Kurumlar Emeklilik Dilekçesini Ne Zamana Kadar Sonuçlandırır?

Soru : Emekli olacak memur emeklilik dilekçesi tarihinden itibaren 1 aylık süre sonunda ilişik kesmezse ya da geç keserse ne olur? 1 ay 30 gün olarak mı sayılır?

Detaylar/Değerlendirmeler:

Memurların emeklilik hakları 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer almış, uygulaması da hem 5434 hem de 5510 sayılı Kanunlarla düzenlenmiş durumdadır.

Memurların emekliye sevkleri ve emeklilik sevk onaylarının ne şekilde olacağını belirleyen hüküm 5510 sayılı Kanun Madde 48 hükmünde belirtilmiş, bu hüküm hem 5434 hem de 5510 kapsamında memurlar için uygulanmaktadır.

5510 sayılı Kanun Madde 48 hükmü şu şekildedir:

"Kamu görevlilerinin emekliye sevk onayları

MADDE 48- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların yaşlılık, malüllük veya vazife malüllüğü işlemleri;

.

b) İstek üzerine veya yaş haddi, malüllük veya vazife malüllüğü hallerinde kamu idaresinin en yüksek amirinin,

.

onayı ile tekemmül eder.

Özel kanun hükümleri hariç olmak üzere yetkili makamın emekliye sevk onayı, talep tarihinden itibaren bir ayı geçemez.

Birinci fıkranın (b) bendine göre emekliye ayrılmak isteyenler için her durumda, istek tarihinden itibaren bir aylık süre sonunda ilişikleri kesilmiş sayılır."

İstekle emeklilik işlemlerinde genel olarak Kurumların uygulaması:

İstekle emeklilik işlemleri tamamıyla kişilerin emeklilik şartlarını taşımaları ve emekli olmalarını açık olarak ifade eden yazılı taleplerine istinaden başlatılmakta, Madde 48 hükmü uygulanmak suretiyle alınan Onay neticesinde memurluk görevleri sona ermektedir.

Memurlar emekli olmak için verdikleri dilekçelerde ayrıca emekli olmak istedikleri dilekçe tarihlerini de belirtebilirler. Dolayısıyla da kişinin aktif memurluk görevi dilekçede belirttikleri tarih olur ve bu tarih esas alınarak emeklilik işlemleri tesis edilir.

Emeklilik müracaatının kabul edilmemesi durumunda süreç nasıl işler:

Kişilerin emeklilik dilekçelerinin Kurumlarca kabul edilmemesi durumunda yukarıya aldığımız Madde 48 hükmünde bulunan "Birinci fıkranın (b) bendine göre emekliye ayrılmak isteyenler için her durumda, istek tarihinden itibaren bir aylık süre sonunda ilişikleri kesilmiş sayılır." şeklindeki hüküm devreye girer ve uygulanır.

Yani kişi emekli olmak istiyor ancak Kurumları bunu kabul etmiyorsa, kişi emeklilik talep dilekçesini verir ve dilekçe tarihinden bir ay içerisinde emekliye sevk onayı alınmadığı takdirde bu bir aylık süre sonunda aktif memurluk görevinden zorunlu olarak ayrılmış sayılır. Bu durumda da yine memurun dilekçesinde belirttiği emeklilik tarihi itibariyle emeklilik işlemleri tesis edilir.

Dolayısıyla, Madde 48 hükmü gereği yapılan bu işlemler tamamıyla Kurumların sorumluluğunda olmaktadır. Yani kişilerin emeklilik talepleri olduktan sonra Kurumları emeklilik talebini kabul etmezse kişiler 1 aylık süre geçmeden görevlerinden ayrılamazlar, 1 aylık süre dolduktan sonra ise memurun göreviyle ilişiğini kesme zorunluluğu veya ilişiklerinin kesilmiş sayılacağı konusu Kurumlara ait olmaktadır.

Görüleceği üzere yukarıda belirttiğimiz Madde 48 hükmünde, emekliye sevk onayının kabul edilmesi için kamu idaresinin onay makamına süre olarak sınırlı bir yetki verilmiştir. Yine madde hükmünde, onay makamının kişilerin istekle emekliliklerini kabul etmediği takdirde, kişilerin emekliliklerini istedikleri tarihten sonra en az 1 ay süre ile yine görevini yapmaları gerektiği, bu bir ay sonunda onay beklenmeksizin görevlerinden ayrılabileceklerini belirtmiştir. Dolayısıyla, istekle emeklilikleri kabul edilmeyenlerin istek tarihinden 1 ay sonra görevlerinden ayrıldıklarında görev yaptıkları kurumlarından ilişiklerinin kesilerek emeklilik işlemlerinin yapılması gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Sonuç itibariyle, kişilerin emeklilik talebinde bulunduktan sonra ve Kurumları da emeklilik onayı almadığı durumlarda 1 aylık süre sonunda kişi emeklilik talebini geri çekmediği sürece bu 1 aylık süre sonunda re'sen memurlukla ilişiği kesilir. Kişilerin ilişiklerinin kesilmemesi şeklinde bir tasarrufu olmaz, bu işlem Kurumlarca yapılması gereken zorunlu bir işlem kapsamında olmaktadır. Bu durumda SGK nun da aktif memurluk görevin sona erdiği tarihi esas alınarak emeklilik işlemlerini yapması gerektiğini değerlendirmekteyiz. Yani, 1 aylık süre sonunda emeklilik onayı alınmaksızın kurumlardan ilişikleri kesileceğinden emekliliği kabul edilmeyenler için diğer bir tercih görevlerinden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri çerçevesinde (devir teslim konuları da dikkate alınmak kaydıyla) istifa etmeleri ve istifa ettikten sonra da Sosyal Güvenlik Kurumuna yazılı olarak müracaatla emeklilik talebinde bulunabilmeleri durumudur.

Yukarıda değerlendirdiğimiz şekilde memur emeklilik talebinde bulunduktan 1 aylık süre ile bir sonraki aybaşına da (ayın 15'ine) rastlayabilecek ve bu durumda memurun ilişiği henüz kesilmediğinden o ayın görev aylığının da ödenmesi durumunu ortaya çıkaracaktır. Bu durumda da ödenmiş olan görev aylığına denk gelen hizmetin emeklilik hizmet süresinden sayılması gerektiğini, ancak 1 aylık süre bittikten sonra daha geç ilişiğin kesilmesi halinde ise ilişik kesilmesi zorunlu olduğundan bu hizmetlerin geçerliliği tartışılması gereken bir konu olmasına rağmen bu hizmetlerin geçersiz hizmet kapsamına girmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Peki, memur emeklilik talebinden vazgeçebilir mi?

Yukarıda belirttiğimiz gibi emekli olmayı talep eden memur hakkında Kurumların en yüksek amirinin onayı alınarak emeklilik işlemleri yürürlüğe girer ve talep tarihinden itibaren 1 ay geçtikten sonra da Kurumlar tarafından memurun göreviyle ilişiğinin kesilmesi gerekir.

Dolayısıyla da emeklilik mevzuatlarında, emeklilik müracaatını yapmış memurların, tekrardan göreve dönmelerini sağlayacak bir hüküm yoktur. Ancak, emekliye sevk onayından önce emekli olma talebinden vazgeçme dilekçesini vermesine rağmen Kurumları tarafından kabul edilmeme durumu halinde ise yine dava konusu olması halinde mahkemelerce emeklilik işleminin iptal edilmesi gerektiği yönünde kararlar da bulunmaktadır. Bu konudaki değerlendirmemiz, emekliliğin iptalini isteyen memurun ileriki bir tarihte emekli olacağını belirttiği tarihten önce ve emeklilik talep tarihinden 1 ay geçirmeden önce Kurumuna emeklilik işleminin iptal edilmesini istemesi halinde mümkün olabileceğini değerlendirmekteyiz. Ancak, memurun belirttiği emeklilik tarihi itibariyle emekliye sevk onayı alındıktan sonra emeklilik işleminin iptal edilmesini istemesi halinde bu işlemlerin iptal edilemeyeceğini değerlendirmekteyiz.