Türkiye yapay zekada atılım yapacak

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının "2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi" belgesinden derlenen bilgiye göre, yapay zeka teknolojileri, AR-GE ve inovasyon ekosisteminin temel yapı taşı olarak kabul ediliyor.

Başta "Türkçe Büyük Dil Modeli"ni geliştirmek olmak üzere hem bilimsel kapasitenin güçlendirilmesi hem de üretken yapay zeka modellerinin desteklenmesi için adımlar atılması planlanıyor. Bu alanda, Türkiye'de veri işleme ve yüksek başarımlı hesaplama kapasitesini güçlendirmek üzere "Yapay Zeka Süper Bilgisayar Yatırım Programı" öncelikli olarak ele alınacak.

Bu doğrultuda atılan adımlardan ilki yapay zeka ekosisteminin hızlı gelişimini desteklemek amacıyla başlatılan Süper Bilgisayar Yatırım Programı oldu. Bununla 80 binden fazla işlemci çekirdeği, 312 GPU kartı ve 14 Petabayt yüksek başarımlı depolama alanına sahip Türkiye'nin en yüksek kapasiteli süper bilgisayarı ARF, TÜBİTAK bünyesinde devreye alınmıştı. ARF süper bilgisayarı, üst seviye 40 bin dizüstü bilgisayarın sağladığı hesaplama gücüne yakın bir kapasiteyle kullanıcılara bilimsel çalışmalarda çığır açacak yeni fırsatlar oluşturdu.

Şimdi de ARF süper bilgisayarıyla entegre edilmek üzere bir kuantum bilgisayar alımı planlanıyor. Bu bilgisayar, süper iletken kubitlere dayalı bir mimariye sahip olacak ve en az 20 fiziksel süper iletken kubit içerecek.

Üniversiteler, kamu ve özel sektörün yapay zeka teknolojileri geliştirmesi ve bunlara uyum sağlayabilmesi adına önemli bir altyapı olan ARF'ın mevcut kullanımının yaygınlaşması için yeni politika ve mekanizmalar oluşturulacak. Böylece Türkiye'nin yapay zeka konusunda atılım yapması bekleniyor.

Türkiye'nin süper bilgisayarları

ARF, Türkiye'nin veri işleme altyapısını güçlendirmek için yüksek başarımlı hesaplama ve veri depolama alanı sağlayan "Türk Ulusal Bilim e-Altyapısı"nda (TRUBA) kullanıma açılmıştı.

TRUBA, özel sektör, kamu ve üniversitelerin ihtiyaç duyduğu yüksek performanslı hesaplama kapasitesi sağlıyor. Doğrudan sıvı soğutma teknolojisine sahip ARF sistemi, Türkiye'de iklim modelleme, biyoteknoloji, temel bilimler, tıp bilimleri gibi hesaplamalı bilimler alanında akademi, kamu ve özel sektör araştırmacılarına hizmet veriyor, geleceğe yönelik yenilikçi çözümler geliştirilmesine olanak tanıyor.

Türkiye, TRUBA Veri Merkezi ve ARF Hesaplama Kümesi ile bilimsel araştırma yetkinliklerine yeni bir boyut kazandırıyor ve küresel ölçekte rekabet gücünü artırıyor.

TÜBİTAK bunun yanında, teknoloji ve araştırma ekosistemine, EuropHPC Programı kapsamında ortak olduğu İspanya'da kurulu MareNostrum5 altyapısına erişim imkanı sunuyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının desteğiyle TÜBİTAK ULAKBİM'in ortak olarak yer aldığı Türkiye, İspanya ve Portekiz'in katılımından oluşan konsorsiyum tarafından kurulan ve işletilen MareNostrum5 süper bilgisayarı, Kasım 2024'te açıklanan Top500 listesinde dünya sıralamasında 35'inci sırada yer aldı. MareNostrum5 sistemi EuroHPC Ortak Girişimi erişim çağrıları ve ulusal erişim başvurularıyla tüm sektörlerden araştırmacılara hizmet veriyor.

ARF kümesinin ikinci faz alımı olan yeni yapay zeka kümesi ARF-ACC sistemi ise yapay zeka teknolojileriyle çalışan araştırmacılar için hesaplama kaynağı sunuyor.

Kamu ve sanayiye "süper bilgisayar" gücü

Ayrıca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının desteği ile TÜBİTAK'ın ortak olarak yer aldığı BSC Yapay Zeka Fabrikası (BSC-AIF), EuroHPC Ortak Girişimi tarafından desteklenecek ilk 7 yapay zeka fabrikasından biri olarak kabul edildi.

MareNostrum5 sisteminin yapay zeka optimize süper bilgisayar olarak güncellenmesiyle sanayi ve kamu yapay zeka ekosisteminin ivmelendirilmesi hedefleniyor.