviyle ilgili olarak yetersizliği veya başarısız olduğu, davacının hizmetine ihtiyaç duyulmadığı hususunun somut bilgi ve belgelerle ortaya konulmadığı, davacıyla sözleşme imzalanırken belediyede 2 adet mimar kadrosu bulunduğu, doğum izninden dönen mimarla sözleşme yapılması hususunun davacının sözleşmenin sona erdirilmesi sebebi olamayacağı, sözleşmenin yenilenmemesinden sonra Belediye Meclisi kararıyla mimar kadrosunun kaldırılmasının ise işleme hukuki dayanak teşkil etmeyeceği dikkate alındığında, tüm bu hususlar bütün olarak değerlendirildiğinde, davacının sözleşmesinin yenilenmemesini haklı kılan herhangi bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının her aya ilişkin ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
Türkiye'de bulunan birçok belediyede olduğu gibi ... Belediyesi Başkanlığında da ekonomik, sıkıntılar olduğu, sözleşmeli personel olarak çalışmakta olan .'nin 2018 yılında doğum iznine ayrılması sebebi ile meclis kararı ile davacı ile sözleşme imzalandığı, anılan Belediye Başkanlığında sürekli bir mimar olarak çalışıldığı, önceki mimarın doğum izni bittiği için davacının hizmetine ihtiyaç kalmadığı, ikinci mimar almak ve maaş ödemenin kamunun zararına olacağı, dava konusu işlemin mevzuata ve hukuka uygun olduğu belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Dosya kapsamında davacının başarısız veya yetersiz olduğuna ya da hizmetine ihtiyaç kalmadığına yönelik idarece yapılmış somut bir tespit bulunmadığı, sözleşme yenilememe işleminin haklı bir nedene dayanmadığı, Bölge İdare Mahkemesince verilen kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ: ...
DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
... İli, ... Belediye Başkanlığında 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 49. maddesinin 3. fıkrasına istinaden tam zamanlı sözleşmeli personel statüsünde mimar olarak görev yapan davacının, 31/12/2019 tarihinde sona eren sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin .Belediye Başkanlığının 03/12/2019 tarihli işleminin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal haklarının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 49. maddesinde; "Belediye ve bağlı kuruluşlarında, norm kadroya uygun olarak çevre, sağlık, veterinerlik, teknik, hukuk, ekonomi, bilişim ve iletişim, planlama, araştırma ve geliştirme, eğitim ve danışmanlık alanlarında avukat, mimar, mühendis, şehir ve bölge plancısı, çözümleyici ve programcı, tabip, uzman tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, teknisyen ve tekniker gibi uzman ve teknik personel yıllık sözleşme ile çalıştırılabilir...", "...Bu personel hakkında bu Kanunla düzenlenmeyen hususlarda vize şartı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4. maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilenler hakkındaki hükümler uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4. maddesinin (B) bendinde; "Sözleşmeli personel: Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Bakanlar Kurulunca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde kurumun teklifi ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca vizelenen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir" şeklinde tanımlanmıştır.
06/06/1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar'ın 1. maddesinde; bu Esaslar'ın 14/07/1965 tarih ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4. maddesinin (B) fıkrası hükmü uyarınca kamu idare, kurum ve kuruluşlarında mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileri hakkında uygulanacağı belirtilmiş; "Sözleşmenin Feshi" başlıklı Ek 6. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde ise; "Hizmetinin gerektirdiği pozisyona ihtiyaç kalmaması" halinde, personelin sözleşmesinin tek taraflı feshedileceği düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca, sözleşmeli personel çalıştırma, personelin sözleşmesini yenilememe konusunda belediyelerin takdir yetkisinin bulunduğu, idarenin bu konuda yargı kararı ile zorlanamayacağı, diğer bir ifadeyle idari işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği açık olmakla birlikte, idarelerin bu takdir yetkisinin de mutlak ve sınırsız olmayıp kamu yararı ve hizmet gerekleriyle sınırlı olduğu ve takdire dayanan işlemlerin sebep ve maksat yönünden yargı denetimine tabi bulunduğu hususları idare hukukunun bilinen ilkelerindedir.
Dosyada yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davalı idare bünyesinde ... tarihinden itibaren sözleşmeli mimar olarak çalışan .'nin doğum iznine ayrılması sebebiyle Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile teknik hizmetler sınıfında bulunan 8. dereceli programcı kadrosunun iptal edilerek teknik hizmetler sınıfında bulunan 5. dereceli mimar kadrosunun bir (1) artırılarak ikiye yükseltilmesine karar verilmesi üzerine, davacı ile 15/07/2018 tarihinde sözleşme imzalanarak göreve başladığı, .'nin doğum izninin bitmesine müteakip göreve başlayacağından Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile 2020 yılı içerisinde, tam zamanlı sözleşmeli personel olarak 1 mimar çalıştırılmasına karar verilerek 03/12/2019 tarihli ihtarname ile davacının hizmetine ihtiyaç kalmadığından bahisle 31/12/2019 tarihinde sona erecek olan sözleşmesinin yenilenmeyeceğinin bildirildiği ve doğum izninden dönen . ile de 09/01/2020 tarihinde sözleşme imzalanarak tekrar göreve başlatıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı ile davalı belediye bünyesinde sözleşmeli mimar olarak çalışan personelin doğum iznine ayrılması sebebiyle hizmet ihtiyacının karşılanması amacıyla mimar kadrosu 1 adet artırılmak suretiyle 5393 sayılı Kanun'un 49. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında sözleşme imzalandığı; ancak, doğum izni biten personelin göreve başlayacak olması sebebiyle daha öncesinde de 1 mimar ile hizmet ihtiyacını karşılayan davalı idarenin anılan mimar kadrosunu iptal ettiği ve 01/01/2020 - 31/12/2020 dönemi için davacının bulunduğu kadroya atanan kimsenin de olmadığının görüldüğü; diğer yandan, mevzuat hükümleri uyarınca, sözleşmeli personel istihdamının belirli bir süre ile sınırlandırıldığı ve bu süre sonunda idarenin kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda, sözleşmeli personel çalıştırma, personelin sözleşmesini yenilememe konusunda takdir yetkisinin bulunduğu ve bu konuda idarenin yargı kararı ile zorlanamayacağı da göz önüne alındığında, davalı idare bünyesinde görev yapılan birim, personelin göreve başlama tarihi, personelin uyumu, soruşturma, disiplin cezası gibi kriterler dikkate alınmak suretiyle takdir haklarının kullanılması çerçevesinde yapılan değerlendirme sonucunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılması, dava konusu işlemin iptali ve işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının her aya ilişkin ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulü, idare mahkemesi kararın kaldırılması, dava konusu işlemin iptali ve işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının her aya ilişkin ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan ...TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davalı idareye iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge idare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak, 09/10/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.