15'inde görev maaşını alıp, 16'sında emeklilikte görev maaşı geri alınır mı?

Soru : Memur on beşinde maaşını aldıktan sonra (ayın on altısında) yaş haddinden emekli olursa maaşını geri öder mi?

Detaylar/Değerlendirmeler:
Devlet memurlarının hizmet süreleri nasıl hesaplanır, görev aylığını alıp aynı gün veya bir sonraki gün emekliye ayrıldıklarında o ay hizmet sürelerine ilave edilir mi? Görev aylığını alıp emekliye ayrılan, yaş haddinden zorunlu emekli olan memurdan o aya ait görev maaşları geri istenir mi? Kapsamı içerisinde değerlendirmelerimizi yapmaktayız.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu madde 164 hükmünde, Memur aylıklarının her ayın başında peşin ödeneceği ve emekliye ayrılma ve ölüm hallerinde ödenen bu aylığın geri alınmayacağı açık olarak belirtilmiştir.
Devlet memurları aylıklarını, 3472 sayılı Kanun uyarınca 15 Ekim 1987 tarihinden beri her ayın 15 inci peşin almaktadırlar. Bazı Kurumlarda ise aybaşı ibaresi Ayın 1'i olarak da uygulanmaktadır.

Konuyu daha iyi anlamak için hizmet süresi nasıl hesaplanır, hizmete ilişkin SGK primleri nasıl ödenir konusunu bilmek gereklidir.
5434 kapsamında olanlar için:
5434 sayılı Kanun Madde 14 hükmü gereği, memurlara ödenen aylık tutarlarına esas bazı kalemlerden % 16 emeklilik keseneğine esas aylık kesintisi, bunun karşılığı olarak da görev yaptıkları Kurumlar tarafından da % 20 Kurum karşılığı kesintisi SGK kesintilerine esas olur.
5434 sayılı Kanun Madde 30 ve 31 hükümleri gereği de memurun hizmeti tam kesenek, yani toplam % 36 üzerinden SGK primlerinin başladığı tarihten itibaren başlar.

Örnek: Ayın 9'unda göreve başlayan memurun hizmeti tam aylığın ödendiği 15'inde başlar ve bir sonraki ayın 14'üne kadar olan süreyi kapsar. 9'u ile 14 ü arası ise yine görev maaşını Kurumları öder, ancak bu süre için tam kesenek kesilmediği için 6 gün hizmet sayılmaz.
Aybaşlarından sonra görevden emeklilik nedeniyle ayrılanlar için ayrıldıkları ayın tamamı fiili hizmet müddetinden sayılmaktadır. Örnek; 15 Ocak 2025 görev maaşını almış olan bir kişi, görev maaşını aldıktan sonra emekli olursa 15 Ocak 2025 ila 14 Şubat 2025 tarihleri arası geçen süresi emeklilikte geçerli 1 ay hizmet sayılır.

5510 kapsamındaki memurların emeklilik hizmet süresi nasıl hesaplanır?
Hizmet hesabı 5510 sayılı Kanun Madde 7 ve 9 uncu maddeler hükmünde açıklanmıştır. Bu hükümlere göre de hizmetlerin başlama tarihi;

- Göreve başladıkları tarihten itibaren başlar. Yani takip eden aybaşına götürülmez, başladığı gün hizmetin hesap edilmeye başlama günüdür.
Hizmetlerin bitirilmesi tarihi;
- Hizmetin sona ermesi ölüm veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde görev aylıklarının kesildiği tarihi,
- Yaş hadleri ile sıhhi izin sürelerinin doldurulması hallerinde ise bu süre ve hadlerin doldurulduğu,
Tarihleri takip eden aybaşından itibaren sona erer.
- Görevin sona ermesi yukarıda belirtilen haller dışında ise görevden ayrıldıkları tarihten itibaren sona erer. Yani takip eden aybaşına hizmet götürülmez.
Özetle; 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre hizmetler memurların göreve başladıkları tarihten itibaren başlayıp, hizmetlerin bitimleri de aylık bağlanmasını gerektiren hallerde görev aylıklarının kesildiği tarihi takip eden aybaşından olur. Yani, 2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa memurluğa ayın 4 ünde başlamış memurun hizmet süresi 4 ünde başlar, emekli olduğu tarihte ayın 18 i olduğunda da o ayı takip eden bir sonraki ayın 14 üne kadar hizmet süresi olur.
Ayrıca, hem 5434 hem de 5510 kapsamında bağlanacak aylıklar hizmet aylıklarının kesildiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlamakla birlikte emekli aylığı ödenmesinde esas alınan aybaşı tarihi memur aylıkları için uygulanan aybaşı tarihinden farklı olup ayın 1'ini ifade etmektedir.
Yine, günümüzde gerek 5434, gerekse 5510 kapsamındaki emeklilere 5510 sayılı Kanun Madde 55 hükmü uygulanır ve 1'er aylık ödeme yapılır, ancak 2008 yılı Ekim ayından önce 5434 kapsamında olan emeklilerden 3 aylık olarak almakta oldukları emekli aylık ödemeleri devam eder, ANCAK 3'er aylık alanlardan 1 aylık olarak almayı tercih edenlere 1 aylık ödeme yapılır, daha sonra bu tercihten vazgeçme olmaz.

Açıklamalarımız bağlamında sonuç değerlendirmemiz:
Devlet memuru görev aylığını aldıktan sonra istekle veya yaş haddinden zorunlu emekli olduğunda yukarıda yaptığımız yasal düzenlemelerde yer alan hükümler gereği aybaşı itibariyle almış oldukları görev aylıkları kişilerden tekrar istenmez.